Vorige week hoorden we het verdrietige nieuws dat de Utrechtse fotograaf Anna van Kooij (1978) voor de derde keer borstkanker had gekregen en niet meer beter zou worden. Afgelopen zondag is ze overleden. De Utrechtse cultuur is mede door Anna vastgelegd in sprekende beelden, waarin ze tijd en beweging even vast zet. Wat niet onderbelicht mag blijven is dat Anna in de beginjaren van 3voor12 Utrecht actief was voor ons platform en daarbij een belangrijke rol vervulde. We staan in tekst en beeld stil bij het werk van en de mens Anna van Kooij.

Nadat Anna in 2001 afstudeert aan de afdeling fotografie van de AKI (academie voor beeldende kunst) in Enschede, trekt zij naar Utrecht. Niet alleen haar camera reist altijd met haar mee, ook haar passie voor muziek. In augustus 2004 ziet ze fotograaf Ramses Singeling een gothic-stel fotograferen op het Domplein. Hij is dan druk bezig met de verslaggeving van het driedaagse Summer Darkness-festival. Anna, die daar zelf aanwezig is als huisfotograaf van Tivoli, vraagt aan Singeling voor wie hij toch al die plaatjes schiet. “Voor 3voor12 Utrecht”, vertelt hij Anna. “Heb je geen zin om eens op een redactievergadering te komen kijken of het iets voor jou is?”.

Een jaar later covert Anna Summer Darkness 2005 voor Tivoli, FRET (tussen 1993 en 2012 een gratis tijdschrift over Nederlandse (pop)muziek) én voor 3voor12 Utrecht. Ook selecteert ze voor onze website al het beeldmateriaal van de andere fotografen. Het is tekenend voor Anna, die binnen een jaar uitgroeit van enthousiaste live-fotograaf tot bevlogen coördinator fotografie. In die hoedanigheid is ze in die periode eindverantwoordelijk voor al het beeld op deze VPRO lokaal-site. Maar bovenal is Anna goed in het coachen en tips geven aan haar mede-fotografen. Mede dankzij haar inspanningen ontstaat er in die tijd een tof en enthousiast fotografenteam, dat vrijwel dagelijks inspirerende content levert voor de site en mede daardoor verschillende keren wordt uitgenodigd te exposeren, onder meer in de Centrale Bibliotheek, toen nog aan de Oudegracht.

De samenstelling van het fotografenteam behoort ook tot Anna’s taken. Ook als we ‘vol’ zaten, onderhoudt ze een band met geïnteresseerden. “Ik vind het belangrijk open te blijven staan voor nieuwe goeie fotografen”, mailt ze naar zo’n sollicitant. “Als het niet is om direct het team te versterken, dan in ieder geval om gegevens van te bewaren voor het geval er een fotograaf stopt of tijdelijk uitvalt.” Het pionieren en coachen paste perfect bij haar. “Ik bedenk me weer eens: wat vind ik het toch ontzettend leuk om met jullie allemaal te werken!”, mailt ze in augustus 2005 naar de andere leden van de kernredactie. “Te gek hoe de site zich ontwikkelt, hoe we met elkaar samenwerken en hoeveel lol we er allemaal in hebben. Ik moet Ramses een bedankkaartje sturen dat hij me (nu precies een jaar geleden) aansprak tijdens Summer Darkness. Ik kan toch wel zeggen dat het werken voor de site veel invloed heeft gehad op mijn fotografie en vooral op het plezier in mijn vak.” 

“Toen ik ooit lang geleden begon bij 3voor12 Utrecht was Anna één van de mensen die me welkom liet voelen en wegwijs maakte in de muziekwereld van Utrecht,” onderschrijft voormalig 3voor12 Utrecht-fotograaf, schrijver en videomaker Matthijs van der Ven (The Influences) op Twitter, naar aanleiding van zijn bezoek aan de Blik van Anna-tentoonstelling, die momenteel te zien is in de bibliotheek aan de Neude. “En daarnaast is ze gewoon een geweldige fotograaf. Mooi om haar werk in de bieb te zien, helaas met een trieste aanleiding.”

Met haar verbindende instelling is Anna in de vroege jaren van deze site een van de gezichtsbepalers van een zich razendsnel ontwikkelend 3voor12 Utrecht, dat tussen 2004 en 2006 in rap tempo allerlei nieuwe initiatieven ontplooit. “We waren een hecht en pionierend team”, herinnert oprichter en toenmalig hoofdredacteur Peter Bijl zich. “Maar de rol van Anna was binnen dat team een cruciale. Door haar kritische en scherpe oog, maar ook haar betrokkenheid richting alle fotografen, zorgde ze ervoor dat het beeld op de site van hoog niveau werd. En haar invloed ging veel verder: in een wereld die toen nog grotendeels zonder social media was, was het lang niet gebruikelijk dat er ook van lokale muzikanten mooie foto’s werden gemaakt, juist ook in situaties buiten het podium. Anna’s passie en plezier straalden daarbij door op de personen voor de camera. Mensen voelden zich bij haar op het gemak en dat zie je ook echt op de foto’s.” 

