Merlijn Twaalfhoven (29) is de bedenker, artistiek leider en regisseur van La Nuit: Musique de Nuit. Een avondvullende installatie/muzikale compositie uitgevoerd in De Twentse Schouwburg, Het Twents Rijksmuseum, het Balengebouw (Roombeek) en de Grote Kerk. Totaal- en belevingstheater, gespeeld en uitgevoerd door plaatselijke fanfare, koren, orkesten, filmmakers, academiestudenten, popmuzikanten, zangers, zangeressen, dansers, danseressen. Zelfs een kok leverde zijn bijdrage en in vorige projecten speelden bijvoorbeeld ook kappers en visagisten een rol. Zo kon je bij een show in Paradiso in Amsterdam (waar Merlijn terugkerende avonden organiseert) alleen het pand betreden via de artiesten ingang, en werd je bij binnenkomst opgemaakt en begeleid als ware je zelf artiest. Hoe voelt het om artiest te zijn? In de projecten van deze briljante componist/organisator vervagen grenzen tussen backstage, artiesten, publiek, makers, ontwerpers en iedereen die er mee te maken heeft, of dat nou zijdelings of van binnenuit is, beleeft deze intense ervaring, alleen, in groepjes, met z’n allen. Tijdens La Nuit in Enschede kwam vooral de verwondering over de gebouwen en de grootsheid en ruimte binnen de combinatie van moderne en klassieke muziek, zang en dans in je op. Op sommige plekken, werd je vriendelijk uitgenodigd om solo een traject af te leggen, langs en door de muziek en dans heen. Op andere plaatsen kon je ‘en groupe’ wachten op een uitnodiging om een zaal binnen te treden en bevond je je opeens in een ruimte binnen de Schouwburg waar je je anders nooit zou begeven en schoof je aan een prachtig gedekte tafel aan, om vervolgens in het donker hapjes gevoerd te worden terwijl aan het hoofd van de tafel een Bulgaarse zangeres prachtige volksliederen in haar eigen taal ten gehore bracht. Doordat meerdere zintuigen tegelijk worden aangesproken is de beleving van dit soort events zo intens, dat ondergetekende menigmaal met een brok in haar keel een zucht slaakte. Wat mooi. Dan zit je daar in het donker (zien) terwijl je hapjes krijgt toegediend (gevoel/smaak) te luisteren naar poëzie en volkszang (gehoor). Sommige bezoekers raakten opgewonden en begonnen (zenuwachtig geworden?) een beetje te giechelen en te kletsen, anderen waren stil en ervaren, alleen. Bij aankomst in de Schouwburg begint de verwondering meteen: aan draden hangen filosofische teksten van Merlijn en in de foyer word je uitgenodigd om gezelschapsspelletjes te spelen met Russische jongeren onder het genot van een vreemd drankje met op de achtergrond Franse Musette muziek. Even later word je opgehaald door een dame en geleid naar de gang, waar piepjonge ballerina’s je de weg wijzen en een gedicht op de vloer je naar boven leidt. Het pad gaat via kleedkamers van een rockband en van pantomimeartiesten naar een donkere ruimte met zwarte gordijnen. Daar word je bijna intimiderend lief toe gedanst door een moderne balletdanseres. Doorgelopen kom je aan in een grote zaal met een bamboeorgel. Daarna is er een concert van violen, cello en xylofoon/slagwerk. Na dit optreden, die rust heeft gebracht wordt bij voortgang in de volgende gang door een charmante dame en heer geïnformeerd of je allergisch bent voor eten. De gewekte nieuwsgierigheid leidt ons naar een prachtig gedekte tafel, waar je een slab wordt voorgebonden en waar je hapjes gevoerd krijgt. Diner met spoken word performance en zang aan het hoofd van de tafel, heel ontroerend. In het Rijksmuseum word je bij binnenkomst verrast door een klarinet kwartet, overal staan bladmuziekstandaards verspreid door het gebouw. De muziek is zorgvuldig uitgekozen bij de kunst en past ook, zoals het klinkt, verspreid door het gebouw, op elkaar reagerend, dan wel dan niet. Muzikanten met stopwatches spelen hun partij, precies op de klok. Als de muzikanten en koren even niet aan de beurt zijn. lopen ze vrolijk kletsend, doch immer kalm en bijna plechtig door het gebouw, zorgvuldig de tijd in de gaten houdend. Vijftigers, dertigers, jongeren, muzikanten, koren en publiek lopen allen door elkaar en bekijken de kunst. Je ziet eigenlijk niet wie wie is, tot er plots een aantal beginnen te zingen of te spelen. Engelen gezang, zoals je je voorstelt, hoe het zou klinken in een Middeleeuws kasteel, in de donkere gangen, zwervend met een kaarslichtje; je kijkt naar waar het gezang vandaan zou kunnen hebben gekomen, maar als je je blik richt, is het al voorbij en komt er een drumgeroffel, een gong of weer een ander muzikaal geluid uit weer een andere hoek. Er is een expositie van de kostuums van de Nationale Reisopera en de muziek past er precies bij. In het Balengebouw (Roombeek) zingt het koor van de Nationale Reisopera prachtige stukken in een duistere ruimte slechts verlicht door waxinelichtjes en de leeslampjes die de individuele koorleden op hun voorhoofd bevestigd hebben. Als laatste onderdeel van deze muzikale estafette, zal in de Grote Kerk de klassieke muziek met popmuziek worden verbonden en als je bij binnenkomst je schoenen uit moet doen en binnentreedt in een reusachtige lounge met bedden, banken, tapijten en kussens is de verwondering compleet. Ik ga in Utrecht weer, als er een nieuwe uitvoering van La Nuit is, tijdens het Festival aan de Werf. De opzet van dit festival in Enschede was om de ziel van de verschillende gebouwen waarbinnen dit project zich afspeelde, bloot te leggen. Je kwam als publiek op plekken in de deelnemende gebouwen (schouwburg/museum/balengebouw/grote kerk) waar je anders nooit zou komen, en je werd geraakt op een manier die nieuw is. Nieuw, omdat het natuurlijk helemaal niet gebruikelijk is om te kunnen rondlopen en eventueel wat te praten, terwijl je naar klassieke muziek luistert. Nieuw, omdat een museum vaak een stille plek is waar je op een plechtige, serieuze manier van kunst kunt genieten. En een popconcert in een kerk is in eerste instantie ook niet iets dat je zelf zou bedenken. Dat doet Merlijn Twaalfhoven wel en dat maakt zijn projecten zo interessant. Want waarom schrijven over klassieke muziek en dans op een website over popmuziek? Omdat ik denk dat dit vaker gebeuren zal. Zo zijn er in Enschede het Cross Linx festival, het Aki Festival en Rockarty, festivals waar meerdere zintuigen geprikkeld en aangesproken worden door het tegelijkertijd en gecombineerd aanbieden van klassieke en hedendaagse muziek, theater, film en kunst. De projecten van Merlijn worden bijgewoond door jong en oud en ik heb veel popmuziekliefhebbers gezien tijdens La Nuit. Musique de Nuit.