Dat de clip 'Shitty Bum' van C-Mon & Kypski op televisie niet de aandacht kreeg die de video verdient is duidelijk (dit wel met uitzondering van The Box…misschien omdat dat musictelevision is die 'JIJ' onder controle hebt??). Een ander feit is dat het stukje beeldende kunst wereldwijd onderhand een bescheiden 200.000 keer van de Supertracks-server is getrokken. Vreemd? Niet echt. Bij Bong-Ra gebeurde met zijn video's '666 MPH' en 'Can You Digit?' zo ongeveer hetzelfde (beide een slordige 150.000 downloads). Het begint onbegonnen werk te lijken om je clip op de Nederlandse beeldbuis te krijgen tenzij je tieten als 'Britney' hebt of kan schieten als '50 cent'. Wat vinden de jongens er zelf van? Ik vroeg het Bong-Ra, C-Mon, Kypski en Daniel (C&K). Wat is het nut van de videoclip als je toch niet op TV komt? Wat moet er gebeuren? Welke Nederlandse eikels moeten hun oogkleppen verwijderen? Om te beginnen weet niet iedereen wat jullie allemaal gedaan hebben op videoclip gebied (wat dus het hele probleem is) dus vertel eens, wat hebben jullie allemaal uitgebracht? Bong-Ra: "Vorig jaar heb ik de 'Bikini Bandids; Kill kill kill' CD uitgebracht. De afspraak die ik maakte met het bedrijf dat achter de Bikini Bandids zat, was dat hun beeld geruild zou worden voor mijn audio. De opzet van mijn kant was aan te tonen dat muziekzenders niet op muziek letten maar op beeld. Ik zette mijn muziek onder de beelden van de lekkere wijven met pistolen en euhm…tja…de muziekzenders trapten er redelijk in." Mikte je op Nederland of verwachtte je op die manier over de grens dezelfde uitwerking? Bong-Ra: "Het was vooral in Nederland. In Duitsland en MTV UK is de clip ook wel voorbij gekomen. Maar het was voornamelijk de bedoeling te kijken of dit in Nederland ging werken." C-Mon & Kypski's 'Shitty Bum' heb ik regelmatig op the Box gezien. Maar volgens mij heb ik voor die tijd nooit een video van jullie gespot. Hoe is dat gegaan? C-Mon: "Voor ons eerst album 'Vynil Voodoo' hebben we bewust geen video gedaan. Een clip bij één van de tracks van dat album ging echt niet gedraaid worden. Met 'Shitty Bum' hebben we het tegenovergestelde van Bong-Ra's clip gedaan, geen tieten maar wel een heel leuk clippie." Waaaaaaaat??? Geen tieten?? C-Mon: "Jep". Met alle respect natuurlijk, maar je zou toch kunnen zeggen dat jullie meer in het 'tieten-genre' opereren dan Bong-Ra of zie ik dat verkeerd? C-Mon: "Ja op zich wel, maar hij (Bong-Ra) deed het om te shockeren. Wij zouden meer overkomen als 'copy-cats' omdat we een vorm van hiphop maken. We zouden in dat geval achter de Amerikanen aan lopen. Bong-Ra: "Mijn clip werd wél gedraaid, maar om de duidelijke redenen. C-Mon en Kyp hebben een mooie video gemaakt en aangetoond dat de muziekzenders in Nederland niet inzien wat mooi en vooral apart is. Het gaat hen niet om creativiteit maar om opvulling. Wat ze draaien is alleen wat de doelgroep wil zien. Een goed voorbeeld is gabber. Toen die muziek populair werd gingen ze het ook ineens draaien. Het gaat om trends, niet om creativiteit." Dus kunst doet er niet toe? Bong-Ra: "Absoluut niet. Ik bedoel, noem maar eens een clip die de afgelopen tijd interessant was." Nou…hmmm….Dat vind ik wel een goeie. Welke clip die je ergens in de afgelopen tijd hebt gezien was de moeite waard? C-Mon: "Die van 'Opgezwolle', 'Rustug' kijk ik best graag naar." Bong-Ra: "hmm…Ja die is wel interessant ja." Ah! Kijk rapshit daar weet ik ook iets over! Ik kan me heugen dat C-Mon een album heeft gedaan met een handje vol rappers. Op 'Cereal' staan o.a. 