Stichting PAN verkeert al jaren in zwaar weer. De verhuurder van oefenruimtes in Nijmegen is dé kweekvijver voor jong muzikaal talent en kende daarnaast een uitgebreide projectentak, met initiatieven als bandcoaching en het Gelders Singer Songwriters Festival. Na een roerige bestuurswissel bleef het onrustig binnen PAN. De gemeente Nijmegen vroeg Doornroosje een onderzoek in te stellen om tot een oplossing te komen. Het resultaat: Stichting PAN wordt in zijn huidige gedaante ontmanteld, de verhuur van oefenruimtes gaat naar Merleyn (Stichting Doornroosje Twee) en de projectentak wordt overgenomen door de Lindenberg. 3VOOR12/Arnhem- Nijmegen sprak met de betrokken partijen.

Adviestraject
Het traject dat voor de overname doorlopen werd, doet in eerste instantie de wenkbrauwen fronsen.  Doornroosje vroeg Cok Buijs – lid van de eigen Raad van Toezicht en op dat moment ad interim manager van PAN, geïnstalleerd na de veelbesproken bestuurswissel eerder dit jaar -  om te onderzoeken wat er met PAN moest gebeuren, op vraag van de gemeente Nijmegen. Deze klaarde de klus onder het vaandel van zijn eigen adviesbureau CB Advies. Uitkomst van het advies: Stichting PAN dient te worden overgenomen door Doornroosje. 

‘Wij van WC Eend adviseren WC Eend, middels ons eigen adviesbureau WC Eend.’?
Cok Buijs: “Na de moeilijkheden met het vorige bestuur heeft de gemeente Doornroosje directeur Toine Tax gevraagd om advies te geven over de lopende zaken bij PAN. Tax heeft mij gevraagd om een jaar lang ad interim PAN aan te voeren. Uiteindelijk heeft de gemeente Doornroosje formeel gevraagd om de problemen bij PAN op te lossen en ook die taak heb ik op me genomen. Tax is in dit geval mijn opdrachtgever. Over de relatie tussen mij en Doornroosje hoeft niet geheimzinnig gedaan te worden: die is er gewoon. Je zou in die zin kunnen denken dat ik de zaak teveel vanuit die club bekijk. Nijmegen is in die zin natuurlijk een dorp, het blijft een klein kringetje en aangezien ik reeds geholpen had bij Doornroosje (Buys werd in 1999 door de gemeente Nijmegen gevraagd om het bestuur van Doornroosje aan te voeren, red.) was ik de aangewezen persoon voor deze klus. De kern van de zaak is hier transparantie: alles is voor iedereen inzichtelijk. Dat is sowieso de lijn van Doornroosje.”

Waarom is je eigen adviesbedrijf in deze constructie opgenomen? Een bedrijf dat zich bovendien specialiseert in een combinatie van vastgoed en zorg, niet in cultuurbeleid.
“Mijn adviesbureau is puur een vehikel om de zaken technisch ten uitvoer te kunnen brengen. Binnen Doornroosje heb ik namelijk geen adviserende rol, om zo’n opdracht uit te voeren moet dat dus onder een ander label. Inhoudelijk gesproken heb ik na mijn eerste werk bij Doornroosje steeds meer vragen van mensen uit de cultuursector gekregen over het bedrijfsmatig omgaan met culturele doelstellingen.”

De gemeente Nijmegen laat weten geen bezwaar te zien in de adviesconstructie: “Cok Buijs heeft als voorzitter van de Raad van Toezicht van Doornroosje geen bemoeienis met de dagelijkse gang van zaken bij Doornroosje.”

Rupsje Nooitgenoeg?
Doornroosje breidt zijn activiteiten steeds verder buiten het eigen thuispand uit. Als grootste en belangrijkste speler in popcultureel Nijmegen nam het al eerder Merleyn over en beheert het het Openluchttheater in het Goffertpark. Nu is Stichting PAN aan de beurt. Is er in Nijmegen nog ruimte voor kleinschalig initiatief of wordt de Nijmeegse cultuursector een monoliet?

De gemeente juicht een clustering van cultuurfuncties bij grote organisaties toe: “Als kleine organisaties niet zelfstandig kunnen doorgaan, vinden wij het belangrijk om de functies te behouden. De functies van het Openluchttheater en PAN zijn nu gered door Doornroosje en De Lindenberg.”

