In Tilburg bezoekt 3VOOR12/Zeeland zanger/componist Frank Montis. Met Hammond, Wurlitzer en Rhodes bij zich vindt hij zijn weg in de jazzwereld. Een tocht die ooit begon in jazzcafé Porgy & Bess in Terneuzen, de stad waar hij opgroeide.

Hij vertelt over zijn lopende projecten, van Maikel Hartes Eindejaarsshows tot big band Licks & Brains. Over de gevolgen van ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’. En natuurlijk over zijn nieuwe plaat Straightforward Fascination, die hij samen met saxofonist Rolf Delfos uitbracht onder de naam DelMontis.

Porgy & Bess en kapitein Rooibos

"Voor mij is het begonnen in Porgy & Bess. Vroeger had ik wel orgelles, maar daar ben ik vrij gauw mee gestopt. Thuis bleef ik altijd wel verder spelen. Op een gegeven moment was ik met vrienden in Porgy en heb ik aan Maja (Lemmen, centrale figuur bij Porgy & Bess, red.) gevraagd of ik eens op die piano daar mocht spelen. Sindsdien kwam ik er steeds regelmatiger, en leerde ik ook veel nieuwe muziek kennen. Ik kende wel veel jazz van huis uit, mijn vader draaide veel Jimmy Smith, Oscar Peterson, Ray Charles. Dat vind ik nog steeds te gek. Als ik hammond speel, merk ik soms ook dat ik veel naar Jimmy Smith heb geluisterd. Maar Porgy gaf nieuwe impulsen. Dan kwam Roy Hargrove en ontstond er een mooie jamsessie. Dat soort dingen gaf extra motivatie. Het heeft ertoe geleid dat ik dacht 'ik ga voor de muziek'."

"Toen ben ik naar Tilburg gegaan. Bij het conservatorium hier zagen ze dat ik een achterstand had, omdat ik, anders dan de meeste pianisten, geen klassieke vooropleiding had gevolgd. Gelukkig vonden ze ook dat ik wel talent had. Daardoor mocht ik toch aan de opleiding beginnen. Maar goed ook, want ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen."

"Leven van de muziek heeft z’n ups en downs. Nu heb ik wel het geluk dat er een goede tijd aankomt. Deze maand speel ik bijvoorbeeld met Maikel Harte in zijn Eindejaarsshows. Op muzikaal gebied is dat wel even een totaal andere wereld, maar ik vind het te gek wat hij doet en daar werk ik graag aan mee. Hoe Maikel kapitein Rooibos tot een Zeeuwse legende heeft weten te maken waar de Vliegende Hollander jaloers op kan zijn, dat vind ik werkelijk geniaal."

The Soul Snatchers en Laura Vane & The Vipertones

Frank maakt ook deel uit van The Soul Snatchers. "Daar komt een nieuwe plaat van uit, begin 2012." Hij laat een voorproefje horen. "Het is niet per se vernieuwend. Het wiel is al zo vaak opnieuw uitgevonden, dat gaan we niet ook proberen. En je zult ook eerder een ander wiel uitvinden als je er niet naar op zoek bent, laat ik het zo zeggen, maar die ambitie hebben we niet. Wij willen gewoon soulmuziek maken."

"Ik speel ook mee bij Laura Vane & The Vipertones, een Engels-Nederlandse band waar ik erg trots op ben. Het gaat goed, we maken ook voorzichtig de stap naar Duitsland en Frankrijk. Ik ben echt fan van Laura en ben blij dat ze ook op de plaat van DelMontis staat. De titel van het album hebben we ook aan haar te danken."

Straightforward fascination

"Je hebt wel eens dat je iemand tegenkomt en dat je even van slag bent. Het is een bepaalde klik die je hebt in een gesprek of alleen al bij een blik. Ik probeerde het te verwoorden in dat nummer. Toen stuurde ik het naar Laura zodat ze haar couplet kon opnemen. Daarin borduurt ze voort op mijn verhaal en heeft ze het over 'straightforward fascination'. Vond ik wel een toepasselijke manier om het te verwoorden, dus hebben we dat nummer zo genoemd. Het sloot ook aan op de klik die er tussen Rolf en mij is, zowel muzikaal als persoonlijk. Reden genoeg om het als titel van de plaat te gebruiken."

Rolf Delfos is de saxofonist op Straightforward Fascination. "Het album kwam in september uit, dus het is nog vers. Veel nummers had ik wel al een tijdje liggen. Eerst nam ik ze op met Timothy, de drummer van Laura Vane & The Vipertones en van The Soul Snatchers. Op muzikaal gebied heb ik veel met hem gemeen, maar uiteindelijk kwam het er niet echt van. Later ging ik er verder aan werken met Rolf, en dat werd een hele mooie samenwerking. Ik ben enorm blij met het resultaat, mooie jazz-pop."

