Tijdens Festival Downtown verandert het hart van Rotterdam in een groot speelveld voor elektronische muziek. Van grime tot underground, hiphop en experimentele elektronica: altijd vooruitstrevend, en altijd verrassend. De drijvende kracht erachter? Rotterdammers zelf. Boekers, hosts, artiesten – aangevuld met internationale grootheden die hen inspireren. We spraken creatief directeur Immanuel Spoor over het ontstaan van het festival en het verbindende karakter ervan voor de stad.

Het festival - dat dit jaar op 12 en 13 september plaatsvindt - werkt met een paar duidelijke motto’s. Eén daarvan: Redefining Rotterdam / Reshaping The Narrative. Oftewel: Downtown als spiegel van de stad. De locaties verschuiven mee met wat er leeft in het centrum, de muziek volgt de scenes die op dat moment bloeien, en op het podium staan de talenten van morgen (en vaak al van vandaag).

© Redactie 3voor12 Rotterdam

Avontuurlijke line-up

Om een goed gevoel te krijgen van wat er leeft in de stad, is programmeur, creatief directeur en oprichter Immanuel Spoor meestal op pad. Want, zoals hij zelf zegt: inspiratie overvalt je niet zomaar onder de douche. Immanuel: ‘Ik praat met veel verschillende partijen die diep in een bepaalde scene zitten. Dan kijk ik: waar zie ik beweging? En waar verdient een stroming dat extra zetje?’

Zodra de richting duidelijk is, gaat de dialoog verder met de lokale partijen. ‘Hoe bereiken we het publiek? Welke artiesten moeten een plek krijgen? Hoort dat op een zonnig plein of juist in een donkere kelder?’ Die aanpak levert een avontuurlijke line-up op. Elke scene brengt z’n eigen hosts en geluid mee, en dat trekt een bont gezelschap aan. Niet omdat Downtown een diversiteit- afvinklijstje heeft, maar simpelweg omdat ze de scenes serieus nemen. ‘We leven in een superdiverse stad, dus vind ik het niet meer dan logisch dat het publiek dat ook is.’ 

Free by day, cheap by night

Ook het tweede motto helpt bij het aantrekken van mensen uit alle hoeken van de stad: Free by day, cheap by night. Overdag dwaal je gratis over Eendrachtsplein, Boomgaardsstraat en Westblaak. Daar zie je dit jaar Mula B, Arp Frique & The Perpetual Singers en Jembaa Groove, helemaal gratis en voor niets. ’s Avonds duik je voor een zacht prijsje de kelder in bij Worm, Club Centraal of Club Uniek. Bijvoorbeeld voor de Brits-Libanese dj Saliah, om te swingen bij de elektronische soul van Carista of voor Sicaria, die klanken uit de SWANA-cultuur vermengt met 140 bpm bassmuziek, zoals dubstep en grime.

'Het liefst zou ik alles gratis maken,’ zegt Spoor. ‘Een betaalbaar festival is nu misschien wel belangrijker dan ooit. Toen ik vijftien was, kon je Lowlands nog van je bijbaantje betalen. Voor jongeren van nu is dat bijna onhaalbaar. Er zijn veel mensen in de stad voor wie het niet vanzelfsprekend is om met cultuur in aanraking te komen. En dat terwijl cultuur juist verbindt.’

Dat zag Immanuel duidelijk gebeuren tijdens het gratis optreden van de Syrische zanger Omar Suleyman op Downtown vorig jaar. ‘Voor zijn show kwamen zo’n 300 Arabische mensen naar het Eendrachtsplein met sjaals en Palestinavlaggen. Aan het plein zit ook een Christelijke studentenvereniging, en ik voelde een beetje onwennigheid in de lucht hangen. Maar bij de eerste noot zakte dat allemaal weg. Ik zag diezelfde mensen armen op elkaars schouders leggen en samen dansen.’

Downtown en Eendracht

Het ontstaan van Downtown is niet los te zien van Eendracht Festival, ook georganiseerd door Immanuel. Het idee ontstond in de jaren tien, toen het stil was in het Rotterdamse nachtleven. Clubs als Waterfront, Nighttown en Corso gingen kopje onder. Immanuel werkte als manager en boeker met allerlei Rotterdamse muzikanten die toerden door binnen- en buitenland, maar hun eigen stad moesten ze steeds overslaan. Onzin, vond Immanuel. ‘Ik ben met een aantal bevriende muzikanten langs kroegen gegaan om te vragen of we daar mochten spelen. Dat groeide uit tot Eendracht Festival.’

Een volgende stap bleef lonken, en met behulp van de ondernemersvereniging van de Nieuwe Binnenweg werd Eendracht de voedingsbodem voor een nieuw idee: een festival dat niet alleen de Rotterdamse scenes toont, maar ook met nationale en internationale namen verbindt.

© Redactie 3voor12 Rotterdam

Nergens anders dan Rotterdam

Een festival zo vooruitstrevend en divers als Downtown had nergens anders kunnen plaatsvinden dan in Rotterdam, denkt Immanuel. ‘Als havenstad kwam alles hier het eerste aan: de nieuwste mode, trends en natuurlijk muziek. Daarom is Rotterdam nationaal en internationaal heel belangrijk. Jazz, punk, drum ‘n bass en eigenlijk alle afro-genres landden hier eerst. Bubbling kreeg hier voeten in de aarde en gabber ontstond hier. We zijn koplopers, maar ook een arbeidersstad en misschien niet zo goed in onszelf verkopen.’

Immanuel: ‘We zijn een stad waar dingen bij elkaar komen en ontstaan, maar ook waar dingen niet opgepoetst en afgelakt worden. We zijn niet ready to sell. Met Downtown probeer ik dat toch een beetje te doen en de spotlight te zetten op wat hier ontstaat. Tegelijkertijd wil ik daar niet te ver in gaan, want de rauwheid is ook wat Rotterdam zo mooi maakt.’