De eerste dag van het tweedaagse festival (donderdag 26 april) was gewijd aan het thema ‘Smeltkroes Europa’. Op het programma stonden optredens van onder anderen de Turkse zangeres Sanem Kalfa (samen met een uitgeklede variant van Baraná), het Michel Godard Trio en Moscow Art Trio. Tegelijkertijd vierden wij in dB’s het achtjarig bestaan van 3voor12/Utrecht, dus de eerste avond in RASA moesten we helaas verstek laten gaan. De tweede avond (met als thema ‘Sjamanistisch Azië’) waren we wel van de partij.

De 25-jarige Julia Charkova beet het spits af. Charkova behoort tot de Khakassen, een voormalig sjamanistisch nomadisch volk van Oud-Turkse origine uit het zuiden van Siberië. Terwijl ze in aandoenlijk Engels haar nummers aankondigde, zong Charkova ‘takhpakh’ (melodieuze liederen) en fragmenten uit ‘alyptykh nymakh’ (epische liederen uit Siberië), waarbij ze zichzelf begeleidde op de chatkhan (een Khakassische citer) en mondharp. Halverwege schakelde ze over op keelzang, waardoor ze voor de ogen van het publiek - als je tenminste je ogen sloot en je fantasiespier aan het werk zette - veranderde in een oud gerimpeld mannetje.

Baraná is niet alleen de naam van de Turkse-Nederlandse band, maar ook de Turkse term voor ‘ontmoeting’. Een belangrijke rol in het festival was dan ook weggelegd voor ontmoetingen tussen musici onderling en met het publiek. Na afloop van haar concert verruilde Julia Charkova haar traditionele gewaad voor een strak truitje, rokje en modieuze laarzen om samen met Baraná-cellist en –bassist Ernst Reijseger een klein kwartiertje te improviseren in de kleine RASA-studio.

Vervolgens stonden in de grote zaal Yom & Wang Li op het podium. Een ogenschijnlijk bizarre combinatie: de Franse klarinettist Yom (ook wel the King of Klezmer genoemd, een knipoog naar zijn vroege inspiratiebron Naftule Brandwein) en de Chinese mondharpvirtuoos Wang Li. Hun muziek was bij vlagen minimal te noemen, waarbij vooral de pulserende mondharpbeats van Li indruk maakten. Prachtig en bezwerend. En na afloop wederom tijd voor een ‘ontmoeting’ – deze keer in de vorm van een ‘klarinet-battle’ tussen Baraná-lid Steven Kamperman en Yom.

De avond werd afgesloten met een nieuw project van de groep die aan de wieg stond van dit festival. In Elektro Shaman gaat Baraná op zoek naar de sjamanistische wortels van de Turkse muziek. Een zoektocht die leidt langs ruige zangpartijen, pakkende repetitieve melodieën en opzwepende ritmiek. Half Turks, half Oeigoerse mythologische teksten vormen daarbij de rode draad. Cellist Ernst Reijseger, gitarist Jeff Sopacua, de Iraanse percussionist Afra Mussawissade, klarinettist (en ‘master of ceremonies’) Steven Kamperman en multi-instrumentalist en zanger Behsat Üvez combineerden lounge, fusion, jazz en wereldmuziek tot een swingend geheel – alhoewel slechts één dame in een hoekje van de zaal alle schroom van zich afwierp en het op het dansen zette.

“We hopen dat het Baraná Wereldjazz Festival voor iedereen een onvergetelijke ontmoeting wordt”, aldus Kamperman en Üvez van Baraná in het programmaboekje. We kunnen kort zijn: missie geslaagd. Op naar de tweede editie in 2013!

Gezien: Baraná Wereldjazz Festival, donderdag 26 april en vrijdag 27 april 2012 @ RASA, Utrecht.