Zijn vader had maar één lp van Woody Guthrie en die draaide hij niet eens zo vaak, maar toch was het de naam Woody die hij uitkoos voor zijn zoon. “Mijn moeder was goed in het verzinnen van de namen van de kinderen en koos de namen van mijn broer en mijn zus, maar die van mij heeft mijn vader gekozen. Hij was Dylan fan en kwam toen hij op zoek ging naar de roots van Dylan uit bij Woody Guthrie. En dat vond hij een mooie naam.”

Woody vertelt erover in zijn woonkamer die aandoet als een kamer die draait om de muziek. Prominent aanwezig zijn de kasten vol met vinyl. Die van Guthrie zijn alvast apart gezet voor de masterclass, evenals enkele boeken over de Amerikaanse singer-songwriter. Veneman gebruikt het ter ondersteuning van zijn verhaal dat hij ook zonder hulpmiddelen boeiend kan vertellen. Het is de fascinatie en de bewondering die hij heeft voor zijn naamgenoot die zijn verhaal zo levendig en zijn live-uitvoeringen zo veelgeprezen maken. “Het is ooit eens thuis begonnen tijdens een dronken avond, toen ik besloot ‘Hard Travelin’ van Guthrie te zingen.” Die uitvoering heeft hij op YouTube gezet en daar heeft niet alleen bijna 70.000 views, maar ook een lofzang die de zanger zelf wat te gortig vindt. “Er zijn daar mensen die zeggen dat mijn versie die van Guthrie als een cover laat klinken. Dat kun je gewoon niet zeggen. Dat slaat helemaal nergens op. Maar ja, het zijn Amerikanen he die zo reageren. Er was ook iemand die zei dat ik naar de States moest komen en dat hij en ik het dan wel zouden gaan maken haha.”

Vijf van de tien studio-uitvoeringen staan al op YouTube, met een videoclipje erbij. Sommigen daarvan worden behandeld in deze masterclass. Woody: “Ik heb er enkelen uitgekozen die een mooi verhaal hebben, te beginnen bij het bekendste nummer van Guthrie: ‘This Land Is Your Land’.” Het woord is vanaf nu volledig aan Veneman die doceert over Guthrie’s imposante repertoire.

“Hier is de serie Woody sings Woody mee begonnen. ‘This Land Is Your Land’ is een reactie op ‘God Bless America’, zo’n typisch Amerikaans patriottische en kleffe ballade. Guthrie vroeg zich toen af ‘did God bless America?’ Het nummer heette eerst ook ‘God Blessed America’. Hij heeft het in zijn hotel geschreven, nadat hij ‘God Bless America’ hoorde en creëerde een soort anti-versie. Het nummer heeft een oude melodie van het gospelnummer ‘When The World Is On Fire’ en is inmiddels een alternatief volkslied geworden van Amerika. Die boodschap ‘this land is made for you and me’ is wel een beetje de Amerikaanse filosofie in één liedje. Per couplet gaat hij steeds iets verder in op die titel waarbij het steeds politieker wordt. Het nummer is geschreven tijdens de Grote Depressie en dat hoor je terug. Er zit een socialistische boodschap in, die zeker voor Amerika vrij controversieel is. Het was, zeker in die tijd, not done om socialistisch gedachtegoed uit te dragen, maar dat is wat Guthrie altijd deed: balanceren op het randje van catchy liedjes maken en een boodschap brengen. Toch is het enorm als een anthem onthaald en zelfs voor campagnes van politieke partijen gebruikt. Het leuke is dat hij dit nummer heeft opgenomen in 1944 tijdens een sessie op een dag waarop hij 70 nummers opnam. Guthrie vond het een wegwerpliedje, maar tijdens de folk revival begin jaren 60 is het weer boven komen drijven en alsnog helemaal opgehemeld.”

Toen Woody Guthrie honderd jaar ‘bestond’, eerde PBS, een Amerikaanse omroep, de Amerikaanse singer-songwriter met een project waarbij mensen werden opgeroepen hun versie van ‘This Land Is Your Land’ op te sturen. De beste inzendingen werden verzameld en gepubliceerd. Veneman stuurde zijn versie in naar PBS en ontving een laaiend enthousiaste reactie van de omroep, die zijn filmpje meteen heeft geplaatst op de homepage van de Woody Guthrie in memoriam, naast Bonnie 'Prince' Billy. Zijn versie van ‘This Land Is Your Land’ is nog steeds te zien op de projectpagina van PBS, die is opgezet naar aanleiding van 100 jaar Woody Guthrie.