'Opgezwolle', 'Pete Philly' en 'Raymzter'. Daarvan is een video verschenen met de lieftallige 'Senna', hoe is die gegaan? C-Mon (licht sarcastisch): "Die is geflopt." Echt? C-Mon: "Nou ja, wel een beetje. Die werd bijna helemaal niet gedraaid. Kijk, je hebt drie zenders: the Box, TMF en MTV. TMF is de radio 538 van de televisie dus daarvoor moet je praktisch in de charts staan om gedraaid te worden. MTV is wél leuk en die houden ook wel van creatievere clipjes, maar die zenden bijna alleen nog programma's uit. Ze hebben wel bijvoorbeeld MTV Made In Holland....." Nope! Dat is ook al opgeheven. C-Mon: "Oh..nou daar ga je al." Ondanks al deze feiten komt er wel een nieuwe clip van C-Mon & Kypski. Binnenkort kunnen we allemaal 'The Evil Needle' aan gaan vragen. Wat verwachten jullie daarvan? Kypski: "We verwachten dat het een hele mooie clip wordt…haha" Waarom maken jullie clips eigenlijk? Daniel: "Omdat het kan. Als je voor een clip de 'normale' prijs zou moeten betalen zou het niet rendabel zijn, zo’n investering zie je binnen één of twee jaar niet terug." C-Mon: "Maar ook in Nederland wel. Je merkt dat mensen die track kennen sinds die clip. Live wordt 'Shitty Bum' soms meegezongen(!). Je krijgt toch een bepaalde status. Mensen moeten onze muziek horen en we krijgen geen radio airplay, dus tja…" We hebben het hier over muziekzenders die clips uitzenden. Jullie maken muziek in de puurste vorm en geven dat daarnaast visueel vorm maar toch zijn jullie bijna niet te zien op de zenders die hier speciaal voor bestaan. Hoe is dat mogelijk? Bong-Ra: "Het is wel duidelijk. De muziekkanalen hebben weinig met muziek te maken, het is entertainment en marketing, net als radio. 'Handje klap' tussen grote labels en marketeers. Pluggers die weer iemand kennen, enzovoort. Je kan wel een leuke clip uitbrengen maar ze willen er niet aan. Zelfs clips van Chris Cunningham worden niet gedraaid, die kom je ook alleen 's nachts tegen." Wat is het beste resultaat dat je hebt geboekt met jouw video's? Bong-Ra: "Op the Box werd ik wel vaak aangevraagd omdat pubers wel tieten willen zien. Het was ook niet de bedoeling dat mensen dan mijn muziek interessant zouden vinden, ik wilde gewoon aantonen dat het niets uitmaakt wat voor muziek er onder de beelden zit. Ik denk dat er mensen zijn die de track gewoon uitzetten en de clip kijken zonder geluid. MTV is ook de serie uit gaan zenden. Ik denk dat ze zoiets hadden van 'Die muziek vind ik niets aan, maar die tieten, daar kunnen we wel iets mee'." Dus eigenlijk heeft bikini bandids de verkeerde muziek er onder zitten? Bong-Ra: "Nee dat niet. Ze vonden het leuk om te zien of het me zou lukken. MTV Nederland ging die serie uitzenden en daar hebben ze wel weer wat geld aan over gehouden. Het probleem is op de radio hetzelfde, wie draait daar nog alternatieve muziek behalve op zondag of zaterdagnacht als iedereen op z'n bed ligt? Wie draait, los van Kink FM, nog eens wat alternatiefs? MTV beheerst ook TMF dus het is eigenlijk één pot nat. TMF is echt voor schoolkinderen." Daniel: "Er komen wel drie digitale muziekzenders bij geloof ik." Bong-Ra: "Maar wel met dezelfde Nederlandse eikels die de productie en programmering doen." Welke Nederlandse eikels? Bong-Ra: "Bijvoorbeeld een zeker E.K., zo'n beeldnazi. Die zit daar gewoon met z'n vinger