Vanaf de straat is de Kloostertuin van het Centraal Museum bijna niet te zien. Ze ligt tussen de driehoek die de nieuwe Tuinzaal, de Stallen en de gotische Nicolaïkerk samen vormen. Het geheel vormt het decor van de tweede editie van het Nordic Delight Festival. Nu al heb je het gevoel alsof je een andere wereld binnenstapt. "Het is een prachtlocatie, zeker met de kerk erbij”, lacht Dee. "Het heeft iets mystieks.” Pontier: "Het museum heeft zelfs een Vikingschip in de collectie.” Dee, enthousiast: "Het kerkorgel is door een Deense firma gebouwd. We hebben de stadsbeiaardier gevraagd om tijdens de opening een kwartier lang nummers van ABBA te spelen. Dan weet de buurt meteen wat hier gaande is. Het festival past hier, het klopt.”
Nordic Delight 2014: rondje Centraal Museum met oprichters
Succesvolle eerste editie opende veel deuren
Op zaterdag 4 oktober vindt de tweede editie van het Nordic Delight Festival plaats. Initiatiefnemers Arne Dee en Ad Pontier laten met trots de nieuwe festivallocatie in het Centraal Museum zien. “Alles liep op rolletjes, maar het vinden van een goeie plek – dat was een pijnpunt.”
Meer dan ABBA
ABBA is een van de weinige artiesten die iedereen meteen herkent als Scandinavisch. Met Nordic Delight willen Pontier en Dee Nederland laten zien wat de regio nog meer te bieden heeft. "We willen meerdere aspecten van de Scandinavische cultuur belichten”, zegt Dee. "De focus ligt op muziek, maar we besteden ook aandacht aan film, literatuur, kunst, theater en de Scandinavische keuken. Het gaat erom een totaalplaatje neer te zetten.”
Ze hadden niet verwacht dat het Centraal Museum in zou stemmen. Pontier: "Maar ze waren dolenthousiast, juist omdat ze nooit voor zoiets gevraagd worden. Het is wel even wennen, je hebt toch te maken met miljoenencollecties. Daarnaast hebben we echt zitten puzzelen met de indeling van de ruimte. We hadden geen idee waar we de kantine voor de medewerkers konden opbouwen, we waren van plan een boot te huren waar ze konden eten. Tot we achter in de kerk een ruimte met een keukentje ontdekten.”
Er komen drie podia op het terrein. In de stallen, een donkere, ongepolijste ruimte zonder ramen, zijn de experimentele artiesten en rockbands als Get Your Gun (DK) geplaatst. De kerk leent zich uitstekend voor de strijkers van het Einar Stray Orchestra (NO) en Árstíðir (IS) en de softe electronica van Sekuouia (DK). Op het hoofdpodium staan de meest toegankelijke en bombastische acts. In de nabijgelegen sterrenwacht Sonnenborgh speelt een aantal van de artiesten (Pontier: "We zeggen niet wie, er zitten een aantal verrassingen in het programma”) een akoestische set en praat de Zweedse thrillerschrijver Arne Dahl over zijn nieuwe boek.
Ongebruikelijke locatie
Vorig jaar vond het festival plaats in NUtrecht, een oude NS-loods aan de Cartesiusweg. De plek was industrieel en simplistisch – laten dat nou net de twee kernbegrippen zijn van het wereldberoemde Scandinavische design. Dee: "Helaas was er maar plaats voor vijfhonderd man, terwijl wij juist wilden doorgroeien naar duizend bezoekers.”
"Toen we vier jaar geleden begonnen hebben we een lijst opgesteld met speerpunten”, zegt Pontier. "Een van de belangrijkste was een unieke locatie. Een plek met een smoel. Nou, dat hebben we geweten.” Het is in Utrecht niet makkelijk om een festival te organiseren op een ongebruikelijke plek. Dat heeft alles te maken met de bestemmingsplannen. Pontier: "De industrieterreinen vallen af, want die zijn bestemd voor industrie. Er worden geen tijdelijke vergunning afgegeven, het is alles of niets. Heel bureaucratisch.” Hij wil er wel bij vermelden dat de gemeente Utrecht ‘heel behulpzaam’ was. "Ze hebben ons versneld toestemming gegeven om de tweede editie in het Centraal Museum te houden.”
De eerste editie van Nordic Delight (maart 2013) werd enthousiast ontvangen door pers en publiek. "Het enige kritiekpunt was dat het te koud was”, zegt Dee. "De verwarming was kapot. Aan de andere kant, zei iedereen, paste het wel bij de sfeer.”
Pontier en Dee vinden het belangrijk dat ook de bands het naar hun zin hebben in Nederland. Dee: "Voor de meesten is het hun eerste optreden hier, dus we willen er echt iets bijzonders van maken. De artiesten mogen bij de vrijwilligers slapen en hebben de mogelijkheid om er een weekendje Utrecht aan te plakken.” Daar plukken ze zelf ook de vruchten van. "We hebben inmiddels een naam opgebouwd in Scandinavië. De muziekwereld is niet zo groot en we krijgen enthousiaste mails van bands die zulke goede verhalen hebben gehoord.”