“Ook dit liedje begint zo heel klein, tot aan het refrein (dan zingt een groep mensen met Guthrie mee red.). Dat is ook wel hoe je muziek wil maken: gewoon een dikke boodschap brengen met z’n allen en ergens voor staan en… let op: een trein! Ze staan gewoon ergens in een veld te zingen en dan komt er een trein door die opnames heen! Dat vind ik ook zo mooi aan dit nummer: de opname. Zo wil je toch gewoon muziek maken? Met een paar akkoorden en een groepje mensen in het wild zingen. Guthrie heeft ontdekt dat je met een nummer meer kan dan alleen zingen over ‘I love you forever’ of zo. En hij zat natuurlijk ook in een goede tijd: iedereen was hartstikke arm en het was dikke oorlog; daar komt ook zijn bekende trademark vandaan: die gitaar die hij heeft onder gekalkt met de tekst: ‘this machine kills fascists’. Het is ook zo vet hoe het nummer al begint: ‘we show these fascists what a couple of hillbillies can do’. Zo zie je maar: al die thema’s van hem blijven universeel en actueel. Die blijven maar leven. Over honderd jaar zijn er nog steeds liedjes van hem die gespeeld worden, die iedereen kent en kan meezingen. Het is interactieve muziek, die gemaakt is om lekker mee te zingen.”

Als wordt gevraagd of iedereen mag meezingen tijdens ‘All You Fascists’ geeft Veneman aan het heel leuk te vinden als iedereen vrijdag meezingt in de Effenaar, maar dat hij niet de illusie heeft dat het ook daadwerkelijk gaat gebeuren: “Nederlanders zijn niet echt meezingers. Maar als ze willen, laat ik hun wel hun gang gaan terwijl ik het liedje speel. Al is het vals, dat maakt niet uit. Misschien moeten we de tekst van het nummer in het artikel zetten zodat iedereen kan meezingen haha.” Prima, doen we. Het refrein:

All of you fascists bound to lose
I said, all of you fascists bound to lose
Yes sir, all of you fascists bound to lose
You’re bound to lose! You fascists
Bound to lose!

Voor wie meer wil meezingen, is de hele tekst te vinden op de site van Woody Guthrie.

“Dit nummer laat veel zien van het schrijftalent van Guthrie. Het nummer gaat over de afstand tussen bazen en werknemers. Er waren geen vakbonden en dat soort dingen en daardoor werden mensen echt slecht behandeld. Het verhaal gaat over stakende mijnwerkers die kerstmis vieren in Italian Hall. Het begint heel mooi: kerstmis, piano spelen; heel warm. Daarbuiten staan de staking-brekers, de bazen van de bedrijven die gaan lopen kloten. Ze schreeuwen ‘brand, brand, brand’ en er ontstaat dikke paniek. Dan gooit hij die deur op slot en wordt het één grote hel. Iedereen komt in de verdrukking en uiteindelijk zijn er iets van 70 mensen gestorven. Dat soort relatief kleine drama’s, op wereldschaal beschouwd, vond hij belangrijk. Zo belangrijk dat daar een nummer aan werd gewijd. Dit soort drama’s staat niet in de geschiedenisboeken, maar wordt zo wel in de herinnering bewaard, want dit nummer is eindeloos nagespeeld. En vrijdag weer. Dan is het nummer hier in Eindhoven te horen. De melodie van dit liedje is door Dylan overgenomen voor zijn Woody Guthrie tribute: ‘Song To Woody’. Dit liedje is ook al opgenomen en komt ook in de serie, maar ik weet echt nog niet wat er voor een video bij moet komen.”

Voor de video’s die bij de nummers worden gemaakt, hebben Woody en zijn vriendin maar twee regels: de video moet in huis gemaakt worden en mag eigenlijk niets kosten. Een tientje hooguit. Woody: “We hebben zo veel plezier als we die filmpjes maken. We liggen de helft van de tijd echt dubbel.”