De eerste single was Live my life. "Dat is één van mijn favoriete nummers. Toevallig vond ik gisteren de eerste demo ervan terug, die was heel anders. Iemand zei daarover ‘zo, dat zijn wel heel erg Stevie Wonder-akkoorden’. Best een compliment, maar gek genoeg zag ik dat toen als kritiek en heb ik het nummer over een andere boeg gegooid. Het resultaat daarvan vind ik ook geslaagd, niet voor niets de eerste single."

"Inmiddels is de tweede single uit, dat is Truth. Die gaat over waarheid, en hoe iedereen daar zijn eigen versie van heeft. Da’s prima, zolang je maar doorhebt dat jouw waarheid niet per se ook die van een ander is."

Een andere favoriet van Frank is Fading. "Die heb ik op gitaar geschreven, terwijl ik eigenlijk geen gitaar speel." Die beperking maakte het een bijzonder nummer. "Dan ga je niet gekunsteld zitten denken, je doet het met wat je kunt. Het hele nummer vind ik daardoor heel natuurlijk overkomen."

Licks & Brains

Sommige nummers van DelMontis voeren Frank en Rolf ook uit met een big band, Licks & Brains. "Rolf is daar de dirigent van. De band bestaat voornamelijk uit wat je noemt amateurs, omdat ze de muziek naast hun werk doen. Maar die mensen spelen écht goed. In het voorjaar gaan we er een plaat mee maken en we treden al regelmatig op. Je kunt op YouTube al een paar dingen zien."

Wie wel eens langs de sluizen rijdt in Terneuzen, kan de naam Montis onbewust al eens gezien hebben. Dat is het bedrijf dat van Franks vader was. 'Montis' is Latijn voor zijn achternaam. "Zo kom ik er vanzelfsprekend ook aan. Ik kwam een keer Porgy binnen en iemand zei 'Hé, daar hebben we Frankie Montis'. Ik dacht 'já, dat is een mooie werknaam'."

Wanneer het gelegen komt is Frank Montis nog steeds in Porgy & Bess te vinden. "Ik hoop dat Maja een goede opvolger krijgt als ze er over een tijdje mee stopt. Zij is één van de meest oprechte, wijze mensen die ik ken, met een ongelooflijk hart voor Porgy. Zulke mensen vind je niet gauw. Gelukkig kan de tent blijven bestaan. Je ziet veel initiatieven sneuvelen." Zo ook het SJU-huis in Utrecht. "Daar speelden we met Licks & Brains, de dag voordat de zaak werd opgedoekt. Dat was raar om te horen. Het was een te gekke avond, de sfeer was fantastisch. En de volgende dag was het failliet."

Het vervelende van de ‘doe maar normaal’-mentaliteit

Frank laat opnames van dat optreden horen. Het publiek is duidelijk enthousiast. Tijdens een stevige hammondsolo roept iemand "Jimmy loves you!" naar Frank, refererend aan Jimmy Smith. Frank luistert tevreden naar de opname. "Zo’n publiek is uitzonderlijk, dat heb je niet vaak in Nederland. In het buitenland is dat anders. Bijvoorbeeld in Duitsland, waar de mensen alleen al dichter bij het podium komen staan dan mensen hier doen. Ik snap dat ook wel, ik ga ook niet in m’n eentje vooraan staan, maar dat zegt wel wat. Die 'doe maar normaal'-mentaliteit is vaak funest voor alles wat met creativiteit te maken heeft."

Ook in de media is dat voorzichtige gedrag merkbaar aanwezig, volgens Frank: "Radio- en televisieprogramma’s blijven toch erg hangen aan een vaste groep als het gaat om muziek. Dan zie je regelmatig dezelfde artiesten terug, terwijl er veel interessante nieuwe dingen uitkomen. Dat wordt natuurlijk van hogerhand opgelegd, dus het is voor de programmamakers soms ook vervelend. In elk geval is ‘t lastig voor muzikanten om ertussen te komen."

"Daarom proberen wij creatief te blijven en de juiste mensen om ons heen te verzamelen. Ik ben erg trots op mijn muziek, dus laat ik het verder voor zich spreken. Dan is er nog van alles te doen."

Op www.delmontis.nl lees je waar je Straightforward Fascination live kunt horen. Je kunt het album van DelMontis beluisteren en aanschaffen op http://delmontis.bandcamp.com.