Het was een heel andere tijd. Als je iets wilde, dan deed je het gewoon. Niets stond je in de weg een band te beginnen, een platenlabel te beginnen, een poster te maken of je eigen club op te richten. DIY of ‘do it yourself’ heet dat en het was aan de orde van de dag, begin jaren tachtig. Deze week verschijnt de dvd Als Je Haar Maar Goed Zat met daarop verloren gewaand materiaal uit jongerencentrum Oktopus aan de Keizersgracht.

Oktopus was een jongerencentrum aan de Amsterdamse Keizersgracht dat aan het begin van de jaren tachtig werd overgenomen door de lokale punkscene. Tot die tijd werd er voornamelijk gemacrameed en gefotografeerd. Ineens stonden mensen op het podium in het keldertje van het grachtenpand die nauwelijks een instrument konden vasthouden. Geurt van Gisteren, inmiddels rond de vijftig jaar oud, stelde de dvd samen. Hij organiseerde in de punktijd de zogenaamde VGdays. “Die V was van Vincent en die G van mijzelf. Wij hadden ook een label VG-records. Dus toen we zelf avondjes gingen organiseren, hebben we dezelfde naam gebruikt.”

De eerste opnames waren zwart/wit en later werd het kleur. “Er werd gefilmd met zo’n enorm bakbeest. De recorder hing ook nog eens over je schouder en het geluid werd met een klein microfoontje op de camera opgenomen.” Een paar bands die in de anderhalf uur durende film voorbij komen zijn Eton Crop, The Ex, Svatsox, Frites Modern, No Pigs en BGK. Van Gisteren werd uiteindelijk docent. Hij had geen ambities om in de muziekindustrie te werken. “Maar het is opvallend hoeveel mensen uit die tijd daar wel zijn terechtgekomen. Svatsox heet tegenwoordig De Kift, The Ex bestaat natuurlijk nog altijd, Eton Crop heet nu EC Groovesociety en dan zijn er nog heel wat die bij platenmaatschappijen zijn gaan werken.”

Toch heeft Van Gisteren ook nog wel in bands gespeeld. “Ik speelde op de eerste single en de eerste lp van The Ex. Zanger GW Sok zat bij mij op school. Oktopus was om de hoek van mijn huis. Zo kwamen wij er terecht. Eerst moesten wij ons inwerken bij de organisatie.” Sok en Van Gisteren zaten beiden op de Sociale Academie. “Het was echt een geitenwollensokkentijd,” zegt Van Gisteren. “Dat buurthuis vond het natuurlijk agogisch verantwoord dat wij met een initiatief kwamen voor een punkavond. Korte tijd later liepen de volksdansers en macrameeërs weg.” Maar ook binnen de punk stond saamhorigheid centraal: “Tegenwoordig pompen ze overal geld in om de jeugd rustig te houden. Toen hield je jezelf rustig. Er was een betaalde kracht, maar verder draaide de tent op zes vrijwilligers. Oktopus was een jongerencentrum waar je altijd binnen kon lopen.”

Naast de VGdays, waar punk centraal stond, komen ook de zaterdagse Ultra-avonden in beeld. Van Gisteren: “Dat waren de experimentele avonden, waar elektronische muziek centraal stond. Ultra is echt een Amsterdams begrip geworden. Het heeft zich ook echt ontwikkeld.”

Eind jaren tachtig kwam er een eind aan Oktopus: “Met de punkavonden stopten we in 1985. Als buurthuis ging het nog wat langer door. Toen stopte de subsidie en werd de tent gesloten, mede door geluidsoverlast.” Van Gisteren sprak de laatste jaren nog wel eens vrijwilligers van toen en geregeld dook de vraag op wat er met de video-opnames uit Oktopus was gebeurd: “Alles werd toen gefilmd, maar we vermoedden dat met het sluiten van het buurthuis, eind jaren tachtig, ook de videobanden waren verdwenen. Uiteindelijk doken zo’n vijftig banden op in het archief van het Internationale Instituut voor Sociologische Geschiedenis.”

Als Je Haar Maar Goed Zat, een vreemde naam voor een film over een punkscene. Immers, een kapsel kon natuurlijk niet wild genoeg zijn. “Twee legendarische albums verschenen toen onder de naam Als Je Haar Maar Goed Zit. Daarop stonden veel bands die nu ook in de film zitten. Dat de film bijna dezelfde naam heeft is een knipoog naar toen. Inmiddels zijn de meeste muzikanten van toen de veertig ver gepasseerd.”

Van Gisteren bekeek alle banden en stelde op de vertrouwde DIY-manier een dvd samen: “Ik heb alles geript op mijn computer. Vervolgens heb ik het gemonteerd en geprobeerd het geluid een beetje op te krikken.” Zijn oude maatje Vincent spreekt hij niet meer. Van Gisteren: “Die runt tegenwoordig een reisbureau in Assendelft. Ik heb hem nooit meer gezien.”

‘Als je haar maar goed zat. Oktopus 1980-1985’ is te bestellen via een speciale website. Mensen kunnen daar ook foto’s en eigen anekdotes kwijt.