In de vroege jaren zeventig steeg binnen de internationale muziekscene de progressieve rock tot grote hoogtes. De experimentele en innovatieve drang om de muzikale grenzen van de rock af te tasten was groot. Die behoefte om van de toen meer gangbare rockpaden af te stappen, vertaalde zich in het aangaan van combinaties met genres als jazz, folk en klassieke muziek, maar ook met de tendens van de psychedelische cultuur. En zo verwierf de grootste Nederlandse exponent hiertoe, Focus, gedurende die periode ook zijn internationale faam. Met aan het roer de Hammond-orgelspeler/fluitist/incidenteel jodel-zingende Thijs van Leer en de inmiddels al jaren bij Focus afgezwaaide gitarist Jan Akkerman. Meer dan vijftig jaar na oprichting is de formatie still going strong en viert men thans middels een internationale tour zijn - door corona veelvuldig uitgestelde - vijftigjarige bestaan. In dat kader wordt vanavond ook Leeuwardens Neushoorn bezocht. Het publiek kan zich opmaken voor een roemrijke ‘’bloemlezing’’ van de avontuurlijke progrockers.
Met een mooi volgelopen Grote Zaal aan de voeten – het contingent ‘’oudere jongeren’’ rijkelijk vertegenwoordigd –, trekt het viertal meteen het blik nostalgie open. Van debuutplaat Focus plays Focus (uit 1970) streelt Focus 1 de toehoorders met hemelse orgelklanken. Focus’ progpracht én kracht wordt eigenlijk direct in de etalage gezet, in het zich vervolgens uitvouwende fraaie, weemoedige orgel- en gitaarspel. Daartoe laat gitarist Menno Gootjes subtiel de flair van Focus’ gitarist van weleer Jan Akkerman doorklinken. En dan is daar de eerste grote bijval vanuit het publiek, bij de inzet van regelrechte klassieker House of The King. Een nummer dat genoemde pracht en kracht verder onderstreept. Met Van Leers pakkend klinkende dwarsfluitthematiek, euforisch folkend à la Jethro Tull en dansend op afgemeten ritmische patronen.
Het epos Eruption behelst het grootste deel van speelset één. Afkomstig van internationale doorbraakplaat Moving Waves, uitgebracht in 1971, die voor de Nederlandse markt de titel Focus II meekreeg. Dit enerverende Eruption toont een staaltje seventies progrock in al zijn kleuren. Het is inderdaad die eruptie van heerlijk opslokkende passages, vloeiend meanderend van mooi doorvoelend ingetogen naar opzwepend rockend en weer terug. Hoor zo die flitsende, staccato gespeelde orgel- en gitaarinvullingen op het ene moment. Of, daarnaast, die gedragen gitaarsolo’s (veel lange noten - ja hoor, kippenvel.. - vol melancholie). Het is een afgewogen excelleren van de gehele band, waarbij de compositorische rode draad van begin tot eind boeiend door loopt. Met nog eens inbegrip van een opkloppend en swingend jazzstuk. Waarbij glansrollen voor walking bass tekeergaande bassist Udo Pannekeet en een gulzig shuffles en fills strooiende Pierre van der Linden. En dan te bedenken dat laatstgenoemde inmiddels de zesenzeventig jaar heeft aangetikt. Des te meer een mooie aanblik, de energie die de oude garde-drummer toont.
Een puntig funkend intro is in het slot van de eerste set de opmaat naar weer een andere fraaie oude Focuskraker, te weten Sylvia. Een song die Van Leer in 1968 schrijft, als destijds lid van een theatergroep, en oorspronkelijk bedoeld is voor de gelijknamige zangeres binnen het gezelschap. Van Leer en Akkerman poetsen de track vervolgens op, die uiteindelijk in 1972 verschijnt op het album Focus 3.
De tweede set gaat weer fris uit de startblokken, met het uptempo en dartelende All Hens on Deck. Terug te vinden op het latere Focus X, dat tussentijds ook alweer tien jaar oud is. Dan gaat het gas eraf en krijgt de band de zaal werkelijk muisstil. ‘’Ceremoniemeester’’ Van Leer leidt het navolgende stuk in met woorden van gemis en brengt een saluut aan de in maart van dit jaar overleden bassist Bert Ruiter, die in de jaren zeventig actief is bij Focus. De dus recente compositie draagt de titel Voor Bert en is een prachtig verstild en meeslepend eerbetoon.
De luchtigheid keert daarna terug, met het door Van Leer speciaal voor Van der Linden geschreven P’s March. Om vervolgens via het glooiende en bezinnende Moving Waves – één van de weinige Focus-nummers voorzien van gezongen tekst - naadloos over te gaan in het exotische en temperamentvolle Le Tango. De muzikale veelzijdigheid van Focus is er breed mee te noemen. En het ogenschijnlijke gemak waarmee het plaatsvindt..
'Meer dan vijftig jaar nationale progrocktrots kwam, zag en overwon'
De mannen bewegen zich binnen hun opbouwende, gelaagd spinnende songs vloeiend en avontuurlijk over de terreinen van ondermeer klassieke muziek/barok, rock en jazz. En dat doen ze met een uiterst aanstekelijke overgave, waarbij de muzikanten ‘’onderweg’’ in hun spel perfect op elkaar aansluiten en zodoende geweldige balans vinden in de uiteenlopende passages en sferen die het songwerk doorkruisen. Focus’ ultieme prijsschieter Hocus Pocus kan dan allang niet meer stuk, aan het einde van de set. Goed, die drumsolo erin had wat korter gemogen. Die leek namelijk op een zeker moment toch wel aan de aandacht te ontsnappen. Desalniettemin, meer dan vijftig jaar nationale progrocktrots kwam, zag en overwon. En met nog een wervelende toegift op de koop toe, laat Focus dan ook een zwaar voldaan publiek achter.
GEZIEN
Focus
Neushoorn, Leeuwarden
zaterdag 7 mei 2022