Na meer dan tien jaar vindt Andre Baars, directeur van festival deBeschaving, het tijd om het stokje door te geven. “Inhoudelijk heeft artistiek leider Bow Evers een veel groter stempel op de komende editie gedrukt”, laat hij weten als we hem benaderen voor een interview. “Wat mij betreft is het niet logisch als ik het gezicht blijf.”
Publiek is proefkonijn tijdens deBeschaving 2015
Bow Evers: "De focus op nieuwsgierige aagjes maakt ons onderscheidend. Dan maar niet hip."
Het ziet ernaar uit dat festival deBeschaving dit jaar, als officieel side event van Le Grand Départ, meer voordeel uit een internationaal sportevenement haalt dan vorig jaar met het WK. Alleen: hoe combineer je muziek, kunst, wetenschap en sport? Artistiek leider Bow Evers praat ons bij in de Botanische Tuinen.
Zodoende treffen we Evers op een zonovergoten ochtend in de Botanische Tuinen. “Andre is en blijft de man achter het festival”, licht hij toe. “Hij heeft deBeschaving bedacht en het concept uitgebouwd.” Maar verandering was nodig, zag Evers toen hij drie jaar geleden bij het festival betrokken raakte. Het programma - een combinatie van muziek, theater en wetenschap - zwabberde omdat het té veel verschillende groepen wilde pleasen. “Dat resulteert in een evenement dat voor iedereen een beetje leuk is. Terwijl het onderscheidend karakter in deze volle markt juist belangrijk is.”
Wat onderscheidt deBeschaving van andere festivals?
“De focus op knappe koppen en nieuwsgierige aagjes. Ik zie het festival als één groot experiment en wil dat bezoekers dat ook zo ervaren. Ze komen als proefkonijn binnen en komen in situaties terecht waarin ze getest zullen worden. Aan de andere kant spreken we ook de onderzoeker in hen aan. We stimuleren het publiek om op avontuur te gaan en belonen nieuwsgierig gedrag.”
Op welke manier?
“In ieder hoekje van de Botanische tuinen gebeurt wel iets. Dit jaar hebben we het eiland en Fort Hoofddijk voor het eerst bij deBeschaving betrokken. Die plek is slechts voor een
handjevol mensen toegankelijk, die daar iets heel bijzonders zullen beleven. Ons team heeft tools ontwikkeld om mensen uit het publiek te pikken. Durf je je vriendengroep te verlaten en geblinddoekt mee te gaan? Approved.”
De bezoeker als proefkonijn. Nieuw is wat Evers ‘Het Grote Experiment’ noemt. Een festivalbrede proef, waarin onderzoekers data willen verzamelen over bezoekersstromen. Met deze gegevens moeten systemen gebouwd worden waardoor vooraf al ingeschat kan worden hoe en waar de bottlenecks op festivalterreinen kunnen ontstaan. Dit om herhaling van de ramp tijdens de Love Parade (2010) te voorkomen.
Wat is de rode draad tussen kunst, muziek en wetenschap?
“Wetenschappers zijn onderzoekers. Ze verkennen nieuwe wegen om te creëren. Muzikanten zijn ook op zoek. Naar nieuwe sounds, nieuwe samenwerkingen… Daar raken die werelden elkaar. 3voor12/Utrecht host een aantal muzikale intermezzo’s in de wetenschapstent met troubadour Kim Jansen en Danibal. Die laatste vind ik een typisch voorbeeld van een onderzoekende muzikant.”
Geldt dat voor iedere act op deBeschaving?
“Ten dele. De muzikale line-up bestaat enerzijds uit spannende, buitenlandse acts als Sea Change en Hanni El Khatib. Met oog op ons budget hebben we er verder voor gekozen veel Nederlandse acts te boeken. Er is zoveel goeds in Nederland, het wordt tijd om trots te worden op het eigen product. Een voorbeeld? Gallowstreet, een brassband die is beïnvloed door nieuwe, actuele sounds. Een live band met heel veel energie én muzikaal een diepere laag. Zij sluiten het tweede podium af.”
“Ten dele. De muzikale line-up bestaat enerzijds uit spannende, buitenlandse acts als Sea Change en Hanni El Khatib. Met oog op ons budget hebben we er verder voor gekozen veel Nederlandse acts te boeken. Er is zoveel goeds in Nederland, het wordt tijd om trots te worden op het eigen product. Een voorbeeld? Gallowstreet, een brassband die is beïnvloed door nieuwe, actuele sounds. Een live band met heel veel energie én muzikaal een diepere laag. Zij sluiten het tweede podium af.”
Jullie hebben Kensington voor de derde keer geboekt?
“Dat is één van de veiligste keuzes die je kunt maken, natuurlijk. Kensington is een van Nederlands grootste bands, veel mensen staan te springen om ze te zien. Er is iets magisch met die band. Laten we die magie hier dan ook loslaten.”
“Dat is één van de veiligste keuzes die je kunt maken, natuurlijk. Kensington is een van Nederlands grootste bands, veel mensen staan te springen om ze te zien. Er is iets magisch met die band. Laten we die magie hier dan ook loslaten.”
