Op Le Guess Who? openbaarde zich weer een parallel universum aan uitdagende muziek: van oude reggaelegends tot een Ghanese high-lifeveteraan, van ambientcomponisten die een heuse droomwereld bouwden tot een verrassingsoptreden uit de noisehoek. Kortom: er was weer genoeg moois te zien uit alle windstreken van de wereld (zoveel dat we onmogelijk alles konden meepakken!). Hier onze 15 hoogtepunten van Le Guess Who? 2025.

Al ruim tien jaar is Le Guess Who? een van de belangrijkste en meest verrassende ontdekfestivals van Nederland. De Utrechtse vierdaagse richt zich niet alleen op nieuwe namen, maar op werkelijk alle muziek die je normaal gesproken niet op een Nederlands festival tegenkomt. Het haalt levende legendes terug uit de vergetelheid, presenteert de meest fascinerende niet-Westerse muziek en boekt de experimentele smaakmakers uit elke muziekstroming die je kunt bedenken, van jazz en hiphop tot noiserock en elektronica. 

Le Guess Who? begon tien jaar geleden als ontdekkingsfestival voor Canadese artiesten, maar niet langer zijn er slechts hetzelfde type indiebands te vinden. Nee, ondertussen worden artiesten uit allerlei windstreken overgevlogen naar Utrecht, om over alle verschillende genres nog niet eens te beginnen. Zijn eclectische programma dankt Le Guess Who? voor een deel aan de curatoren met wie het festival samenwerkt. Vaak artiesten die een soort legendarische status hebben wegens eerdere optredens. Dit jaar stelden o.a. Lonnie Holley, Valentina Magaletti, Ziúr en gyrofield een eigen programma samen.

Het is voor veel Le Guess Who-bezoekers van het eerste uur (die ook gewoon kwamen voor Caribou, Beach House en Ty Segall) de reden geweest om af te haken, maar daarvoor krijgt Le Guess Who? een uitermate loyaal en behoorlijk serieus (en grotendeels internationaal) publiek terug dat overal voor open staat en nergens voor terugschrikt. 

15. Daniela Pes en IOSONOUNCANE

In de Jacobikerk speelt de Italiaanse Daniela Pes met IOSONOUNCANE, de producer met wie ze op haar debuutalbum Sardijnse volksmuziek koppelde aan bezwerende elektronica (en zo het hoekje instapte van Lucretia Dalt, Marina Herlop en Tarta Relena). In haar dramatische zang zit veel pathos, om de songs heen bouwen ze stuurse elektronicapassages terwijl de lampen felrood op de ramen flikkeren. Niet heel kerkelijk dus, al helemaal wanneer een kick zo dof klinkt, alsof je net buiten de muren van de club staat.

>>> Lees hier de rest van het dagverslag.

 

14. Los Thuthanaka

Het vraagteken van de vrijdag is het project van de Amerikaans-Boliviaanse Chuquimamani-Condori, en diens broer Joshua Chuquimia Crampton. Afgelopen jaar scoorden ze een kleine culthit met hun titelloze debuut (onder meer een 9,3 op Pitchfork!) en live bestaat het uit enkel twee keytars, een gitaar en een tafel vol mixers en samplepads. Met oorverdovende verknipte Latijnse ritmes (met vage adlibs die je ook hoort in Braziliaanse funk), vette gitaarriffs en repetitieve nummers die moeiteloos de tien minuten aantikken, heeft het een heel hoog feverdream-gehalte.

>>> lees hier de rest van het dagverslag

 13. Ata Kak

Deze vrolijke veteraan beweegt dansend over het complete podium en deelt high fives uit alsof het snoepjes zijn. Zijn aanstekelijke acrobatische rapstijl met rare hoge stemmetjes (in het Twi), gemixt met een gezonde dosis funk en highlife uit 1994 houden met gemak stand. Dat-ie continu vergeet om in de microfoon te praten maakt hier effe niet uit. Hij bouwt het grootste feestje van de dag, terwijl buiten de Pandora de grootste rij van de dag staat.

