“Waarom gaat het eigenlijk altijd over de mannen?” Die vraag vormde het begin van Polderpower, het nieuwe boek van journalist, producer en muzikant Tim Treffers. Hij besloot het verhaal te vertellen over vrouwen in de Nederlandse popmuziek van de jaren zestig tot nu.

We leven in een tijd waarin de muziekindustrie onder een vergrootglas ligt, mede door de MeToo-beweging en de roep om meer diversiteit. Toen Treffers tot zijn verbazing ontdekte dat er nog geen boek bestond dat de geschiedenis van vrouwen in de Nederpop in kaart bracht, wist hij: dit verhaal moet verteld worden. Zijn fascinatie voor vrouwelijke artiesten en hun vaak onderbelichte verhalen vormde hiervoor de drijfveer. Het resultaat is Polderpower, een rijk geïllustreerd boek waarin vijftig zangeressen, van Angela Groothuizen tot Lakshmi, hun ervaringen delen. De verhalen zijn soms rauw, soms ontroerend, maar altijd krachtig. 

Een ode, geen aanklacht

Treffers is verbaasd wanneer hij ontdekt dat er nog geen enkel boek bestaat dat de complete geschiedenis van vrouwen in de Nederpop beschrijft. Ondanks de groeiende zichtbaarheid van vrouwelijke artiesten, merkt hij dat de aandacht toch nog té vaak uitgaat naar mannelijke acts. “Hoewel er steeds meer vrouwen actief zijn in de muziekindustrie gaat het toch nog te vaak over mannen”, zegt hij. Zo vertelde Lakshmi dat ze op een gegeven moment alleen nog in dikke truien naar meetings ging, omdat ze niet wilde dat haar uiterlijk de aandacht trok. EliZe en andere jonge artiesten spraken over de angst om niet op hun talent beoordeeld te worden. Ze waren bang voor producers, dj’s en managers. Volgens Treffers is dat geen verleden tijd: “Dat speelt nog steeds. Al is er tegenwoordig meer draagvlak voor tegengeluid, en zijn er ook veel meer vrouwen in de business die dat durven geven". Dit is dan ook het moment om een boek te maken over vrouwen die de Nederlandse popmuziek hebben gevormd. Het boek is een ode, geen aanklacht, benadrukt de schrijver. Er staan ook veel mooie, grappige en inspirerende verhalen in. Het is een eerbetoon aan alle vrouwen die zich een weg banen door de muziekwereld. De rode draad van het boek is volgens Treffers: hoe overleef je als vrouw in een mannenwereld?

 

Tim Treffers is een Nederlandse journalist, producer en muzikant. Hij heeft een passie voor de Nederlandse popmuziek en heeft jarenlang vrouwen in de muziekindustrie gevolgd. Zijn boek Polderpower is een eerbetoon aan zangeressen van de afgelopen zes decennia.

De mannelijke blik

Toch was het schrijven van dit boek als man niet vanzelfsprekend. “Ik heb me vooral aan het begin vaak afgevraagd: ben ik wel de juiste persoon om dit te doen?”, vertelt Treffers openhartig.

Angela Groothuizen was de eerste die Treffers interviewde. Zij zei: Als ik meedoe, volgen anderen vanzelf. En dat klopte. Daarna volgden Trijntje Oosterhuis, Ellen ten Damme en vele anderen. Hoe meer vrouwen er wilden meedoen, hoe meer vertrouwen Treffers kreeg in het slagen van zijn boek. Treffers heeft een lijst opgesteld van zestig zangeressen die hij wilde spreken. Vijftig zeiden ja. “Zelfs artiesten die normaal geen interviews meer geven. Dat zegt iets over de behoefte aan dit boek.”

