Jamie XX: “Ik hou van verdrietige muziek op de dansvloer”

Nieuw album The XX al halverwege, maar nu eerst een soloplaat

Atze de Vrieze ,

Schuchtere, bleke tieners in vaalgewassen zwarte kleren, dat was The XX bij hun debuut zes jaar geleden. De drie uit Londen maakten desondanks een sprankelend debuutalbum waarop de nacht centraal staat. Het belandde hoog in de jaarlijstjes. Maar van dat grijze (of beter: zwart/witte) imago wil Jamie XX, de belangrijkste producer van het trio, inmiddels maar wat graag af. Hij noemde zijn solodebuut In Colour.

Hij deed het al vanaf het begin: na een optreden van zijn band liet Jamie Smith zich graag inhuren als dj. Slopend tijdens een intensieve tour, maar ach, hij was nog jong, en hij wilde dolgraag. Zes jaar later is Jamie XX een volleerd en veelgevraagd dj, thuis op de meest toonaangevende dance festivals. Waar de twee elegante albums van The XX uitgroeiden tot ieders favoriete slaapkamerplaat, is In Colour een album voor en over de dansvloer. Van stemmig naar ingehouden uitbundig.
 
"Ik probeer ook een ochtendmens te zijn", zegt Jamie XX in zijn kamer in het Conservatorium Hotel in Amsterdam. De middag nadert, dat wel, en Jamie XX komt doen wat hij bij de eerste twee The XX albums tot nu toe wist te vermijden: praten over zijn werk. Nog altijd spreekt hij voorzichtig, zacht. Hoe warm en melancholisch veel van zijn muziek ook is, de woorden waarmee hij het omschrijft zijn vooral praktisch van aard. Bleek is-ie trouwens ook nog steeds. “Veel van de tracks op het album begonnen op tour met The XX", vertelt hij. "In de bus, in het vliegtuig, in lege vertrekhallen en treinen. De schetsen nam ik mee naar mijn studio in Londen, en daar maakte ik er een album van. Overdag. Ik probeerde een routine aan te houden: van tien uur 's ochtends tot zeven uur 's avonds. Mijn studio is vijf minuten lopen van mijn huis. Dichtbij, maar ook net ver genoeg om het achter me te kunnen laten."
 
Dat is misschien wel nodig ook. Toen The XX na hun succesvolle debuut een break van een jaar nam, bracht Jamie zijn dj-carrière juist in een tempoversnelling. Tegelijk werkte hij aan een album met de inmiddels overleden soullegende Gil Scott-Heron, een totale bewerking van een plaat die even daarvoor verschenen was. "Mijn ouders brachten me groot met soul", vertelt hij. "Het was mijn eerste muzikale liefde. Dat album was mijn ideale break. Mijn laatste break ook. Het was vier jaar geleden."
 
Dat zijn dj-schap een vlucht nam is nogal goed te horen. In Colour is een ode aan de nachtclub, en ook een ode aan de geschiedenis van de dansmuziek. In de breedste zin. Zo is titel Gosh een knipoog naar de jungle, waar de populaire Britse verbastering van het woord 'God' een cultstatus kreeg. In I Know There's Gonna Be (Good Times) zit een sample van soul/gospelgroep The Persuasions, een nummer over hoop in de diepste misère. Op die track is ook Atlanta-rapper Young Thug te horen, een overblijfsel van een paar weken verblijf in New York. "Elke week reed ik over de Brooklyn Bridge naar Manhattan, met Hot 97 op, de beste hiphopzender die er is. Perfecte muziek voor die rit over de brug. Ik heb Young Thug en dancehall artiest Pop Caan benaderd met mijn productie, plus nog een paar anderen. Er kwamen meer mensen met goede bijdragen, dus ik ga nog andere versies uitbrengen. Ik verklap nog niet met wie."
 
En dan is er Loud Places, de eerste radiosingle van de plaat, die gaat over het contact dat iedereen zoekt in de club. Romy Madley Croft van The XX zingt erop. "I go to loud places to search for someone to be quiet with and take me home." Het nummer zwelt gaandeweg aan met een compleet koor. Een heel opvallende productie, gemaakt om er in een dj-set bovenuit te steken. Deze track heeft alles in zich om de intieme clubhit van het jaar te zijn, zoals je Caribou's Can't Do Without You vorig jaar de hele zomer door hoorde. "Ik hou van verdrietige muziek op de dansvloer", zegt Jamie XX er zelf over. "Ik hou van de ontlading van het samen dansen op iets dat eigenlijk verdrietig is. Ik vind het een van de mooiste dingen die het nachtleven kan bieden."
 
Net als collega's Four Tet en Floating Points noemt Jamie XX de pas gesloten club Plastic People als een enorme invloed op zijn liefde voor het nachtleven. Daar draaide het echt om de muziek, en alles mocht gedraaid worden. Jamie XX kwam er vaak alleen, en ging er weg met nieuwe vrienden. "Ik en andere mensen zijn echt opgegroeid in die club, en die zullen het gat willen vullen dat nu ontstaan is. Hopelijk komt daar iets interessants nieuws uit. De laatste tijd is er veel 'nieuw geld' Londen binnen gekomen, dat niet ten goede komt aan de Londenaren. Ik hoop dat er mensen opstaan die zeggen: de stad is van ons!"
 
Niet alleen Romy, maar ook zanger Oliver Sim van The XX is overduidelijk te horen op deze soloplaat. Er is geen sprake van dat dit het einde van de band is. Sterker nog: album drie is al half opgenomen. "De manier waarop ik nu gewerkt heb, heeft ook weer zijn invloed op de groepsdynamiek. Met The XX maakten we vroeger alles met zijn drieën. Nu kwam ik met kant en klare producties bij ze aan. Soms vonden zij tracks zo interessant dat ze ze op het The XX-album wilden hebben. Een deel van het album is opgenomen in Marfa, een kunstenaarsdorpje in Texas, een deel op IJsland, en een deel in Los Angeles. In LA zaten we in een groot huis in de heuvels met een zwembad, zoals popsterren dat horen te doen. We zijn niet meer die verlegen tieners die alleen in een donkere ruimte in Londen zitten. Het is tijd om naar buiten te stappen."