Half januari sluiten de Plato winkels in Deventer, Apeldoorn en Enschede de deuren. Over een doorstart in Enschede wordt nog gesproken. Plato Deventer verhuist naar de populaire boekhandel Praamstra en in Apeldoorn komt in poppodium De Gigant een afhaalpunt, onder de naam Plato to Go, waar bestelde platen tot middernacht afgehaald kunnen worden.

“Helaas behoren de tijden van mooie kleine platenzaken steeds meer tot het verleden”, aldus Platobaas Dick van Dijk. “De zaken in Deventer, Apeldoorn en Enschede zijn de kleinste Plato winkels. Het was niet langer mogelijk om ze in deze vorm te laten bestaan.” Alleen over de zaak in Enschede is dus nog geen volledige duidelijkheid. Van Dijk: “Ik verwacht voor de kerst duidelijkheid. Mogelijk lukt het om er een eenmanszaak van te maken die kleinschalig kan blijven bestaan. Anders zullen we ook in Enschede kijken wat de mogelijkheden zijn voor een Plato to Go.”

Ondanks het verdrietige nieuws is Dick van Dijk positief gestemd over de toekomst van zijn keten en platenzaken in 2012. “Natuurlijk zijn er nog genoeg uitdagingen, maar ik zie ook de transformatie van platenzaken tot cultuurplaatsen; plekken waar we steeds meer kunst, foto’s, concertposters, boeken en koptelefoons verkopen. Ik zie dat niet als iets negatiefs. Muziek staat niet op zichzelf. In LA zijn het afgelopen jaar drie platenzaken met succes geopend. Ze verkopen daar bijna alleen vinyl en combineren dat met goede koffie, kleding of fietsen. Het wordt weer een hippe plek.”

De Plato directeur ziet de markt in Nederland ook in die richting bewegen. “In Groningen werken we al samen met de Coffee Company. Het is dat Monumentenzorg het niet goed vindt dat we de muur doorbreken. In Concerto in Amsterdam willen we ook een baristahoek inrichten. Natuurlijk blijft muziek altijd het belangrijkste. Bovenal blijven platenzaken plekken waar liefhebbers elkaar tippen, een plek waar je bijzondere plaatjes kunt vinden.” Die bijzondere plaatjes kennen we natuurlijk van Record Store Day, maar juist in deze tijd onderscheiden platenzaken zich op die manier van digitale winkels.

Mede daarom hebben platenzaken Plato, Concerto, Kroese, Velvet en Sounds Venlo de krachten gebundeld. Zo ontstaat een sterkere onderhandelingspositie om platenmaatschappijen nog meer te bewegen exclusieve en onderscheidende uitgaven te produceren. Van Dijk: “Wij zijn nog steeds de winkels die driekwart van de voorraad Tom Waits wegzetten, in een bepaalde markt hebben wij nog steeds een fors aandeel.”

Bijna tegelijkertijd kondigde webstore Amazon aan dat het de Nederlandse markt gaat betreden. “Bol.com eat your heart out”, reageert Van Dijk. “Amazon doet wat Bol doet en dan enorm veel groter en uitgebreider. Het is een miljardenbedrijf waarvan ook platenzaken weer wat zullen voelen. Zij bieden regelmatig producten aan ónder onze inkoopprijs. We hebben wel eens uit proberen te zoeken hoe dat werkt. Het heeft onder meer te maken met hun macht, maar ook met bepaalde belastingconstructies op de Kaaimaneilanden etcetera.”

Wat zijn voor Plato anno nu nog de publicaties, programma’s, sites en dergelijke waardoor de volgende dag mensen om een bepaalde plaat vragen? Van Dijk noemt met grote stip het dagelijkse De Wereld Draait Door. “Niet alleen door de livemuziek, maar ook vanwege de bredere bedding van cultuur in het programma. Een half uur praten over Simeon Ten Holt’s Canto Ostinato zorgt voor een explosie aan de vraag naar de docu met de plaat. Prachtig is dat. Verder zijn 3VOOR12, Volkskrant, NRC, Parool en Revu belangrijk. Maar het is niet meer zo dat na een ronkend stuk in de Volkskrant een bepaalde plaat niet meer aan te slepen is. Radio is zo goed als uitgespeeld als aanjager van muziek. In ieder geval in ons circuit. Studio Brussel bij onze zuiderburen heeft toch echt nog steeds veel meer invloed op de markt.”