Buijs: “Met Doornroosje hebben we laten zien dat je goed zakelijk kunt opereren in een culturele markt. Als het lukt om op die manier dingen vlot te trekken, is dat alleen maar goed. Merleyn kon niet langer op eigen benen staan. Hun toenmalig bestuur heeft zelf steun gezocht bij Doornroosje. Dat mes snijdt dus aan twee kanten: Merleyn kon blijven bestaan als poppodium en Doornroosje heeft er een zeer interessant kleinschalig podium bij. Dat het goed werkt zie je in de resultaten van beide podia. Het feit dat er twee stichtingen bestaan (Doornroosje Een en Doornroosje Twee) is puur om het financiële risico van een eventueel falen van Merleyn als podium af te vangen. Een faillissement vormt zo geen strop voor Doornroosje.”

Dat laatste roept de vraag op wat de financiële gevaren zijn van een te grote clustering. Wat als – in een doemscenario – moederorganisatie Doornroosje omvalt en de overgenomen partijen in het kielzog meetrekt?

Buijs: “Wanneer de moeder omvalt en de kinderen niet sterk genoeg zijn om op eigen benen te staan, hebben ze een probleem inderdaad. Ze gaan dan mee het schip in of moeten bij een andere organisatie onder de vleugels.”

De gemeente Nijmegen wimpelt het risico af. “Feit is, dat in Nijmegen veel kleine instellingen zich niet meer zelfstandig kunnen handhaven. Doornroosje slokt geen organisatie op maar probeert de zwakke schakels van de popketen te redden. Als de nieuwbouw van Doornroosje gereed is (eind 2013), is er plaats voor nieuwe initiatieven die onder één dak zijn ondergebracht maar wel zelfstandig kunnen functioneren."

Los van de financiële kant van het verhaal  roepen de overnames van Doornroosje de  vraag op of een dergelijke machtsconcentratie binnen de cultuursector gezond is.

Buijs: “De vraag is of er sprake is van een machtsconcentratie. Wanneer Doornroosje ergens instapt is de insteek altijd dat de partijen later weer zelfstandig kunnen opereren.”

Toekomst van oefenruimtes en projecten in Nijmegen
Stichting PAN wordt geen onderdeel van Doornroosje maar wordt in eerste instantie volledig ontmanteld.

Buijs: “Die projectpoot gaat naar de Lindenberg, dat is een cultuurclub.  Directeur Bart Vaessen heeft aangegeven de stichting PAN mee te willen nemen. Zo heeft hij ook een vehikel om subsidie aan te vragen. Stichting PAN blijft in principe als zodanig bestaan. Dat behoeft slechts een simpele bestuurswissel; ik treed af en hij treedt aan als voorzitter.”

De verhuur van oefenruimtes wordt in een uitgeklede versie ondergebracht bij Merleyn.
Buijs: “Projecten passen niet bij het bestemmingsplan van Doornroosje. De combinatie van pure verhuur van oefenruimtes en het runnen van een poppodium valt beter. Voor de huurders zal er in de nabije toekomst een en ander veranderen. Naast een nieuw bord boven de deur – PAN gaat Merleyn heten -  verdwijnt de loungeruimte in het pand en veranderen de tijdsblokken. Zo kan er overdag niet meer gerepeteerd worden. De hoogte van de huur blijft constant, maar zal worden aangepast aan de nieuwe tijdsloten en jaarlijks worden geïndexeerd.”

De aanvankelijke angst voor het wegvallen van de projecten is afgevangen. PAN-medewerker Paul Hensels: “Oefenruimtes zonder zaken als bandcoaching zijn louter een hok waar je kunt spelen. Een projectentak is essentieel in het hele begeleidende aspect van jonge mensen die in een bandje spelen. Hoe vaak kwamen jongeren niet bij ons binnenlopen voor een advies of vraag over optredens, het afstellen van een versterker of drumstel, belastingen enzovoorts. Gelukkig blijft die functie behouden.”

Buijs: “Om er wel voor te zorgen dat bands en bandleden elkaar kunnen ontmoeten, en om te zorgen dat er een podium is waarop bands kunnen spelen organiseert Merleyn in 2012 een aantal ‘PAN-avonden’.” Ook de gemeente ziet geen bezwaar: “Merleyn beheert een podium waar beginnende bands, maar ook leerlingen van De Lindenberg, mogen optreden en kunnen aankloppen voor zakelijke en financiële begeleiding.”

Hoe ingrijpend de veranderingen werkelijk zullen zijn zal de toekomst uitwijzen. Voor huurders is er dinsdagavond een informatiebijeenkomst op de Kraayenhoffkazerne.