Luchtkastelen en opblaasmonsters: dit is het inflatable-imperium in Weesp Luchtkastelen en opblaasmonsters: dit is het inflatable-imperium in Weesp

Het is een drukte van jewelste op het bedrijventerreintje in Weesp waar Airworks Inflatables gevestigd is: Murph moet op de operatietafel. Murph is namelijk te lang voor de grootste concerthallen van Zuid-Amerika, en het zou zonde zijn als hij daar zijn hoofd stoot. Dus moet er een metertje of twee uit zijn middenrif worden verwijderd. Wie is Murph? De twaalf meter hoge skeletrobot waarmee rockband Muse de wereld over toert, een gigantisch opblaasbaar gedrocht dat wel wat doet denken aan de legendarische zombie Eddie van Iron Maiden.

‘We hebben ook wel een paar Eddie’s gemaakt, hoor’, grinnikt Matthew Whitehead, oprichter van Airworks Inflatables, terwijl hij door de loods loopt. Zijn bedrijf is in de internationale muziekscene toonaangevend als het gaat om luchtkastelen en opblaasmonsters die in een flinke koffer passen zodra je de lucht eruit hebt laten lopen. Wil je betoverende podiumdelen die je kunt meenemen op internationale tours? Dan bel je Airworks.

Vanochtend hebben ze op de parkeerplaats alvast een torenhoog werk opgeblazen dat ze maakten voor The Black Keys (‘schrijf nog maar niet op wat, dat moet nog even geheim blijven’), de iconische schoorstenen van Lowlands liggen verderop te drogen en op de tekentafel liggen plannen voor de Aerosmith-shows in Las Vegas. De lijst aan klanten is schier oneindig: Metallica en Smashing Pumpkins klopten voor inflatables aan in Weesp, maar ook popsterren als Lady Gaga, Beyoncé en Katy Perry. Vreugdevol spreekt Whitehead over de keer dat hij Roger Waters ontmoette. ‘I love the chimneys’, zei-ie over de opblaasschoorstenen naar beeltenis van de Animals hoes. Waters en Whitehead hadden toch eigenlijk precies dezelfde missie? ‘We live to serve, we’re here to please the public’, concludeerde Waters. ‘Echt een leuke vent’, memoreert Whitehead nog eens genoegzaam.

Maar hoe word je een opblaasicoon? Whitehead groeide op in Londen, deed daar de kunstacademie en kwam voor de liefde naar Nederland, vertelt hij. In de jaren negentig ging hij aan de slag als decorbouwer bij de vermaarde Amsterdamse club RoXY. Daar werkte hij mee aan de gekste feesten. Dan maakte hij een pratend standbeeld van Lenin, of werd de club omgetoverd tot een reusachtige flipperkast waarbij de ballen uit het plafond kwamen vallen. Whitehead: ‘Ik vond het altijd zo’n zonde dat alles na de show in de container werd gegooid. Je gebruikte het een keer, daarna paste het niet in de opslag. Maar iets opblaasbaars? Je haalt de lucht eruit, propt hem in een tas en kan hem zo nog een keer gebruiken, en nog een keer. En je kan écht groot gaan, je kunt enorme objecten maken.’

Geïnspireerd door de shows van Pink Floyd en The Rolling Stones die hij in Engeland zag, begon hij dus zelf opblaasbare podiumdelen te maken. Eerst eens een van vuilniszakken aan elkaar geplakte zee-anemoon, waar een stofzuiger omgekeerd lucht in blies. Daarna eens een fluorescerende baby en een gigantische polyester bodybuilder voor de Amsterdamse Gay Pride.

Toen RoXY-directeur Michiel Kleuss in 1998 de overstap naar Lowlands maakte, belde hij Whitehead op om opblaasbare decors te ontwerpen. Het was het begin van zijn bedrijf Airworks Inflatables. ‘Voor Lowlands was dat een grote stap: daarvoor zetten ze hele mooie tweedimensionale kunstwerken in de steigers. Leuke dingetjes, maar niet zo groot.’ Zo bepaalden Whitehead en zijn team mede hoe het festivalterrein van Lowlands eruit zou gaan zien, met gigantische boeddha’s, vingers die uit het water staken en ja, ook de iconische wortelraket die iedere doorgewinterde Lowlandsganger kent is door Airworks gemaakt.

Via het ene festival volgde het ander, en vanuit de ene rockband hoorde ook de ander over de opblaaswerken uit Weesp. ‘Het wereldje van productiemanagers en lichtontwerpers is wereldwijd zó klein. Ze kennen elkaar allemaal, en nu ook ons een beetje.’ Zo kwam ook Muse bij Airworks terecht. ‘Ze belden met de wildste plannen. Ze wilden dat een opblaasversie van Murph, een figuur uit een videoclip, boven de videoschermen zou oprijzen. Hij moest 40 meter breed en 20 meter hoog worden, maar dat kon helemaal niet. Dus hebben we samen bedacht hoe het dan wél moest.’

Het maken van zo’n inflatable is vervolgens een opwindend mengsel van technisch industrieel design en mooi schilderwerk, dat grotendeels op de computer wordt ontworpen. ‘Met speciale software maken we een 3D-model met alle mooie details en texturen. Dat is de kunst: het moet opblaasbaar zijn, maar vooral niet eruitzien als een opblaasobject. Murph moest echt vies zijn, vreselijk, eng! En een ballon? Het laatste wat een ballon is, is eng.’

Dat ontwerp van Murph werd bij een bedrijf verderop op zo’n 3000 stukjes stof gedrukt, en hier in het naaiatelier stikten ze al die stukjes aan elkaar. Uiteindelijk is Murph 12 meter hoog geworden, hij wordt tijdens de shows van Muse binnen 15 seconden opgeblazen en kan ook bewegen. ‘Dat was een van de grootste uitdagingen, de beweging. Het gaat niet met motors, nee, dat wordt allemaal met mensen en touwtjes gedaan.’

Bij toerende producties van wereldniveau is prijs zelden een punt. Neem de lippen die Airworks maakte voor The Rolling Stones. Whitehead maakt er eens een rekensommetje van: stel dat je die lippen van 25 meter breed en 12 meter hoog van een hard materiaal had gemaakt? Dan heb je zeker twee vrachtwagens nodig om de lippen te vervoeren, twee meereizende timmermensen en nog eens tien lokale stagehands om ze in elkaar te zetten. Alleen al de kosten om zo’n ding mee te nemen? ‘Dan zit je al boven een miljoen.’ Maar de lippen uit Weesp? ‘Je hebt een iemand nodig die de stekker inprikt en de boel ophangt, en bloep! Daar staan ze. Je laat ze weer leeglopen in een minuut, dan passen ze in een half busje.’

Muse speelt vanavond in Ziggo Dome. Murph is er ook bij.