>>> lees hier de rest van het dagverslag

 

The Congos

Skander Jaïbi

 12. The Congos

De gouden reggaegeneratie van de jaren zeventig sterft voor onze ogen uit. Anderhalve week geleden waren de originele drie Congos-zangers nog compleet, maar Cedric Myton stortte in Ierland in elkaar op het podium. De overige twee komen terug op het podium voor de gouden Lee Perry klassieker ‘Fisherman’, die twee ‘U-turns’ krijgt en tien minuten duurt. Myton’s falset wordt gemist, maar Watty Burnett's ‘bullfrog’ basstem draagt de song prachtig, en de dub mixer achter de tafel is een must. Ja, het zijn stijve oude mannen, maar dit moment was zuiver goud.

>>> lees hier de rest van het dagverslag

 

11. Skander Jaïbi

De medeoprichter van Uncloud Festival presenteert zijn debuutalbum in de Hertz op grootse wijze, met dansers, een strijkensemble en een veertigkoppig (!) koor. Jaïbi’s solistische elektronische soundscapes, afgewisseld met klassieke invloeden, vertellen een plotloos verhaal. Heel zacht, alles gericht op emotie. Verdriet, verlies, pijn. Met het koor voelt het zelfs soms religieus.

>>> lees hier de rest van het dagverslag

 

10. gyrofield

Ze sluit zelf haar gecureerde clubnacht in WAS af en maakt er een dollemansrit van, waar iedereen op een ander tempo lijkt te dansen. Trippy elektronica, van bijvoorbeeld Donato Dozzy, wordt prima afgewisseld met Japanse popremixes en ongebruikelijke percussie met robotachtige vocalen. Dat fietsritje naar het industrieterrein is het meer dan waard.

>>> lees hier de rest van het dagverslag

 

 9. Djrum

De Ronda is geen sicke nachtclub, nee. Maar: als chinstroker kun je vanaf het balkon de vinylwizard wel héél goed op de vingers kijken. Check eens, hoe hij een drum ’n bass-remix van een Zulu-liedje tussen twee nasty footworkplaten inperst, vertraagd via dub en vervolgens weer de zevende versnelling inzet. Het gestoordste: waar de meeste dj’s honderdduizend hot cues in Rekordbox instellen om zo vrij tussen genres en tempo’s te springen doet hij dat alles op vinyl, scratchend en backspinnend. De enige echte master of the wheels of steel!

>>> lees hier de rest van het dagverslag

 8. Nicolás Jaar & Ali Sethi

Waar Nicolás vorig jaar met Darkside nog zo opvliegerig was, geeft de elektronicatovenaar hier alle ruimte aan de Pakistaans-Amerikaanse schrijver/dichter/zanger Ali Sethi. Die krijgt de spotlight op zich gericht, omhuld door rook. Met zijn prachtige stem zingt hij Soefi-poëzie en teksten in Urdu. De abstracte elektronische soundscapes zijn klein en subtiel, zelden zie je Jaar zo zorgvuldig te werk gaan. Pas richting het einde neemt het tempo toe. Opvallende bass en luidere drums, gecombineerd met traditionele Indische ritmes, om de poëzie van Sethi extra kracht bij te zetten.

>>> lees hier de rest van het dagverslag

7. Luisa Almaguer

Hoe belangrijk muziek als protest is, wordt vandaag nog maar eens pijnlijk duidelijk. In een muisstille Pandora vertelt de Mexicaanse Luisa Almaguer hoe haar thuisland de op twee na gevaarlijkste plek voor transvrouwen is, met een gemiddelde levensverwachting van slechts 35. Ze heeft gelijk ieders aandacht, en met haar karaktervolle stem en psychedelische rockliedjes laat ze die ook niet meer los. Jammer dat drums en bas van een bandje komen, al maken de charismatische Almaguer en haar enthousiaste gitarist het meer dan goed. 

>>> Lees hier de rest van het dagverslag

6. Tumi Mogrosi

Zijn vierkoppige jazzband staat op een schuin rijtje naast hem, zodat hij iedereen in de ogen kan kijken en geen muur van ruggen voor zich heeft. Telkens zijn de themaatjes in de composities slechts een startpunt, waarna trompet en sax tegen elkaar in beginnen te tetteren en de basis wegvalt. Ook mooi: hoe de gitarist uit z’n plaat mag gaan (en met het effectpedaaltje bij z’n tenen zijn versterker laat stotteren en sputteren) terwijl Mogrosi hem ondersteunt, en toch ook voldoende tegengas geeft.

