Fantômas regisseert chaosopera geniaal

Patton’s superkwartet goed voor fenomenaal concert

Bas Verbeek, ,

Mike Patton is inmiddels een cultbegrip. De man heeft zijn status te danken aan het kunstige vermogen om zijn stem te gebruiken als uniek instrument die bizarre klanken produceert. De band waarin hij zich daarmee uitleeft heet Fantômas en die band stond gisteren in 013. Niet met vaste Slayerdrummer Lombardo, maar met niemand minder dan Terry Bozzio (ex-Zappa). Het leverde een strak geregisseerde onnavolgbare klankenshow op.

Patton’s superkwartet goed voor fenomenaal concert

Nog steeds is Fantômas weinig toegankelijk. Vocalist, sampler en dirigent Mike Patton, de Johnny Depp onder de muzikanten, raakt steeds bedrevener met zijn avant-gardistische freakband; alles moet perfect verlopen. Dat betekent dat je niet zomaar een losse rockshow voorgeschoteld krijgt waar gezellig gespeeld wordt. Dat bewees ook het concert gisteren in 013, waar naast liefhebbers van het Mike Patton-oeuvre ook Zappafanaten op afkwamen. Meesterdrummer Lombardo zit op hetzelfde moment op de drumkruk bij Slayer in Dublin, dus vervangt Terry Bozzio hem tijdens deze toer. BENDE Terwijl ieder zich vergaapt aan de immense drumstellage van Bozzio, krijgen we eerst nog een andere band te zien, of bende, zoals Flat Earth Society dat zelf noemt. Het Belgische orkest stond vorig jaar ook al in het voorprogramma van Fantômas in het Amsterdamse Paradiso. Veel mensen verwachten geen orkest als support van een in de metal-gewortelde band, degenen die bekend zijn met de band weten beter: Flat Earth Society maakt filmische orkestrale werkjes vol chaos uit vele genres. Een sentimentele big band, kermisattracties, cartoonspel, jazzimprovisaties, op hol geslagen psychedelische hippies: de Belgen performen het allemaal en nog virtuoos ook. Het zijn de kenmerken waarmee je Patton en ook zijn publiek charmeert. Het orkest telt origineel zeventien koppen, maar die zijn niet allemaal aanwezig. Misschien is het vanwege de samenstelling (zo is er geen gitarist bij), dat het tot een minder enthousiast optreden maakt dan vorig jaar. Het leidt in ieder geval tot de keuze van een meer koperblazergericht concert, en minder tierelantijntjes zoals hierboven beschreven. Hoewel Flat Earth Society ook op die wijze blijft boeien, vliegen de spetters er niet vanaf en blijft het plezier en gekheid minimaal. COCKTAILBAR Dan wordt de bende opgeruimd om plaats te maken voor slechts de cocktailbar van Mike Patton. Rechtsachter hem mogen bassist Trevor Dunn en gitarist Buzz Osborne zich bescheiden op de achtergrond opstellen. De rechtse kant (voor het publiek) van het podium blijft leeg. Roadies checken de instrumenten, maar de unieke mix van hardware van Patton moet hij zelf komen scherpstellen. Even later blijkt dat zijn stemkunsten net zo uniek zijn. Onder luid applaus start Fantômas het concert op het minimaal ingerichte podium. En je weet niet waar je kijken moet. Dat het ontplofte bos haar van Buzz steeds grijzer wordt is snel bekeken, maar wat kleine Bozzio, verscholen achter zijn ontelbaar-delig drumstel, klaarspeelt niet. Evenals Patton die knoppen bedient terwijl hij de meest vreemde kunstjes uithaalt met zijn stem. OPEN MOND Uiteraard wordt er een behoorlijk deel gespeeld van het laatste album Suspended Animation, waar tussen het bekende Fantômas geluid een volle lading tekenfilmgeluiden wordt leeggestort. Patton gaat flink tekeer. Zijn hals neemt verschillende vormen aan om het gewenste geluid te maken en zijn handen zorgen voor het aansturen de cartoons, B-sciencefiction, filmische ambient en andere bijgeluiden. Tijd om naar het publiek te kijken, laat staan communiceren is er niet. Via het kijkspleetje tussen bekkens en trommels kijkt Bozzio Patton geconcentreerd aan, net als de geconcentreerde snarenplukkers op de achtergrond. Dat is eigenlijk het fenomeen Fantômas in live-vorm. Thuis kan je met je ogen dicht een zware trip maken op het album Delerium Cordia, of freaken op de nieuwe; live komt daar niet veel van terecht. Geen trip of moshpit, maar open mond. Die ongelooflijke timing en de inspanning die daarvoor nodig is. De kunst van Patton die tonen exact zuiver overeen laat komen met het drum- en gitaarwerk. Hij vocaliseert met samples terwijl je geen idee hebt wat nou de sample is en wat Patton. Als Osborne een vaag stukje scheurt op zijn gitaar en Patton met zijn stem meescheurt, vraag je je weer af wiens deel van wie af komt. EXACT Geloof het ongelooflijke en geniet ervan. Hans Klok voor avant-gardistische metal minded realisten. En ook al hoop je soms op een grappig muzikaal intermezzootje of een spontane stemuitschieter van Patton naar het publiek toe, het blijft uit. Alles staat tot in de puntjes vast en wordt duidelijk geregisseerd, ook al klinken veel muzikale ingrediënten lollig; de band meent en vertolkt het doodserieus. Bozzio heeft de muziek uitgeschreven voor zich staan om exact te spelen wat de bedoeling is, dat het hanteren van de drumstokken toch een iets andere stempel dan Lombardo zetten is natuurlijk onvermijdelijk. En als er dan een noot fout wordt gespeeld, wat niemand in het publiek op zal merken, wordt het nummer opnieuw ingezet. Dat we op dat moment boe moeten roepen is de enige communicatie naar het publiek toe. Verdere woorden zijn dan ook absoluut niet nodig. De klanken en het spel vormen de geniale show. That’s all (folks)!