in de pap maar hij snapt er niets van. Er zijn mensen die de nieuwe "Kane" clip zien en zeggen "nou, nou dat ziet er lekker strak uit!", ze snappen niet wat creatief of apart is. Het zijn gewoon meelopers die het niet snappen. Ja, jaren later waarschijnlijk. Als clips als "Shitty Bum" met veel grafische elementen en wat animatie "mainstream" worden dan zeggen ze 'oh dat ziet er goed uit', maar dan zijn ze al weer te laat. De beeld creatievellingen lopen vaak een beetje voor." Je ergert je er nogal aan? Bong-Ra: "Ja, maar ook omdat ik vroeger clips heb gemaakt. Ik heb bijvoorbeeld een paar clips met Eboman gemaakt voor 'Doe Maar' toen ze weer terug kwamen. En ook voor Ferry Corsten. Dat zijn dingen die je voor het geld doet. Ik heb voor Speedy J clips gedaan die creatief veel interessanter zijn maar qua beeld en muziek heel moeilijk en daar willen ze niet aan. Als je merkt hoe het proces van het maken van een clip in elkaar zit en met die grotere projecten bezig bent om aan de wensen van zo'n E.K. te voldoen…tja…dan ben je verkeerd bezig." Kunnen we dan niet beter zeggen "fok de video, we doen het niet meer"? Kypski: "Nou nee, want het internet is wel heel interessant. De 'Shitty Bum' video heeft een enorme vlucht genomen op internet. Hij is echt van weblog naar weblog gegaan. Dat resulteerde in reacties vanuit Marokko tot Zimbabwe tot Afghanistan. Het is in principe gewoon een goede promotie-tool. Mensen kennen onze muziek nu toch wereldwijd." Ik heb begrepen is dat Shitty Bum ruim 200.000 keer is gedownload wereldwijd? C-Mon: "Ja en daar hebben wij een euro aan verdiend per download, dus het is nu big pimpin' yo! Nee hoor, daar zie je helemaal niets van terug." Jullie hebben allemaal een label achter je en dat label moet er wel iets aan kunnen verdienen toch? C-Mon: "Het label is ook een heel moeilijk punt. We willen nu bijvoorbeeld een tweede video uitbrengen dus dat is dan het tweede grote bedrag wat er uit moet voor dezelfde plaat. Ons label heeft ook zoiets van dat is wel heel leuk maar er komt nog niet zo veel geld binnen dat we dat zonder risico kunnen doen. We verkopen niet echt veel meer CD's nu we 'Shitty Bum' uit hebben. Dat is toch gek? Iedereen is altijd heel positief over jullie, ook in recensies. Maar de verkopen zijn daar niet naar? C-Mon: "Daar zijn allerlei theorieën over. Wat je kan verwachten is dat de fans en supporters het album kopen. Als dat er 800 zijn om mee te beginnen houdt het daarna best snel op omdat mensen dan heel hard gaan kopiëren, dus het stagneert een beetje. De markt in Nederland is dus best snel verzadigd. Maar ja, het is een beetje een lange termijn ding. Als we nu nog een clip maken en die gaat op het internet weer zo goed, denk ik dat we in het buitenland ook meer naam krijgen. Maar ja, een video is direct niet zo makkelijk te linken aan sales. Maar inderdaad, het is voor het label heel moeilijk omdat het lang duurt, dus ze moeten vertrouwen hebben en dat is niet makkelijk in deze tijd." Bong-ra, je zei net: die dingen op TV is puur entertainment, betekent dat, dat wat jullie doen dan geen entertainment is? Bong-Ra: "Je wilt natuurlijk wel entertainen maar er is wel een verschil tussen andere en vernieuwende aspecten toevoegen aan wat je doet of weer hetzelfde malletje en elementen gebruiken om daarmee de massa te bereiken. Er is duidelijk een verschil tussen muziek en entertainment. Je ziet toch ook nauwelijks vernieuwing