>>> Lees hier de rest van het dagverslag

In de Jacobikerk spelen Julianna Barwick en Mary Lattimore, de dromerige ambientwerelden van dit gelegenheidsduo horen hier helemaal thuis. Barwick met elektronische loops en haar etherische zang, Lattimore met de hemelse harpmotiefjes die ze loopt, pitcht en ombuigt met een effectpedaaltje op schoot. Mooi is die cover (uit Blade Runner?!) met ijle zang en uit elkaar spattend outro vol zoevende harp en woodwinds. Magnifiek wordt het als ze liedjes spelen van hun aanstaande gezamenlijke album. Uitstekende wegsoesmuziek natuurlijk, dus het is je vergeven als je zachtjes wegdommelt terwijl Barwick haar stem loopt tot een tienkoppig engelenkoor.

>>> Lees hier de rest van het dagverslag

Om je veilige bubbel volledig te laten knappen zijn daar Saul Williams en Carlos Niño. De een een poëet die werkte met onder andere Nas, Erykah Badu, De La Soul en ook Nine Inch Nails, de ander de spirituele jazzman die een belangrijke rol speelde bij de fluitplaat van Andre3000. Al vanaf Williams’ eerste woorden hang je aan zijn lippen, met een verhaal over de West India Company en de Nederlandse ‘gouden’ eeuw, onze gruwelijke bezetting van Manhattan en de muur die later Wall Street werd. Niño blijft maar nieuwe shakers en fluitjes vanachter zijn percussie vandaan toveren, om die indringende woorden met zijn spirituele jazz extra kracht bij te zetten. Aangevuld met een pianist, vullen de drie elkaar feilloos aan. Kippenvel!

>>> Lees hier de rest van het verslag

Geduld is de kernfactor van een SUNN O))) concert, het tweekoppige gitaarversterkersorkest van Stephen O’Malley en Greg Anderson. In hun monnikspijen betreden ze de arena, een halve cirkel van brute kracht die oogt als een soort Stone Henge in de mist. Geduld, je hebt het ook nodig als de lagen en lagen feedback over je heen denderen en je bij het strottenhoofd en de borstkas grijpen. Eerst is het vooral volume en fysieke trilling dat je treft, maar na een half uur beginnen de eindeloos trage riffs fysiek iets met je gesteldheid te doen, een soort mix van duizelig en high. O’Malley en Anderson steken hun handen in de lucht om in het halfdonker af te stemmen wanneer ze een akkoordprogressie inzetten, die merkwaardig genoeg altijd naar beneden lijkt te gaan. Alsof er geen bodem is onder het laagste van het laagste.

>>> Lees hier de rest van het dagverslag

Wat een geweldige livesensatie is Moin, een band die zijn platen uitbrengt op het nerdy liefhebberslabel AD93 en vandaag een speciale show speelt met spoken word bijdragen van Sophia Al-Maria. De gitaren van Tom Halstead en Joe Andrews werken haast hypnotiserend (niet geheel verrassend: deze twee vormen ook het nerdy technoduo Raime). Die eindeloos uitgerekte post-hardcore grooves zijn fantastisch, en het valt op hoezeer de band leunt op elektronica, hoe ze bijvoorbeeld angstaanjagende vocal samples de zaal in sturen. De virtuoze drums van Valentina Magaletti completeren het plaatje. Haar snare drum klinkt vanavond als een pistoolschot. Ieder schot in de roos, uiteraard. Het hoogtepunt van de zondag.

>>> Lees hier de rest van het dagverslag

Wie o wie is het vraagteken in het blokkenschema tussen 23.00 en 00.00 op de vrijdag? Surprise surprise: Gilla Band (fka Girl Band), een Ierse post-punk/noiseband die een belangrijke inspiratiebron vormde voor allerlei naargeestige bands van Fontaines D.C. tot Model/Actriz. Aangename verrassing voor de fans dus, en voor iedereen die even vergeten was wat voor waanzinnige band dit is. Met dank aan drummer Adam Faulkner klinken die hyperintense tracks eerder als techno dan postpunk, en natuurlijk is frontman Dara Kiely nog altijd de grote blikvanger. Een ingehouden paniekaanval van een vent, die zonder moeite boven het geweld van zijn band uitkomt. In tracks als ‘Shoulderblades’, maar ook zeker in die waanzinnige Blawan cover van ‘Why They Hide Their Bodies Under My Garage’, waarin Kiely de longen uit zijn lijf schreeuwt. Dan begint de Ronda echt te kolken.

>>> Lees hier de rest van het dagverslag