Er staan acht optredens op het programma, die elkaar bijzonder naadloos en soepel opvolgen. Het Bram Stadhouders Trio en het Nederlands Kamerkoor openen de avond met het stuk Henosis, dat Bram Stadhouder schreef in opdracht van het North Sea Jazz Festival. Gitaar, percussie, acht zangers, elektronica – het resultaat laat zich het beste omschrijven als intens en aanzwellend.
Daarna is het de beurt aan het Moscow Contemporary Music Ensemble om voor het eerste WTF-moment van de avond te zorgen. In het programmaoverzicht wordt de compositie Touchpad van Vladimir Rannev omschreven als 'acht musici die een theatraal spel aangaan met één contrabas.' Je zou het ook kunnen verwoorden als: 'acht mensen die enthousiast en redelijk willekeurig met diverse voorwerpen, waaronder een borstel, op een contrabas kloppen.' En terwijl je je na een minuutje of tien aan het afvragen bent welke van de twee omschrijvingen nu het meest toepassing is, wordt een tafeltennistafel het podium opgereden. The Mirror of Galadriel is een stuk van Elena Rykova, geschreven voor twee performers, dennenappels en (aha!) een tafeltennistafel. En dit mag op papier misschien intrigerend klinken, live is de verrassing er eigenlijk na een paar minuutjes wel vanaf (en nee, er werd niet gepingpongd, wel driftig en serieus met dennenappels heen en weer geschoven).
Het Moscow Contemporary Music Ensemble speelt verder nog het Music for Anemic Cinema van de Grieks-Nederlandse componist Yannis Kyriakides (elektronica vermengd met akoestische instrumenten) en Der Prozess N1 van Alexander Manotskov (een eigenaardig stuk voor twee musici en twee megafoons). Toegankelijker is het optreden van dansgezelschap LeineRoebana. De choreografie Sybille, gebaseerd op muziek van John Zoen en Alison Isadora, begint expressief en experimenteel, maar naarmate de muziek coherenter en toegankelijker wordt, winnen ook de in het wit gehulde dansers aan acrobatische overtuigingskracht en kun je niet anders dan vol overrompelende bewondering toekijken.
Van een geheel andere orde (wat kun je immers ook verwachten tijdens een avond als deze) is het samenwerkingsverband tussen Yannis Kyriakides en The Ex-gitarist Andy Moor. Zij geven een ongewone draai aan de Griekse Rebetika-traditie ('Griekse blues', ontstaan aan het eind van de 19e eeuw). Het resultaat is filmisch, sfeervol en aanzwellend (wederom) – vooral als Moor tegen het einde van de set zijn gitaar begint te gebruiken als een soort boormachine.
Aan de Amerikaanse Julianna Barwick de taak om The Night of the Unexpected af te sluiten. De zangeres maakt muziek die het midden houdt tussen polyfone koormuziek, folk en ambient. Ze sampelt haar eigen zang en creëert al spelend een etherisch klankbouwwerk, dat al naargelang je stemming een melancholische, depressieve, dromerige of hoopvolle sfeer oproept. Haar onlangs verschenen derde album Nepenthe staat centraal tijdens haar optreden, dat wordt verlevendigd met stemmige, surrealistische filmfragmenten. Na verloop van tijd wordt het echter wel wat saai en voortkabbelend – als we eraan gedacht hadden een slaapzak mee te nemen, zouden we heerlijk in slaap zijn gedommeld. Maar helaas.
Tijdens de elfde editie van The Night of the Unexpected werd de bezoeker ondergedompeld in mengsel van bizarre, experimentele klanken, lieflijke ambientfolk en opzwepende dans – hoewel het soms wel erg 'moeilijk' was. Bij de bar lagen weliswaar A4'tjes met het programmaoverzicht (inclusief een korte toelichting), maar wat duiding of een spreekstalmeester annex presentator was zeer welkom geweest, vooral ook omdat de artiesten en performers zelf nagenoeg niets zeiden. Verder waren de optredens stuk voor stuk net iets te lang en had een vleugje luchtigheid niet misstaan. Aan de andere kant: de optredens in de zaal en die op het podium gingen soepel in elkaar over (hulde voor de technici en de mensen achter de schermen!) en wie zich had voorbereid op 'the unexpected' kreeg dat inderdaad voorgeschoteld. Voor de verandering eens geen zwetende mannen met baarden op het podium, maar een pingpongtafel met dennenappels. En da’s ook wel weer eens fijn.
Gezien: The Night of the Unexpected, donderdag 5 september 2013 @ Tivoli Oudegracht, Utrecht
Experiment en vervreemding tijdens The Night of the Unexpected
Een tafeltennistafel, megafoons én Julianna Barwick
Improvisatie-elektronica, een tafeltennistafel, mannen met megafoons, een contrabas die werd 'bespeeld' door een haarborstel, opzwepende dans, Griekse noiseblues én een optreden van de Amerikaanse Julianna Barwick - The Night of the Unexpected, afgelopen donderdagavond in Tivoli Oudegracht, deed ook deze keer zijn naam volstrekt eer aan.
Ooit begonnen als nacht van verrassing en experiment binnen de Gaudeamus Muziekweek is The Night of the Unexpected uitgegroeid tot een jaarlijks spektakel voor liefhebbers van nieuwe muziek. Deze editie had vanwege het Nederland-Ruslandjaar 2013 een Russisch tintje gekregen. De avond was gevuld met een groot aantal stukken van Russische makelij en vindt in oktober ook twee keer in Rusland plaats.