in de top 40?" C-Mon: "Nou ja, het is toch eigenlijk wel entertainment?" Entertainen jullie dan misschien niet genoeg ofzo? Kypski: "Als ik in ons gastenboek kijk zie ik dat we wel degelijk mensen entertainen, maar het is niet dat soort entertainment waarmee je op tv komt met je clip." Bong-Ra: "Wat jij stelt is de verkeerde benadering. Je moet je niet aanpassen, je moet geaccepteerd worden omdat je iets anders doet. Maar dat gebeurt niet in Nederland. Dat is niet alleen met clips zo, maar ook met muziek. In Engeland word je op handen gedragen als je iets anders doet." Er zijn toch wel mensen in Nederland die er net zo over denken? Is die groep dan te klein? Bong-Ra: "Ja dat denk ik wel." Kypski: "Al zou je redelijk wat mensen hebben in Nederland die geïnteresseerd zijn in aparte dingen, dan doet de media er alsnog niet veel aan om te zorgen dat die mensen weten wat er allemaal is. De kids weten ook bijna niets. Muzikanten krijgen de kans niet." Bong-Ra: "De jeugd is ook meer geïnteresseerd om een danspasje te leren en een "Idols-ster" te worden dan te leren over oude muziek en iets eigens ermee te gaan doen. De media brengt het alsof er veel makkelijker iets met je te doen is als je een soort kloontje bent dan wanneer je er voor kiest om een langer pad te betreden met een label en te investeren in iets duurzaams." De kunst verliest het van entertainment? Bong-Ra: "Het is gewoon de mentaliteit van laten we zeggen de westerse samenleving." Okay. maar het is je beroep, je moet toch je geld verdienen? Bong-Ra: "Ik doe dit niet voor het geld, als ik hier niks mee zou verdienen zou ik nog steeds dezelfde gekke dingen doen." Waar ben je dan zo kwaad over? Bong-Ra: "Ik ben kwaad omdat creatieve mensen de kans niet krijgen om liefhebbers van creatieve dingen te bereiken door middel van televisie of radio. Als je alleen trance of slechte rock clipjes ziet word je niet geprikkeld als jonge kijker. Ik werd bijvoorbeeld geprikkeld omdat ik 10 seconden van een 'Slayer' clipje zag, dat vond ik te gek! Daardoor ging ik op zoek, als ik dat nooit had gezien was ik ook niet gaan zoeken. Jongeren worden nu heel lui en hebben geen zin om zich te verdiepen in iets. Natuurlijk zijn er wel jongeren die wel zoeken naar goede muziek, ik wil niet generaliseren. Maar die jongeren denken nu waarschijnlijk ook van 'wat een troep en pulp wordt er nu uitgezonden!'." De clip is een verloren strijd. Bong-Ra: "Juist helemaal niet." Daniel: "Ik denk dat het altijd al een beetje zo is. Underground is natuurlijk niet voor niets underground, maar daar worden wel een beetje de nieuwe dingen gemaakt. Er is nu een moeilijke fase bereikt met dat downloaden enzo, maar ook dat heeft wel z'n goede kanten. Je hebt nu mensen die je shit via internet horen. Die zouden je shit anders echt niet kennen." C-Mon: "Nee precies. Het internet biedt wat dat betreft wel de uitkomst, want zonder het internet hadden we veel minder gehad aan onze videoclip. We hebben het nu over CD verkopen, maar over vijf jaar kan je die gewoon betaald dowloaden. Onze video gaat nu dankzij internet de hele wereld over. Voor de underground is het alleen maar beter." Denk je dat de grote partijen uiteindelijk ook gaan inzien wat goede muziek is en goede video's zijn dankzij het internet? Dat ze internet als een soort graadmeter gaan nemen? C-Mon: "Ja dat denk ik wel." Daniel: "Betaalsites worden gewoon het ding, maar dat duurt nog even." C-Mon: "Het is alleen nog niet zo goed geregeld met die betaalsites in Europa." Europa? Het Web is toch World Wide? C-Mon: "Ja maar je komt als Europese artiest niet zo maar op 'I-tunes' bijvoorbeeld. Er zijn ook wel aanbieders in Europa maar er is gewoon nog niet genoeg plek. Eigenlijk moet iedereen het betaald aan kunnen bieden op internet. Dan krijg je lekker veel diversiteit." Bong-Ra: "Naar aanleiding van mijn clipjes hoorde ik ook veel van mensen: ‘waarom komt die muziek niet op TV’? Al zou het misschien één of twee uur per week zijn dat je wat andere dingen laat zien dan normaal. Zelfs die 'MTV Alternative' dingen komen bijna niet meer. Als je op een dag gemiddeld 20 keer Britney ziet dan denk ik, kom op, je kan toch wel per dag 10 of 20 andere dingen laten zien?" Jij hebt ook dingen uitgebracht bij Djax en daar werden bijvoorbeeld Posse CD's uitgebracht die het heel goed deden, maar daar bestonden geen clips bij. Kunnen we vaststellen dat de clips in dat genre er nu wel 'doorheen' zijn? Bong-Ra: "Ja ach, hiphop is nu mainstream, helaas alleen wel de slechte hiphop. Het is bijvoorbeeld heel raar dat ze wel zo'n slechte clip van THC willen draaien, maar dat ze iets creatiefs en anders van C-Mon & Kypski links laten liggen, omdat het veel stoerder is om pistolen en bling bling te laten zien. Het is gewoon Amerika na doen." Kypski: "Ze hebben onze clip wel laten zien, maar na een paar weken is het gewoon afgelopen. En dan is het; nou ja, het is geen hit dus..eeuhm…ja DOEI!" Hebben jullie wel eens reactie van MTV zelf daarover gehad dan? C-Mon: "Ja. Het was allemaal 'te gek, prachtig, mooi en fantastisch!' Maar je moet op een bepaald moment gewoon plaats maken." Daniel: "Kijk het is ook een kwestie van 'airplay'. Ze passen zich aan elkaar aan. Als bijvoorbeeld MTV iets uitzendt dat 3 FM niet draait, dan is dat niet goed, want dan herkent de kijker of luisteraar het niet. En onze muziek wordt op 3 FM gewoon niet overdag gedraaid." Ter conclusie; wat moet je doen om je clip op TV te krijgen? Bong-Ra: "Niets. Het ligt aan de mensen die daar zitten. Het is een combinatie van geld verdienen, vriendjespolitiek en elkaar het hoofd boven water willen houden. Het gaat al heel slecht met de commerciële muziek dus denken ze; met clipjes kunnen we nog wat verdienen, als ze maar genoeg gedraaid worden weet je. Creatieve of artistieke waarde doet er gewoon niet toe." En waarom worden jullie clips wel veel gedownload maar niet evenveel gedraaid? Bong-Ra: "Nou dat is heel duidelijk. Dat ze zo veel gedownload worden betekent dat mensen geïnteresseerd zijn en dat betekent weer dat de mensen die het op tv kunnen krijgen niet geïnteresseerd zijn omdat het gewoon te gewaagd is voor hun. Het gaat inderdaad om geld. Mensen willen het zien maar de mensen die het uit kunnen zenden willen het risico niet nemen." C-Mon: "Het blijft gewoon het verhaal underground vs mainstream. Via internet kan je in elk land de underground vinden. Eigenlijk maken we onze nieuwe clip ook n.a.v. de goede resultaten van 'Shitty Bum' op het internet, de televisie is mooi meegenomen. Je hoopt natuurlijk wel op TV te komen, maar je hebt in ieder geval de zekerheid van het internet." Een audio-opname van dit gesprek is binnenkort in de online radioshow van Spacekees en Jiggy Djé (D.A.C.) te beluisteren. De show heet Kribbuhshit Radio en is te vinden op www.euphonic.nl. Dit interview is afkomstig van www.supertracks.nl