Kyteman gaat voor alles of niets

Ik doe mijn ogen dicht en hoor mijn eigen soundtrack

Atze de Vrieze ,

Zijn Hiphoporkest was dé sensatie van Noorderslag. Maar Kyteman leidt dan ook een bijzonder project: een groep van 21 muzikanten en vocalisten vertaalt de muziek uit het hoofd van Colin Benders. En achter die muziek blijkt een buitengewoon verhaal te zitten, van een overgevoelige jongen op zoek naar balans: "Op een gegeven moment wist ik niet meer wat boven of onder was."

Ik doe mijn ogen dicht en hoor mijn eigen soundtrack

Beluister het volledige interview nu ook als podcast.

Als je door letterlijk elke recensent uitgeroepen wordt tot hoogtepunt van Noorderslag, doe je iets goed. Trompettist Colin Benders alias Kyteman (22) leidt dan ook een bijzonder project: hij bracht 21 muzikanten bij elkaar om de muziek uit zijn hoofd te vertalen. Hij wordt unaniem geprezen om de energie, het frisse idee en het spelplezier waarmee Kyteman’s Hiphoporkest de concurrentie naar huis blies. Met twintig stemmen vertolkt de band Blow The Whistle On Em, dat op plaat uit alleen maar stemsamples bestaat. Rappers als Paradox (Illicit), Reazun, Blaxtar en BangBang doen mee op zijn album The Hermit Sessions, dat 20 februari uitkomt.

Verwondering, daar draait het om bij Kyteman. Verwondering en gevoel. “Kunst hoeft voor mij niet praktisch te zijn. Je moet loslaten wat al kan en bewezen is en je afvragen wat mooi zou zijn. Wat een toevoeging zou zijn aan het geluk van een mens. Ik begin gewoon een liedje te maken, en bij elk instrument dat ik toevoeg raak ik geïnspireerd. Het is het beste voor de muziek om in deze bezetting te spelen. Het zou zonde zijn om te downsizen.”

Colin Benders is een bijzondere jongen. Overgevoelig, zegt hij zelf. Een gemakkelijke prater. Getalenteerd en intelligent, maar ook grappig. Hij vertelt hoe dat idiote plan om een hiphoporkest te maken ontstond uit een wolk wiet op de bank met Paradox en Reazun in Overvecht. Over hoe zijn leraren op het conservatorium hem aanraadden toch eens wat minder te bewegen tijdens het spelen. En dat hij altijd een paar sokken en een schone onderbroek in zijn trompetkoffer heeft, omdat je nu eenmaal nooit weet waar je uitkomt. En dan ineens toont hij zich zeldzaam openhartig. Zo openhartig dat die twintig stemmen ineens een heel andere betekenis krijgen en je ineens heel goed begrijpt waarom hij met het instrumentale slotnummer Sorry zichzelf tot tranen toe kan roeren. 

Je album heet The Hermit Sessions. Ben je een kluizenaar?
“Ik mag mezelf wel redelijk wereldvreemd te noemen. Dat ben je al snel als je je tv afsluit. Drie jaar geleden, toen ik begon met het opnemen van de plaat, had ik bovendien een dieptepunt qua inkomen. Er kwamen ineens veel minder optredens binnen. Ik had niet eens genoeg geld voor een buskaartje naar mijn ouders, die aan de andere kant van de stad wonen. In die tijd sloeg ik sowieso nogal door. Ik zag beelden, had suïcidale neigingen. Een depressie is niet het goede woord, het neigde meer naar een psychose.”

Meen je dat nou? Wat voor beelden zag je dan?
“Heel veel dood en verderf, nare dingen. Ik zag een totale chaos, die ik nog steeds zie, maar die ik tegenwoordig als het dagelijks leven beschouw. Ik voelde ook een constante aanwezigheid achter me. Of ik wist niet meer of alles wat achter me was nog wel bestond. Daarnaast stemmen. Dat is ook een feest. Zodra je je gedachten een stem geeft en daarmee in discussie gaat, ben je feitelijk voor twee mensen aan het denken. Die stem kreeg mij op een gegeven moment zo ver dat ik met één been aan de rand van het balkon hing. Toen ben ik naar huis gerend en heb twee dagen onder de bank gelegen.”

Waar komen die beelden vandaan?
“Ik ben sowieso nogal overgevoelig van aard. Voor de rest is het een combinatie van te veel blowen, weinig slapen, het uitgaan van een relatie, het verliezen van je inkomen. Op een gegeven moment denk je: ‘fok het, afschermen die hap.’ Dan maar je eigen realiteit, die mooier is en soms wat enger. Maar op een gegeven moment wist ik echt niet meer wat boven en onder was.”

Dan heb je het over drie jaar geleden. Toen speelde je met C-Mon & Kypski en Voicst?
“Inderdaad. Dat was een vrolijke boel. Dan speelde ik met Voicst in de HMH, maar zodra ik thuis kwam, was ik alles vergeten. Op een gegeven moment wogen alle leuke dingen die ik deed niet meer op tegen het kutte thuis. Muziek is altijd een uitvlucht voor me geweest. Ik ben geen tekstschrijver, maar ik werk met klanken. Het liedje Sorry is mijn verhaal.”

