GroenLinks werkt aan een handvest om digitale burgerrechten te beschermen. De zogeheten Internet Bill Of Rights moet bewustzijn creëren over de gevaren van allerlei digitale ontwikkelingen. “De laatste tijd zie je steeds meer digitale praktijken ontstaan die inbreuk maken op de privacy van burgers”, zegt GroenLinks Tweede Kamerlid Mariko Peters. “Het is goed om te bepalen waar de grens ligt. Het gaat ons niet om nieuwe rechten te bedenken, maar om bestaande fundamentele rechten te vertalen naar het digitale tijdperk. Het is goed om dat helder op een rijtje te zetten, want nu is het veel te veel versnipperd en onvoldoende beschermd.”

De Internet Bill Of Rights is niet alleen een handvest, het zou ook zijn weerslag moeten vinden in de praktijk. In de grondwet, maar ook in specifieke wetgeving. De fundamentele rechten verdeelt Peters grofweg in drie categorieën. “Het recht op vrije toegang tot internet, het recht op vrij gebruik van internet en het recht op digitale privacy. Sommige dingen op internet – bijvoorbeeld kinderporno – zijn illegaal, maar ze moeten bestraft worden volgens de bestaande middelen van het strafrecht, niet door internet providers aansprakelijk te maken. Met name maatregelen die uit veiligheidsoverwegingen genomen worden gaan vaak ten koste van de privacy.”

GroenLinks maakt zich vooral zorgen om het bewustzijn bij politici. “Een heel eenvoudig voorbeeld is ACTA; het handelsverdrag waarover op dit moment driftig onderhandeld wordt. In debat met staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken merkte ik dat hij niet begreep hoe bepaalde maatregelen die Disney beschermen, ingaan tegen de vrijheid van meningsuiting. Je ziet dat de lobby van rechthebbenden over het algemeen beter georganiseerd is dan die van makers en burgers. Ook de commissie Gerkens heeft meer gesproken met collectieve beheersorganisaties dan met makers of consumenten.”

Een van de concrete aanleidingen om een Internet Bill Of Rights te formuleren was het rapport van de Commissie Gerkens over auteursrecht. GroenLinks maakte geen deel uit van die commissie. De commissie pleitte voor een downloadverbod. “Ik heb me daar enorm over verbaasd”, zegt Peters. “GroenLinks is tegen verbieden van downloaden en voor het legaliseren van uploaden voor non-commercieel gebruik. Voor commercieel gebruik willen we de auteursrechtelijke beperkingen flink terug brengen. Niet tot 70 jaar na de dood van een auteur. Ik denk eerder aan ergens tussen drie en tien jaar na publicatie. Het auteursrecht wordt nu vooral gebruikt om een oud verdienmodel te beschermen. Dat model is gebaseerd op de exclusieve controle op je bezit, en dat kan niet meer.”

Die opvatting is een op een terug te vinden in het verkiezingsprogramma van de Zweedse Piratenpartij, die tot ieders verbazing afgelopen jaar ruim zeven procent van de stemmen haalde bij de Europese verkiezingen. De Piratenpartij maakt in Brussel deel uit van de Green Party, waar ook GroenLinks bij hoort. Het progressieve gedachtegoed van de piraten heeft overduidelijk veel invloed op de standpunten van GroenLinks. Afgelopen maandag vond in Amsterdam een debat over de Internet Bill Of Rights plaats, waar onder meer Christian Engström van de Zweedse piratenpartij te gast was. Tijdens die bijeenkomst zei hij onder meer: “Zoals ooit de boekdrukkunst als een gevaar werd gezien, zo kijkt men nu aan tegen internet. Voorheen was de kerk bang dat mensen zelf de bijbel gingen lezen en er een mening over zouden krijgen, nu zijn overheden en de industrie remmende krachten.”

Het internethandvest van GroenLinks is nog niet af, al ligt er volgens Mariko Peters een stevige schets, die de komend tijd aangescherpt moet worden. “Naar aanleiding van het debat van afgelopen week hebben al verschillende mensen aangegeven mee te willen denken”, zegt Peters. “Wij zijn op dit moment bezig ons politieke vocabulaire op dit onderwerp te vormen. Het is lastig, want er zijn oneindig veel cases denkbaar waarover je je een mening wilt vormen.” Ook de top van de partij is betrokken bij het denkproces. Partijleider Femke Halsema is sinds een paar maanden een gedreven twitteraar. “Ze geeft aanstaande zaterdag haar eigen feestje Femke’s Twist in Amsterdam, dat gewijd is aan nieuwe media. Ze zal daar ook een speech houden over een vrij internet. Het moment om politieke keuzes te maken is gekomen, en daarbij mag de burgerrechtendimensie niet vergeten worden.”