Roufaida: ‘Ik hoop een wereld neer te zetten waarin mensen kunnen schuilen’ Roufaida: ‘Ik hoop een wereld neer te zetten waarin mensen kunnen schuilen’

Ontheemding, xenofobie, verzet: het komt allemaal voorbij op het nieuwe album van Roufaida. Het mogen dan zwaarmoedige onderwerpen zijn, maar Coming Up For Air is allesbehalve dat. Uit de muziek, die zich moeiteloos beweegt tussen afrobeat en dromerige indiepop, valt het niet op te maken. Een geluid waarmee ze al op festivals als Down The Rabbit Hole en Lowlands stond.

En ook in de teksten weet ze altijd genoeg lichtpuntjes te vinden. Waar komt die hoopvolle instelling precies vandaan? ‘Niet eens zozeer in de realiteit, eerder in mijn eigen idealisme. Ik ben wel iemand die graag van het beste uitgaat. Niet dat ik de illusie heb dat ik met mijn muziek voor verandering kan zorgen op een wereldtoneel. Maar ik hoop wel een wereld neer te zetten waarin mensen kunnen komen schuilen. Om samen op adem te komen.’

‘Al die grote thema’s staan in relatie tot dingen die persoonlijk lijken, realiseer ik me de laatste jaren’, vertelt Roufaida. ‘Het lijkt misschien alsof het album uiteenvalt in grote thema’s en persoonlijke, maar eigenlijk gaat het allemaal over hetzelfde. De genocide is net zo goed een product van kolonialisme als de islamofobie die mij persoonlijk raakt.’ Roufaida Aboutaleb (ja, dié Aboutaleb) groeide op in Rotterdam, als dochter van Marokkaanse immigranten. Een achtergrond die ze lange tijd niet durfde te omarmen, zo vertelt ze: ‘Ik dacht dat mijn Marokkaanse achtergrond minder waarde had dan de Westerse identiteit die ik mezelf had aangemeten. Dat vraagt de samenleving van je.’ 

Het ontdekken van die kant van haar identiteit ging dan ook heel geleidelijk en hiervoor haalde ze veel inspiratie uit andere mensen met een migratieachtergrond. ‘Van kunstenaars, schrijvers en muzikanten die ik bewonder. Ik zag dat anderen heel anders met hun achtergrond omgingen, er op een heel andere manier plaats voor maakten. Gewoon om je heen kijken, dat is vaak de sleutel.’

De Marokkaans-Belgische fotograaf Mous Lamrabat was zo’n voorbeeld. Samen met zijn partner en artdirector Lisa Lapauw heeft hij ook de bijzondere hoes van Coming Up for Air geschoten. En dat ontstond allemaal door een simpele social media post. ‘Ik was al jaren groot fan van Mous en Lisa, dus toen zij een tijdje terug een track van m’n eerste EP deelde, was ik enorm verrast. Ze weet van mijn bestaan af! Ik heb toen meteen een berichtje gestuurd met de gedurfde vraag of ze de albumhoes van mijn volgende plaat wilde schieten.’ En zo geschiedde. Compleet onverwachts namen de twee de tijd in hun drukke schema. ‘Dat is echt een mega compliment. Ze hebben me ook echt uitgedaagd om mezelf op een heel uitgesproken manier neer te zetten. Om zoveel mogelijk te ownen waar ik voor sta en wie ik wil worden. Dat had ik zonder hen niet gedaan.’

Chech hieronder de livesessie bij 3voor12 Radio, met nummers van het nieuwe album:

Roufaida draait al een tijd mee in de muziekwereld: zo deed ze in 2008 mee aan het Junior Songfestival, en na de middelbare school ging ze meteen naar het conservatorium in Rotterdam. Daar leerde ze haar band Southbound kennen, met wie ze zelfs de Grote Prijs van Rotterdam won. Maar tijdens covid, toen ze net een album met die band had geschrapt, besloot ze toch solo verder te gaan. ‘De muziek klopte voor mij niet helemaal, dus toen er opeens zo’n bubbel met tijd ontstond ging ik me afvragen wie ik ben en wat ik wil vertellen. Pas toen ben ik het experiment aangegaan met Noord-Afrikaanse ingrediënten en mijn roots die ik eindelijk wat meer durfde te omarmen. Alles is geboren vanuit een persoonlijk vraagstuk en is daarna muziek geworden, het is eigenlijk een groot experiment.’ 

Ze gaat op Coming Up For Air dan ook volop de dialoog aan met haar roots. ‘Ik wilde iets doen met de rijkdom van mijn migratiehistorie.’ De verbinding met de Arabische wereld is overal op het album te vinden. Zo komt er op ’Ken Ness’ een tekst van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish voorbij (met een indringende videoclip geschoten in Gaza ), en duiken er in de productie een arsenaal aan Noord-Afrikaanse instrumenten op. Centraal in het album staat een werkelijk prachtige versie van ‘Li Beirut’, origineel een nummer van de Libanese zangeres Fairuz. ‘Dat was het eerste lied dat ik ooit in het Arabisch leerde zingen. Daarvoor had ik mijn stem als zangeres nog nooit in die taal gehoord. Dus dat nummer is heel belangrijk geweest in het hele proces. Ik ben nog niet vloeiend genoeg om mijn teksten in de taal te schrijven.’

Voor die inspiratie ging Roufaida ook nog wat verder, de eerste sporen van het album vinden namelijk hun oorsprong midden in de Marokkaanse Sahara. ‘Tussen de eerste EP en deze plaat ben ik op residentie geweest naar Tissardmine, een extreem afgelegen dorpje. Ik heb daar drie weken tussen het hete zand gewoond. Ik moest m’n laptop koelen met icepacks zodat ‘ie niet zou crashen. Het was heel basic, ik had alleen een geluidskaartje, een gitaar en een laptop. Dus ik kon echt tot de kern komen als songwriter.’ De toepasselijk getitelde closer ‘Tissardmine’ was het allereerste nummer van de plaat dat ze daar schreef. 

‘Toen ik daar na een acht uur lange autorit aankwam, had ik eigenlijk wel een soort ontvangst of rondleiding verwacht, maar er was alleen een vrouw die me wat water gaf en me toen daar op de bank achterliet. Er viel toen zo’n rust over me heen dat dit liedje eigenlijk meteen ontstond. De gitaaropname maakte ik met een eenvoudige zoomrecorder op de bank.’ Het akoestische nummer, compleet met het fluiten van vogeltjes, is een welkom rustpunt na een album over de chaos en onrechtvaardigheid in de wereld. ‘Al is Coming Up For Air, waar de titel ook naar refereert, wel geschreven vanuit een verlangen naar het gevoel dat ik daar had, specifiek daar op die bank. Daar kwam ik gewoon tot een soort essentie van wat ruimte en rust is.’ 

Hoe vind je die rust eigenlijk terug in een bizarre wereld die alsmaar sneller lijkt te gaan? Voor Roufaida is het antwoord met overtuiging: muziek. En dan specifiek het delen ervan tijdens een show. ‘Live spelen is voor mij eerder verlossend dan stressvol. Een soort magische energiedeling tussen band en publiek. Daar lijkt alles even op z’n plek te vallen. Het is niet dat ik de werkelijkheid compleet vergeet, want alle nummers gaan daarover. Het is eerder het gevoel van collectiviteit dat daar ontstaat, een soort ‘we’re in this together’. Dat geeft licht én rust. Daar haal ik heel veel kracht uit.’

Roufaida staat komende tijd o.a. in Utrecht en Antwerpen.