Ieder jaar weer is Le Guess Who? een grote ode aan het onbekende, een festival waar verrassing de norm is. Op de tweede festivaldag van het Utrechtse stadsfestival is het vraagteken in het blokkenschema het grote hoogtepunt van de avond, net als vinylwizard Djrum en de gelegenheidscombinatie Mary Lattimore en Julianna Barwick.

Het antwoord op het grote vraagteken

Wie o wie is het vraagteken in het blokkenschema tussen 23.00 en 00.00 in de Ronda? Tja, da’s de grote vraag, hè? Sinds een paar jaar geeft Le  Guess Who? die spot aan onaangekondigde artiesten, een vrolijk spelelement bij het verder zeer serieuze Utrechtse ontdekkingsfestival, maar ook een wat grillige. Je maakt zo'n vraagteken in je hoofd natuurlijk al snel supergroot. Wat als ze uitpakken met een experimentele superster als Jonny Greenwood tete a tete Colin Benders, of… Rosalía met een dj-set vol klassieke muziek vanachter een stel torenhoge varens, iykyk!). Maar de kans is groter op een LGW-huisvriend wiens naam alsnog een groot vraagteken is voor de oningevoerde dagjesbezoeker.

‘Klinkt een beetje als The Fall!’, brult een grijzende Brit in het oor van een vriend, om een liedje later goedkeurend naar hem te grimassen. Welnee, de band op het podium is Gilla Band (fka Girl Band), een Ierse post-punk/noiseband die zelf hoogstens de EKKO uitverkoopt, maar een belangrijke inspiratiebron vormde voor allerlei naargeestige bands van Fontaines D.C. tot Model/Actriz. Aangename verrassing voor de fans dus, en voor iedereen die even vergeten was wat voor waanzinnige band dit is. Met dank aan drummer Adam Faulkner klinken die hyperintense tracks eerder als techno dan postpunk, en natuurlijk is frontman Dara Kiely nog altijd de grote blikvanger. Een ingehouden paniekaanval van een vent, die zonder moeite boven het geweld van zijn band uitkomt. In tracks als ‘Shoulderblades’, maar ook zeker in die waanzinnige Blawan cover van ‘Why They Hide Their Bodies Under My Garage’, waarin Kiely de longen uit zijn lijf schreeuwt. Dan begint de Ronda echt te kolken.

Alabaster DePlume op LeGuessWho 2025

Verdere vraagtekens en geruststellende huisvrienden

Verder is het programma natuurlijk één groot vraagteken, zelfs de goed ingevoerde muzieknerd moet op Le Guess Who? goed zijn research doen en hier ontstaan de grootste opstoppingen voor de meest obscure acts. Neem bijvoorbeeld Pram, een Britse band uit de jaren negentig (ergens in het hoekje van Broadcast, al is het maar omdat ze sixties pop koppelen aan een milkshake van genres, van filmmuziek tot ambient en dub tot postrock) waarvan zelfs één van de programmeurs de cultstatus niet besefte totdat de enthousiaste reacties op de socials binnenstroomden.

Ja, er zijn natuurlijk Le Guess Who?-huisvcrienden: de Amerikaanse outsidermuzikant/kunsteducator Lonnie Holly is gepromoveerd tot curator en speelt op vrijdagavond een eigen show in de Ronda met een 12-koppige band met kleine percussiefanfare, hij wordt zelfs even vergezeld door poëet/multi-instrumentalist Alabaster DePlume, die andere Le Guess Who?-huisvriend die al eerder op de avond zijn levensbekrachtigende spirituele jazz speelde met vierkoppige band. Wat een markante flierefluiter is het ook, zoals hij over het podium fladdert en na iedere song zijn armen in de lucht steekt alsof het de grootste overwinning van de dag is. Welja, dat is het misschien ook. ‘Thank you for living, it’s fucking hard!’, roept hij steeds maar weer. In zijn poëzie roept hij het leed van de wereld aan, en toch gaat er een gigantische levenslust uit van deze muziek, zijn band en hij stralen een gigantisch speelplezier uit, en vrijheid in hun spel. ‘Zij kiezen de liedjes, misschien zetten ze halverwege wel een ander liedje in. Ik moet het er maar mee doen!’, grinnikt hij.