Het is bizar hoeveel ze doen met zo weinig geld, vertelt hij. “Eigenlijk hebben we geen cent te makken. Dat voetbalgedoe van vorig jaar heeft er behoorlijk ingehakt.” Vorig jaar viel deBeschaving samen met de WK-wedstrijd Nederland – Costa Rica. De wedstrijd begon om 22.00 uur, terwijl het programma tot 23.00 uur doorliep. De gemeente verbood de organisatie de wedstrijd op een groot scherm te vertonen. Gevolg: het festival ging als een nachtkaars uit. Ook dit jaar kruisen de wegen van deBeschaving met een groot sportevenement. Vanwege de Tourstart is de datum een week vervroegd.
Wat was jullie eerste reactie toen de datum van Le Grand Départ bekend werd?
“Acceptatie. Een evenement gelijktijdig met de Tour de France organiseren, is gewoon onmogelijk. De wegen zijn afgezet, de bussen rijden niet. Met andere woorden: we hadden geen keus. deBeschaving staat dit jaar, als officieel side event, in het teken van Le Grand Départ. Het thema is ‘Le Grand Day of Art’. Dat voelt een stuk comfortabeler dan wanneer we erachteraan zouden sukkelen, als een soort hangover festival.”
Hoe is die samenwerking ontstaan? Het is niet perse een logische combinatie.
“Vond ik ook. Sport erbij? My god! Het komt voort uit de datum, laat dat duidelijk zijn. Utrecht wil een momentum creëren, zich presenteren als bakermat voor sport, cultuur en wetenschap. De uitdaging was om dat door te vertalen naar het festival, zonder met clichés als racefietsen, sportpetjes en fietstenues aan te komen. Het Liszt Concours heeft het leuk aangepakt, zij hebben een game gebouwd waarbij je via een indoor racefiets zelf een muziekstuk van Franz Liszt speelt. De Tour de Franz staat zaterdag bij ons.”
“We hebben de Botanische tuinen ingericht als een parcours, waar theatermakers en andere creatievelingen etappestations hebben gebouwd. Bij de ingang komen vier toegangspoorten, die ieder gerelateerd zijn aan een route, zoals Le Départ Musicalement en Le Départ Romantique. De routes dienen als alternatief voor het tijdschema. Ze zijn bedoeld ter inspiratie, om mensen weg te lokken van het hoofdpodium en te stimuleren op avontuur te gaan.”
Zien we het dopingthema op deBeschaving terug?
“We zetten dopingdokters neer, die bezoekers – als ze durven – natuurlijke doping voeren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan proteïne, een stof die ook in sprinkhanen zit.”
2015 zou tevens het jaar worden dat het festival de eerste tweedaagse editie zou realiseren. Dat is niet gelukt, mede door de financiële klap die het WK uitdeelde. “Voordat je naar twee dagen kan, moet je eerst een aantal jaar uitverkopen en steady zijn”, zegt Evers. “De kans is groot dat het volgend jaar wel lukt. Dit festival verdient het ook om door te groeien.”
Waar zou je iedereen laten slapen?
“Niet. In theorie kunnen we een camping opzetten op de sportvelden hiernaast en we zullen vast wel ergens een boomhut bouwen, maar dat is een project an sich. Als ik kijk naar andere stadsfestivals – Pitch, Tweetakt, Le Guess Who? – dan zit daar ook geen slaapplaats bij inbegrepen.”
“Niet. In theorie kunnen we een camping opzetten op de sportvelden hiernaast en we zullen vast wel ergens een boomhut bouwen, maar dat is een project an sich. Als ik kijk naar andere stadsfestivals – Pitch, Tweetakt, Le Guess Who? – dan zit daar ook geen slaapplaats bij inbegrepen.”
Andre verklaarde in 2008 van deBeschaving het derde festival van Nederland te willen maken, na Pinkpop en Lowlands. Staat die ambitie nog overeind?
“Dat waren interessante tijden, met investeringsbudgetten en grote buitenlandse acts. Hoe reëel is dat nu nog? Qua bezoekersaantallen willen we het ook niet. Het zou niet eens in de Botanische Tuinen passen. En is dat het hoogst haalbare? Dit festival moet gewoon doen waar het goed in is en groeien op een gezonde manier.”
“Ik denk dat ik wel weet waar we staan ten opzichte van andere festivals. We zijn niet vooruitstrevend elektronisch en programmeren niet alleen maar incrowd gitaarmuziek. Wat we wél zijn, is een mix van muziek, avontuur, kennis en kunst. Dan maar niet hip. Onze bezoekers zijn ook niet de meest hippe vogels. Dat maakt dat ze zich comfortabel voelen op ons festival.”
En de ambitie om hét gezichtsbepalende festival van Utrecht te worden?
“Ik zou zeggen: het meest avontuurlijke festival voor nieuwsgierige grootstedelingen.”
Te zien: deBeschaving met o.a. Typhoon, Rondé, Sue The Night, Circa Waves, Kensington en Dazzled Sticks, zaterdag 27 juni 2015 @ de Botanische Tuinen, Utrecht.
Tickets €31,- via www.debeschaving.nl
Er vinden tijdens het festival geheime 3voor12/Utrecht-backstage-sessies plaats op een idyllisch stuk van de Botanische Tuinen. Wil je bij de geheime backstage-sessies zijn? Kom dan om 15 uur (voor Danibal) en 16.15 uur (voor Kim Janssen) naar de brug bij de Cirque de la Science-tent. Daar staat 3VOOR12/Utrecht om per sessie 25 bandjes uit te delen. Je wordt dan - met bandje! - gelijk begeleid naar de geheime backstage-sessie. Meer info >>