De foto van hiphop-groep Illicit (een van de voorlopers van het Kyteman Hiphop Orkest) hieronder is daarvan een mooi voorbeeld, net als de vele persbeelden en albumcovers (Marike Jager, The Gasoline Brothers, In Julia’s Mind Scene) die Anna in die tijd speciaal maakt voor Utrechtse acts. Vanuit haar werk voor Tivoli, EKKO en 3voor12 Utrecht groeit Anna vanaf 2006 steeds verder en krijgt ze vele opdrachtgevers in de (Utrechtse) cultuursector die enthousiast zijn over de beelden die ze maakt en haar professionele én betrokken manier van werken. Anna wil zich daarin continu blijven ontwikkelen. Dat betekent ook dat ze zo’n vijf jaar nadat ze gestopt is als foto-coördinator weer terugkeert bij 3voor12 Utrecht, om deel uit te gaan maken van het videoteam. Anna wil haar vaardigheden immers altijd blijven ontwikkelen. Dat kon natuurlijk alleen maar met muziek als lijdend onderwerp.

We gaan haar missen als chroniqueur van het culturele leven maar vooral als persoon. Bo Menning van Aestrid (foto hieronder) verwoordde deze kant van Anna treffend in een recent Facebook-bericht:

“Door jouw ogen zag ik mezelf pas écht. In 2005 in De Helling tijdens de 1e verjaardag van 3voor12 Utrecht. Deze avond was een van de mooiste en luidste momenten in mijn leven. Voor het eerst voelde ik mij mooi toen ik een foto van mezelf zag. Niet als de afgestompte fabrieksarbeider, zoals ik mezelf toch vaak zag. Ik was niet lief voor mezelf, maar de avonden dat ik met Aestrid speelde verdween alle lelijkheid even die ik van binnen voelde. Al je lieve woorden en de gesprekken voor en na die eerste shows in Utrecht gaven mij het gevoel dat ik iets speciaal kon. Je hebt geen idee hoe belangrijk je bent geweest voor mij en Aestrid in de eerste jaren. Jouw werk voor 3voor12 Utrecht en de vele foto's die je maakte van ons waren speciaal. Dank je wel dat je hier was.” 

Te zien: De blik van Anna, t/m vrijdag 19 mei 2023 (gratis) @ Bibliotheek Utrecht, Neude

Anna van Kooij

(1978-2023)

De afgelopen twintig jaar fotografeerde Anna voor Tivoli(Vredenburg), EKKO, Bevrijdingsfestival Utrecht, Culturele Zondagen, DOX, Festival Oude Muziek,, Gaudeamus, ILFU, Sint Maarten Parade, SPRING, Theater Kikker, Theater Utrecht en nog veel meer culturele organisaties binnen en buiten Utrecht. Iedereen die maar enigszins geïnteresseerd is in de Utrechtse cultuur of weleens een cultureel evenement heeft bezocht heeft Anna of één van haar foto’s vast gezien.

De blik van Anna

Verschillende van Anna’s opdrachtgevers uit de culturele sector hebben als eerbetoon een mooie fototentoonstelling georganiseerd in de Utrechtse bibliotheek, De blik van Anna. Tijdens de opening van de tentoonstelling op maandag 8 mei kreeg Anna een Domtoren in Goud van wethouder en loco-burgemeester Susanne Schilderman. Omdat Anna in een hospice verbleef, nam haar partner Eric Kampherbeek de onderscheiding in ontvangst. Anna kon gelukkig nog meekijken via een livestream.

Alexander van der Linden van Vladimir tijdens de eerste Club 3voor12 Utrecht, 27 januari 2005

Bo Menning van Aestrid op de eerste verjaardag van 3voor12 Utrecht in Tivoli de Helling, 19 maart 2005

Stilettos op de eerste verjaardag van 3voor12 Utrecht in Tivoli de Helling, 19 maart 2005

Jeroen Boekhorst en Barry Hofstede op de eerste verjaardag van 3voor12 Utrecht in Tivoli de Helling, 19 maart 2005

Drummer Circle J op Bevrijdingsfestival Utrecht 2005

Jelte Heringa, van Most Unpleasant Men in Green Motel studio, september 2005

Joram Tornij van Most Unpleasant Men in Green Motel studio, september 2005

Maarten Besseling in Green Motel studio, september 2005

Supersilent, Impakt festival, 12 oktober 2005

Robin van Saaze van Taxi to the Ocean, 2e verjaardagsfeest 3voor12 Utecht, 31 maart 2006

Lushus, 2e verjaardagsfeest 3voor12 Utrecht, 31 maart 2006

Illicit, april 2006

PAX van Illicit, april 2006

Therion op Summer Darkness 2006

Persfoto The Gasoline Brothers

Persfoto Glenister

Albumcover Marike Jager