De interviews zijn vaak intens. Vanwege beperkte tijd moet Treffers soms al binnen een halfuur een beladen onderwerpen aansnijden, zoals grensoverschrijdend gedrag. Dat kan alleen als er vrijwel meteen vertrouwen is, wat alleen lukt door jezelf ook open te stellen, vertelt hij.  “Er zijn zangeressen die zeggen: maar waarom moet een man dit boek schrijven?” Om dat vertrouwen te winnen, moet hij zich kwetsbaar opstellen. “Ik moet bij elk interview heel duidelijk uitleggen waarom juist ik als man dit boek wilde maken. Ik merk dat het helpt om mezelf niet als bedreiging te presenteren en duidelijk te maken dat ik naar de verhalen wil luisteren vanuit mijn eigen feministische inborst en jarenlange fascinatie voor het onderwerp. Dat ik homoseksueel ben, speelt in dat vertrouwen misschien ook een helpende rol. Al trek ik die kaart nooit.”

Sommige artiesten besloten uiteindelijk niet mee te doen, juist vanwege zijn man-zijn. “Er zijn een aantal zangeressen die vinden dat een vrouw zo’n boek moet schrijven en die deden dus niet mee. Dat respecteer ik natuurlijk. Al denk ik nu dat het een eventuele kloof tussen mannen en vrouwen alleen maar groter maakt als je zo’n boek niet mag schrijven als je van ‘de andere sekse’ bent. Het gaat er juist om dat we het gesprek met elkaar aangaan.”

 

© Tim Treffers

Wat kunnen we ervan leren?

Treffers wilde het boek met zorg maken. “Ik heb alle interviews teruggekoppeld aan de artiesten. Dat doe ik normaal als journalist nooit, maar ik wil dat iedereen zich goed voelde bij wat er stond. Het moet een respectvol boek worden.” Met het boek wil Treffers vrouwen een podium geven. Niet om te debatteren, maar om gehoord te worden.” Wat heeft hij zelf geleerd van het maken van dit boek? “Dat je stevig in je schoenen moet staan." Angela Groothuizen zegt in het boek zo mooi: If you can’t stand the heat, stay out of the kitchen. "Dat dekt de lading wel, denk ik. Al die verhalen benadrukken hoe belangrijk het is dat je altijd je droom moet volgen. Al die vrouwen hebben doorgezet, ondanks alles. Omdat ze wilden zingen en talent hadden waar ze iets mee wilden doen." De verhalen van geïnterviewde vrouwen onderstrepen hun kracht en doorzettingsvermogen waar Treffers alleen nog maar meer respect voor heeft gekregen.

Missie

Treffers hoopt dat zijn boek iets losmaakt. Niet alleen bij vrouwen, maar juist ook bij mannen. “Het is misschien wat ambitieus, maar ik hoop dat Polderpower een soort standaardwerk gaat worden op scholen. Dat er niet alleen wordt gerefereerd aan de Earring of Kane, maar dat studenten met dit boek ook duidelijk wordt gemaakt wat voor lange weg alle vrouwen in ons land af weten te leggen. Dat er ooit een paar pioniers zoals Willeke Alberti en Anneke Grönloh de weg hebben vrijgemaakt voor een S10, Froukje, Roxy Dekker en al die andere waanzinnige vrouwelijke talenten in Nederland." Treffers ziet het boek ook als een bijdrage aan het culturele geheugen. “In Nederland zijn we slecht in het koesteren van onze muzikale geschiedenis. Als je geen hit hebt, ben je snel vergeten. Dit boek is ook een ode aan zangeressen door de jaren heen en aan hen die het geprobeerd hebben, maar nooit echt erkenning hebben gekregen.”

En nu verder?

Treffers denkt al aan een vervolg. “Over vijf jaar wil ik misschien wel een tweede editie maken. Met de nieuwe lichting erbij. Wie weet wie er dan allemaal bij kunnen.” Maar eerst wil hij dat Polderpower zijn werk doet. “Ik hoop dat het boek bijdraagt aan meer zichtbaarheid, meer respect. En dat het laat zien dat dit geen bijzaken zijn, maar hoofdrollen.”