Hoogtepunten in de kerk

Daarna is het echt racen om op tijd te zijn voor YHWH Nailgun, het New Yorkse noiserockkwartet dat als voorprogramma van black midi zelfs de fans van die gekke band wist te verbazen met hun maniakale performance. Maar da’s bij De Helling twee kilometer verderop. Wie niet wil riskeren om dat stuk te lopen en vervolgens voor een zaal at capacity te staan (sorry, deze muziekjournalist moet in d’r uppie zoveel mogelijk acts zien om een stuk te vullen…) kan beter richting de Jacobikerk schuifelen. Daar speelt Daniela Pes uit Sardinië met IOSONOUNCANE, die producer met wie ze op haar debuutalbum Sardijnse volksmuziek koppelde aan bezwerende elektronica (en zo het hoekje instapte van Lucretia Dalt, Marina Herlop en Tarta Relena). In haar dramatische zang zit veel pathos, om de songs heen bouwen ze stuurse elektronicapassages terwijl de lampen felrood op de ramen flikkeren. Niet heel kerkelijk dus, al helemaal wanneer een kick zo dof klinkt, alsof je net buiten de muren van de club staat.

Da’s wél het geval bij Julianna Barwick en Mary Lattimore, de dromerige ambientwerelden van dit gelegenheidsduo horen hier helemaal thuis. Barwick met elektronische loops en haar etherische zang, Lattimore met de hemelse harpmotiefjes die ze loopt, pitcht en ombuigt met een effectpedaaltje op schoot. Mooi is die cover (uit Blade Runner?!) met ijle zang en uit elkaar spattend outro vol zoevende harp en woodwinds. Magnifiek wordt het als ze liedjes spelen van hun aanstaande gezamenlijke album. Uitstekende wegsoesmuziek natuurlijk, dus het is je vergeven als je zachtjes wegdommelt terwijl Barwick haar stem loopt tot een tienkoppig engelenkoor.

Daniela Pes x IOSONOUNCANE op LeGuessWho 2025

Julianna Barwick & Mary Lattimore op LeGuessWho 2025

Een kick onder je kont

Wie vervolgens een kick onder z’n kont nodig heeft om wakker te blijven, kan richting de Pandora om te dansen bij Fatima Al Qadiri. Grappig: deze dj-set gemixt op laptop is een stukkie minder serieus dan haar highbrow Hyperdubreleases en soundtrackwerk doen vermoeden, ze gaat hinkstapsprong van Amerikaanse trap richting een Amaarae-knipoogje, van leftfield techno naar melancholische breakbeat en een weirde baile funk mash-up. En is dat opeens… ‘Universal Nation’, die door die polyritmische percussieplaat heenklinkt?! Speels ja, wel wat hak-op-de-tak, en de Pandora is bepaald geen vibey nachtclub waar je effe lekker in de zone komt.

Da’s de Ronda ook niet, natuurlijk. Maar het balkon is wel de ultieme plek om als chinstroker Djrum op de vingers te kijken, de ambient drum ’n bassproducer is nogal een vinylwizard. Luister maar eens, hoe hij een jazzy pianoloop onder kwaadaardige triptechno legt, en de boel uiteen laat brokkelen in de abstracte knisperbass van Carrier. Hoe hij een drum ’n bass-remix van een Zulu folktune tussen twee nasty footworkplaten inperst, vertraagd via dub en vervolgens weer de zevende versnelling inzet. Het gestoordste: waar de meeste dj’s honderdduizend hot cues in Rekordbox instellen om zo vrij tussen genre’s en tempo’s te springen doet hij dat alles op vinyl. In welke heerlijke heksenketel is deze vent gevallen toen hij geboren werd? Tja, en da’s misschien wel het grootste vraagteken van de dag.

Fatima Al Qadiri op LeGuessWho 2025

Djrum op LeGuessWho 2025