Als jouw show afgelopen is, gaan de mensen met een glimlach naar huis.
“En ik merk dat ik na het optreden een kwartier moet bijkomen in de hoek, omdat ik te veel dingen langs zie flitsen. Alsof je je dagboek in razend tempo geïnjecteerd krijgt. Alle mooie en nare herinneringen in een uur. Ik zie het publiek niet, ik sta met mijn rug naar hen toe. Ik doe mijn ogen dicht en hoor mijn eigen soundtrack.”

Op het podium bij Voicst of C-Mon & Kypski ben je de vrolijkste van allemaal.
“Op het podium gaat er een knop om. Het is een direct kanaliseren van de vibe op het podium. Ik ben ook niet aan het werk, ik bén daar. Over het algemeen sfeer blij, vrolijk, positief. Het contrast is dan wel eens groot. Aan het eind van de avond ben je thuis.”

En dan zet je een spuit in je arm?
“Dat nog net niet!”

Je zegt net: die gevoelens worden versterkt door drugsgebruik. Stop je daar dan mee?
“Met een groot gedeelte ben ik gestopt. Er zijn een paar dingen waar ik steeds in terugval, een daarvan is blowen. Maar ook daar krijg ik paranoïde gevoelens van. Het is echt een verslaving. Ik moet drugs echt niet romantiseren. Het is altijd een vlucht. Naar het effect kun je uitkijken, en je kunt spijt hebben terwijl je het doet.”

Maar je stort je dus wel in een leven vol feesten? She Blew Like Trumpets? Dat is dan wel weer een beetje plat hè.
“Ja, haha. De tekst is van GMB. Het past perfect bij die tijd. Tja, ik vind het moeilijk een platte track toe te lichten. Soms mogen dingen plat zijn.”

Je praat heel makkelijk over die moeilijke periode.
“Ik heb niets te verbergen. Met mijn muziek probeer ik letterlijke vertalingen te vinden voor mijn emoties. Er zitten ook donkere kanten aan, al heb ik de meest paranoïde tracks niet op deze plaat gezet. Die zitten veilig opgeborgen in een computer. Die roepen nog te veel bij me op. Die hoeven mensen nog niet te horen.”

Zijn alle beelden negatief?
“Zeker niet. Sowieso is mijn vibe op dit moment vele malen positiever dan een paar jaar geleden. Ik ervaar nu de andere kant van extreem voelen. Alles is nu veel mooier. Ik heb gemerkt dat je zelf heel veel invloed hebt op je eigen leven. Niemand gaat jou je levenspad vertellen, dat moet je zelf doen. Ik heb daar op een harde manier achter moeten komen. Alles werd me altijd aangereikt. Touren met die en die, leuke dingen overal. Maar als je in de gratie van anderen leeft, gaat dat op een gegeven moment mis. Shit, de wereld haat me, wat nu? Nu heb ik zelf de controle en streef ik mijn eigen dromen na. Bij elke stap zie ik resultaat. Hier heb ik drie jaar van gedroomd. Er is niets dat mij gaat tegenhouden om een hiphoporkest neer te zetten. Met elke stap daar naartoe voel ik een soort uitspatting van blijdschap.”

Ben je je eigen therapeut?
“Ja. Ik heb één keer een gesprek gehad, en dat was het wel. Therapie is hartstikke leuk, maar de volgende dag denk je: wat zei hij ook alweer? Je schiet er niets mee op als anderen je gaan vertellen wat geluk is. Je moet het zelf vinden.”

Mensen met een psychose hebben medicijnen nodig. En heel veel.
“Dat is ook wat ze me aanraadden, medicijnen, en heel veel. Maar ik heb gezegd: ik weiger mijn vermogen tot voelen op te geven omdat ik me nu toevallig kut voel. Vanuit dat gevoel maak ik muziek. Als je het zelf niet meer voelt, ben je niet eerlijk bezig.”

Maar je gebruikt wel drugs, daarmee manipuleer je ook je gevoelens. Prozac is gewoon niet je drug of choice?
“De medicijnen die een psychiater voorschrijft zijn bedoeld om mijn gevoel af te remmen. En dat gaat voor mij niet werken.”

Ben je ook zo’n type dat twee uurtjes per nacht slaapt?
“Inderdaad. Laatst ben ik op zoek geweest naar melatonine, een stofje in je hoofd dat tegen je zegt: gast, je bent moe, ga eens slapen? Ik heb dat stofje niet meer, omdat mijn dag- en nachtritme volledig op zijn kop staat. Ik ben regelmatig tot half acht ’s ochtends ergens mee bezig. En dan moet ik om tien uur weer ergens heen. Dat gaat natuurlijk niet.”

Wanneer ben je opgehouden moe te worden?
“Toen ik gestopt ben ernaar te luisteren. Dat moet je eigenlijk niet drie jaar achter elkaar doen. Maar goed, ik leef nog en ik voel me beter dan ooit.”

Nu ga je een paar shows doen met het hiphoporkest. En daarna, een zwart gat?
“Nee, zeker niet. Ik heb al genoeg ideeën tot 2018. Verwacht zijprojecten, verwacht een hiphop opera. 2010 wil ik geheel onvoorbereid ingaan. Dit hiphoporkest is nog maar het begin.”

Beluister het volledige interview dat Atze de Vrieze had met Kyteman hier als stream en hier als podcast. Kyteman’s The Hermit Sessions verschijnt 20 februari. Die dag presenteert Kyteman zijn album met een exclusief optreden bij 3VOOR12 in Desmet. Kaarten voor die show worden weggegeven in de 3VOOR12 nieuwsbrief en op 3FM. Het album staat al op de Luisterpaal.