Cross-linx 5: “Rock meets new music”

John Cale maakt indruk op afwisselende avond vol experimenten

Luc Tiehatten, ,

Ik heb niet zo veel met klassieke muziek. Cross-linx is het enige moment in het jaar dat ik klassiek muziek live hoor. Met rock daarentegen heb ik heel veel. Het thema van Cross-linx 5, “Rock meets new music”, vond ik van tevoren dus al heel interessant. Hoe zouden die twee zich mengen? Nieuwsgierig fietste ik zaterdagavond naar het muziekcentrum.

John Cale maakt indruk op afwisselende avond vol experimenten

Cobla la Principal Cobla la Principal was een leuke opener van het festival. Een ensemble met veel blazers. Het klonk een beetje als een Bagad, dat is een traditioneel blazersensemble uit Bretagne zoals ik die een keer op vakantie aldaar hoorde. Ze speelden Knives Out van Radiohead en daarna een geweldige uitvoering van Led Zeppelin’s Kashmir. Beter dan Puff Daddy en misschien zelfs beter dan het origineel! Meridian arts ensemble Weer veel blazers en een drummer. Ze speelden werk van een aantal componisten waaronder een viertal korte stukken van Elliot Sharp. Die waren zo bijzonder en eindigden vaak zo vreemd dat er af en toe gelach in de zaal klonk. Ik vond het prachtig, met name ritmisch zat het allemaal heel knap in elkaar. Twee stukken van Frank Zappa en een nummer van Captain Beefheart sloten hun concert af. Guitar trio Chatham Na de twee behoorlijk klassieke optredens betraden drie mannen met elektrische gitaren het podium gevolgd door een drummer. De drummer zette een beat in en één van de gitaristen volgde. De tweede en derde vlochten daar doorheen. Eerst snapte ik er niks van. Maar ze gingen maar door! Na een minuut of vijf kreeg ik de smaak te pakken. Heerlijk monotoon gebulder. Ik denk dat het zo wel minstens een kwartier doorging en toen was het ook ineens afgelopen. Componist Rhys Chatham (USA), die de muziek in 1977 schreef, betrad het podium en ontving samen met de vier Belgische musici applaus. Na afloop sprak ik kort met Aram Van Ballaert, één van de drie gitaristen. Hij vertelde me dat ze samen met Chatham hadden gerepeteerd en dat hij hen het nummer snaar voor snaar had geleerd. Elke uitvoering klonk weer anders omdat er toch nog veel geïmproviseerd bij diende te worden. Volgens van Ballaert was de uitvoering van Cross Linx Utrecht nog beter geweest. Dat kan ik natuurlijk niet beamen maar ik vond deze uitvoering ook lang niet slecht. Blum, Wertmüller en Pliakas Deze drie Zwitsers speelden als eerste band van de avond in Atak. Ze begonnen met herrie. De drumde showde zijn talenten, de bassist smeerde alles lekker dicht en de organist, die naar mijn smaak iets te ver weg gemixt was, riedelde er over heen. Het deed me denken aan Pink Floyd anno 1968. Na vijf minuten was ik er wel klaar mee maar de herrie hield nog 25 minuten aan. Onafgebroken. Toen was Atak wel voor de helft leeg. John Cale De ster van de avond. Een man, een piano, een stem. Meer had Cale niet nodig om me te grijpen. Al kende ik John Cale alleen van zijn werk met de Velvet Underground, het was een ontroerend optreden. Bij navraag bleek dat Cale enkel en alleen nummers van de plaat Paris 1919 (uit 1973) gespeeld had. Na twintig minuten vond hij het genoeg. Ik niet. Maar hij zou later op de avond nog terug komen… The Ex (gitaristen Terrie en Andy) Toen ik terug was gelopen naar Atak stonden de gitaristen Terrie en Andy al klaar. Ze speelden een minuut of vijftien lang op hun gitaren. Daarbij maakten ze gebruik van allerlei ongebruikelijke hulpmiddelen. De