Audioknutselaars leven zich uit op Gifgrond 42

Törst Obborun, Irrlicht Project en Bismuth halen overal geluid uit

Wouter de Waal ,

“Een stapelconcert”, zo omschreef 'Toxic Thea' de eerste Gifgrondbijeenkomst van het nieuwe jaar. Inderdaad begon deze tweeënveertigste editie heel klein met de minimale elektronica van Irrlicht Project, om via de weldadige herrie van het Belgische duo Törst Obborun uit te monden in de (letterlijk) groots opgezette klankexperimenten van Bismuth, die de hele ruimte in beslag namen.

IRRLICHT PROJECT

Het auditieve dwaallicht waarmee de Duitser Pater Maria ons deze zaterdagavond als eerste confronteert, is opgebouwd uit zeer primitieve middelen, maar daarom niet minder effectief. Zoals hij ons bij aanvang van zijn performance uitlegt, is het bescheiden elektronische instrumentarium dat voor hem op een tafeltje uitgestald ligt eigenlijk helemaal niet bedoeld voor geluidsproductie. Door eindeloos programmeren is hij er echter (mede dankzij een recentelijk overleden vriend, waaraan hij zijn set opdraagt) toch in geslaagd dit voor de meest elementaire muzikale doeleinden dienstbaar te maken. Derhalve krijgen we vandaag een hele reeks buitengewoon eenvoudige, uiterst gecomprimeerde (1-bit-)liedjes voorgeschoteld, waarover de gemaskerde artiest bij tijd en wijle enig vervormd, naar black metal neigend gekrijs ten gehore brengt. Wat iemand ertoe drijft om op deze bijzonder omslachtige manier tot iets heel simpels te komen, blijft nogal raadselachtig, maar een tunnel uitgraven met een theelepeltje kan ongetwijfeld ook best veel voldoening schenken. Het resultaat is hoe dan ook erg amusant, en toont aan dat zelfs in gewone rekenmachientjes muziek zit.

TÖRST OBBORUN

Heel wat meer attributen treffen we aan bij Törst Obborun, een duo met een tamelijk Scandinavisch klinkende naam, dat echter vanuit Brussel blijkt te opereren. De associatie met het woeste noorden is echter desondanks niet eens zo misplaatst, want het hele optreden getuigt van een sterke voorkeur voor ruwe, compromisloze klanken. Vertrekkend vanuit atmosferische drones bouwt dit tweetal een meeslepende set op, waarin gaandeweg ook ampel ruimte is voor schreeuwende gitaarerupties en onweerstaanbaar rockende ritmes – zelfs de ijle theremin vindt hier en daar een plekje in de heftige geluidsbrij. Talloze samples passeren de revue, waaronder rap gesproken (en voor ons volledig onverstaanbare) fragmenten in het Frans, terwijl een soort van op hol geslagen veilingmeester de performance in stijl besluit. Achteraf verklaart één van de beide muzikanten dat hun performances bedoeld zijn als een statement tegen de vercommercialisering van mens en wereld, en inderdaad vormt deze glorieuze herrie wat dat betreft een uitstekend tegengif. Krachtiger schijnt het trouwens nog nergens gewerkt te hebben, want naar eigen zeggen is dit hun beste concert tot nu toe.

BISMUTH

Wanneer we na een korte pauze in de frisse buitenlucht weer de zaal binnentreden, ontwaren we een met veiligheidslint omwonden lange draad, die vanaf een tafeltje bij de achterwand schuin omhoog loopt richting het plafond bij de ingang. Ons benevelde brein heeft aanvankelijk wat moeite deze constructie te bevatten: we mogen toch aannemen dat het bewuste tafeltje ook zonder deze extra bevestiging wel op zijn vier pootjes zal blijven staan? Nadat Bismuth, waarachter de Nederlandse instrumentontwerper en –bespeler Yuri Landman en zijn muzikale compagnon Arnold van de Velde schuilgaan, zichzelf en het publiek echter een tijdlang vermaakt heeft met het ontlokken van al dan niet elektronisch bewerkte klanken aan verscheidene zelfgemaakte instrumenten (snaarachtigen, percussieachtigen, slingerachtigen), wordt ons de functie van deze draad echter duidelijk: dit is een instrument op zichzelf, dat met de hand dan wel met stokjes bespeeld kan worden. Landman toont ons de vele feestelijke mogelijkheden van deze 'supersnaar', en nodigt de aanwezigen uiteindelijk uit om deze zelf te verkennen, waarna de fotograaf bij dit stuk een dusdanig indrukwekkende spontane solo uitvoert, dat de rest van de zaal het er begrijpelijkerwijs geïmponeerd bij laat zitten. Een prima slot van een inspirerende Gifgrondeditie, die nog extra kleur kreeg door de toepasselijke papieren maskers van vaste gaste Linda en de zeer melige intermezzo's van DJ Ibrahim “Fuck You DJ!” Kazoo Jr. [liefhebbers en belangstellenden kunnen zaterdag 28 maart overigens alvast in de agenda noteren, want dan staat editie 43 gepland].