Het festival kan daarnaast een springplank zijn voor een nieuw publiek. De geprogrammeerde bands staan in hun thuisland als veelbelovend te boek, maar in de rest van Europa heeft niemand nog van ze gehoord. De Deense singer-songwriter Lydmor (Jenny Rossander) heeft veel gehad aan haar performance op de eerste editie. Pontier: "Na afloop kwam een van de programmeurs van festival Stekker op ons af stuiteren. Of hij de contactgegevens van Jenny’s agent kon krijgen. Die hád ze niet eens, ik heb hem haar e-mail gegeven. Nu werkt ze samen met het Belgische producersduo Arsenal.”
Die twee factoren maken dat Dee en Pontier dit jaar veel meer acts van hun verlanglijstje hebben kunnen boeken, zoals het Zweedse Wintergatan. Pontier: "Vorig jaar wilden we ze al hebben. Toen lukte het niet, nu wel.”
Het muzikale programma bestaat uit een kleine twintig acts uit IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland en Denemarken. Pontier en Dee hanteren als stelregel dat ze een band eerst zelf live gezien willen hebben. Dat is bij bijna alle acts gelukt, op twee of drie na. "Bij Sailor & I (SE) lukte het niet. Maar als de BBC schrijft dat ze live ‘absolutely gorgeous’ zijn, durven we die gok wel te nemen.”
Totaalconcept
De vraag blijft wel: hoe verkoop je het? "Als we nou een Typhoon, Jett Rebel of Jungle by Night op de poster hadden, was het makkelijk”, zegt Dee. "Dat zijn namen die het Nederlandse publiek ként. In april hebben we een Norwegian Night in EKKO gehouden. Er traden drie Noorse bands op. Per band zouden er misschien vijftien, twintig mensen komen kijken. We hebben de avond puur op het multidisciplinaire concept uitverkocht. Het ging niet alleen om de muziek. Er was een lokaal diner vooraf, er werd een film vertoond en we exposeerden werk van een Noorse fotograaf.”
Nordic Delight heeft een uitgebreid randprogramma. Carla Visch, de oprichter van Broodnodig, heeft opnieuw een Zweeds menu samengesteld. De vis- en schaaldiergerechten worden verzorgd door de Deense chefkoks Birgir Enni en Pontus Elofsson. Beiden zijn betrokken bij de oprichting van Noma in Kopenhagen, dat dit jaar voor de vierde keer tot beste restaurant ter wereld werd verkozen. Pontier lacht als de Denen ter sprake komen. "Ook voor de chefs van Noma geldt: niemand vraagt ze!” Dee: "Ik kwam Birgir tegen tijdens een evenement in België. Ik ben op hem afgestapt en heb hem gevraagd of hij zin had om voor duizend man te koken op ons festival. Het leek hem fantastisch. Hij belt me ook continu op. Zijn laatste telefoontje was om te vertellen dat hij net een container vis naar Nederland verscheept heeft.”
Nordic Delight werkt opnieuw samen met Breaking Ground (studentenfilm-platform) en de Lumière Groep (onafhankelijke filmdistributeur met de focus op arthouse cinema en Scandinavische series). "Wij zijn de eersten die hun nieuwe serie Thicker Than Water in Nederland mogen vertonen”, zegt Dee. "We hebben er meteen een talkshow aan gekoppeld: waarom zijn Scandinavische series zo populair?”
Garantie voor kwaliteit
Zelf weten ze wel waar het succes van series als Borgen en The Killing vandaan komt. "Als Scandinaviërs zich ergens op focussen, wordt het goed”, zegt Pontier. "Ze zitten veel binnen, zeker als het winter is. Lekker in de zon luieren is geen optie, dus je moet wat. In IJsland heeft een op de acht mensen een boek geschreven en een op de vijf een album opgenomen.”
Daarnaast is er meer geld beschikbaar voor cultuur. Pontier: "Een aflevering van Borgen kost anderhalf miljoen. In Nederland maak je daar een complete serie mee. De mentaliteit is in Scandinavië heel anders. Hier is cultuursubsidie bijna een vies woord – ‘weggegooid geld’ – daar wordt het gezien als investering.”
Op muzikaal gebied gaat het al net zo. "Scandinaviërs zijn muzikaal heel goed onderlegd”, vertelt Dee. "Het wordt ze al vanaf de basisschool bijgebracht. Ieder kind krijgt zangles en leert een muziekinstrument bespelen. Het is een standaard onderdeel van de culturele opvoeding.” Dat maakt het ook heel prettig om met Scandinavische bands te werken. "Zelfs de beginners weten precies hoe alles werkt. Ze zijn ontzettend professioneel.”
Non-profit
Per jaar zitten Pontier en Dee ongeveer een maand in Scandinavië, op showcase festivals als Roskilde (DK) en By:Larm (NO). "We doen dit naast ons werk”, zegt Dee. "Het is onze meest uit de hand gelopen hobby.” Nordic Delight wordt enkel door vrijwilligers georganiseerd. "Terwijl wij hier zitten, zijn er op kantoor negen man voor het festival aan het werk”, grijnst Pontier. "We begonnen met vier man, nu zijn we met tweehonderd. Af en toe moet ik mezelf wel even in m’n arm knijpen.”
Te zien: Nordic Delight Festival met o.a. Wintergatan, Einar Stray Orchestra, Árstíðir, Get Your Gun, Arne Dahl en nog veel meer, zaterdag 4 oktober 2014 @ Centraal Museum, Utrecht
Tickets €32,50 via www.nordicdelight.nl