gitaren werden onder andere bespeeld met een spelende cassetterecorder, schroevendraaiers en een rol tape (!). Muzikaal vond ik het allemaal niet zo heel bijzonder, amusant was het schouwspel zeker wel. De twee dansten en sprongen om elkaar heen. Soms leek het wel of ze een duel met elkaar uitvochten. Waar eerder op de avond die drie Zwitsers nog in Atak stranden in al te serieus gepiel namen Terrie en Andy het allemaal niet zo serieus en speelden (letterlijk: speelden) ze gewoon met elkaar met een glimlach op hun gezicht. John Cale, Holger Czukay en superband Terrie en Andy moesten na hun optreden als een gek naar het muziekcentrum want ook zij waren uitverkoren om met Cale en Czukay te komen spelen. Elk jaar heeft Cross-linx een superproject. Vorig jaar had Spinvis speciaal muziek geschreven met daarbij een videoproject. Twee jaar geleden had de Indiase percussionist Trilok Gurtu speciaal voor Cross-linx een band samengesteld. Dit jaar dus John Cale en Holger Czukay, bekend van de jaren zeventig band Can. Czukay speelde deze avond toetsen, hoorn en sampler. Die sampler ging trouwens ’s middags om 16.00 stuk, en toen moest er heel gauw een nieuwe worden geregeld. Stress dus, maar het is allemaal nog goed gekomen. Verder speelden dus de twee Ex-broertjes, de drie Zwitsers Blum, Wertmüller en Pliakas en de arrangeur van het geheel, David Dramm, mee in de gelegenheidsformatie. Gespeeld werden nieuwe composities van John Cale, waaronder “Footsteps on a gravel lane” dat op de nog te verschijnen nieuwe cd van Cale komt te staan. Woensdag repeteerde deze formatie voor het eerst met elkaar, donderdag traden ze op in Utrecht en zaterdag speelden ze in Enschede dus nog maar voor de derde keer met elkaar. Goed. Grote namen dus. Heel knap dat de Cross-linx organisatie (o.a. scheidend programmeur Frank Veenstra) deze mensen naar Enschede heeft weten te krijgen. Veelbelovend. Maar mij deed het uiteindelijke concert van een klein half uur niet zo veel. Het kon me niet echt boeien. Toch denk ik dat echt aan mij gelegen heeft want na afloop sprak ik alleen maar lovende bezoekers. Persoonlijk vond ik het solo-optreden van Cale veel indrukwekkender. Voicst Na al deze “moeilijke” muziek had men gekozen voor de lekkere rock& roll van Voicst. Leek me een goede keuze. Ik weet nog hoe vorig jaar het dak van Atak ging met de afsluitende hiphop van de Youngblood Brassband. Dat was dit jaar beduidend minder. Het publiek, Atak zat goed vol, reageerde lauwtjes op de Amsterdammers. Jammer, maar ik vond ze erg goed, een prima keuze van de programmeurs. Waren de mensen in de zaal soms moe? Als je ergens op kon dansen was het wel op de spring-muziek van Voicst. Toch bleef het gedans beperkt tot een enkeling. Coparck Het duurde even maar rond twee uur begon eindelijk de laatste band van Cross-linx 5. Een prima band voor dat late tijdstip. Coparck maakt lekker dromerige pop doorspekt met gekke geluidjes en klanken. Fijn. Maar hier werd ik dus wel moe van dus tegen half drie hield ik het voor gezien. Afsluitend kan ik zeggen dat ik een hele leuke avond heb gehad en dat ik vreemd genoeg niet de meeste moeite met de klassieke optredens heb gehad maar juist meer moeite met een rock-optreden (de herrie van Blum, Wertmüller en Pliakas) Dat had ik van te voren echt niet verwacht. Cross-linx is er ook dit jaar weer in geslaagd om een aantal wereldsterren naar Enschede te halen en ik zie nu al uit naar de editie van volgend jaar waarvan het thema “pop meets new music” wordt. En ik heb wel iets met popmuziek…