“En dan zijn er nog de kinderliedjes, die zijn ook allemaal echt heel erg goed. Guthrie heeft een hele serie met zijn dochtertje geschreven; zij mocht alle teksten bedenken. Dus buiten al die zware songs, heeft hij ook gewoon echt luchtige en grappige liedjes geschreven. En destijds was dat ook best wel next level: dat je naast het zingen ook allemaal soundeffecten maakt met je mond. Het is eigenlijk gewoon beatboxen, maar dan in de jaren 40.”

Als we luisteren naar de ‘click clacks’ in de tekst van het nummer en we horen Guthrie een auto nadoen met zijn mond, reageert Veneman: “Dit is toch helemaal vet? Bob Dylan heeft het nummer ooit nog eens gecoverd toen hij dronken was in een club in New York. Dat was helemaal in het begin van zijn carrière. En deze is later, en dat is best wel gênant, gebruikt door Audi in een reclame van de Q5. Dat is wel helemaal the matrix; dat je Woody Guthrie inzet voor de reclame van een SUV. Wel best een mooie reclame.” 

“Als laatste Do Re Mi, dat is een nummer dat ik het vaakst speel. Het is een samenvatting van zijn leven of cultuur. Het gaat over Do Re Mi, en dat is eigenlijk gewoon geld. Het is gebaseerd op een film, die over boeren in Oklahoma die door grote zandstormen zonder geld komen te zitten, gaat. Er zijn dan van die rijke gasten uit Californië die gaan flyeren omdat ze mensen zoeken met de boodschap ‘kom maar, wij hebben super veel werk voor jullie’. Die boeren moeten dan hun hele hebben en houden opgeven, allemaal op de platte kar en dan de grote tocht maken naar Californië. Het beloofde land, the Garden of Eden. Maar als ze daar aankomen merken ze dat ze bij het flyeren zo’n duizend flyers hebben gegooid terwijl ze maar honderd man nodig hadden. Dus in plaats van dat ze een dollar per dag verdienen, krijgen ze nog maar tien cent, omdat ze gewoon die gasten pakken die voor het minste geld willen werken. Dat is allemaal nog in tijden dat er geen vakbonden waren of wettelijke afspraken over het tegengaan van een verkapte vorm van slavernij. En daar gaat het refrein over: ‘you won't find it so hot, if you ain’t got the do re mi’. Dus ja, iedereen denkt dat Californië het beloofde land is, maar je moet wel knaken hebben, anders kom je van een koude kermis thuis.”

Veneman over Guthrie: “Guthrie was de eerste echte alternatieve artiest. Hij was tegendraads en riep ook dat als zij hard gaan dat hij dan zacht gaat en andersom. Guthrie was de eerste artiest die echt grote thema’s durfde te behandelen, alleen dan in kleine liedjes. Hij vond dat als je meer dan twee akkoorden gebruikt in een nummer, dat je je dan eigenlijk aan het aanstellen bent. En concessies doet. Het is ook hoe hij erbij liep: hij was de eerste artiest die in een kapotte spijkerbroek liep met een shirt erop. Hij was een soort grunge, ver voordat dat werd uitgevonden.”

Over de opnames van de Woody sings Woody serie zegt Veneman het volgende: “Veel nummers van Guthrie zijn opnieuw uitgevoerd, tot aan punkversies toe. Ik kies er bewust voor om ze alleen op te nemen: ik vind het wel mooi als ze zo kaal zijn en er weinig aan geproduceerd is. Helemaal terug naar hoe ze ook zijn gemaakt. Er zijn natuurlijk al heel veel uitgevoerde versies, met vette bands, helemaal gearrangeerd, maar ik vond het wel vet zo. Zo zing ik ze ook het liefst op de planken.”

Alle nummers zijn in de woonkamer opgenomen met slechts twee microfoons en een mixer. Veneman: “Eerst wilde ik ze op Bandcamp gooien en dan kan iedereen ze downloaden, maar later dacht ik ‘ik maak er filmpjes bij en zet ze op YouTube en dan is dat het album’. Scheelt ook heel veel geregel in rechtenkwesties.”

Woody sings Woody is een serie die tien liedjes telt. Op dit moment zijn er vijf gepubliceerd en te bekijken op het YouTube-kanaal van Woody Veneman. Op 11 oktober zal Woody sings Woody voor het eerst, en naar alle waarschijnlijkheid eenmalig, als zodanig live te zien zijn op Club 3voor12/Eindhoven, in de Effenaar.