Cross Linx is misschien wel het bekendste festival van Enschede. Met elk jaar een combinatie van muziek met een ander medium. Deze vierde editie stond in het teken van spraak en nieuwe muziek. En dit leverde heel wat moois op, met maar weinig slaapverwekkende momenten. Gelukkig mag je op een festival zelf kiezen wat je wilt zien, dus weglopen kan altijd als het je niet bevalt. Alleen leent het muziekcentrum zich hier niet zo goed voor met al die stoeltjes. Kiezen dus, waar ga je naartoe en wat laat je liggen? Camerata Amsterdam, Frankenstein! De opener van het festival is gelijk al een treffer. De liederencyclus “Frankenstein!” van de Oostenrijkse chansonnier en dirigent H.K. Gruber is een erg speels en bij vlagen hilarisch stuk. Het is maar goed dat we aan de grens wonen, we kunnen het in het Duits gezongen stuk aardig volgen en grinniken vrolijk mee met alle verschillende figuren die aan bod komen. Toch vormt de muziek het grootste punt van vermaak. De klassieke muziek wordt onder andere uitgevoerd met ploffende papieren zakjes, speelgoedfluitjes en suis-buizen. Erg leuk om te zien. Veel tijd om alles op me in te laten werken heb ik niet. Ik moet kiezen uit drie voorstellingen. De eerste poetry slam van de avond in de foyer van het muziekcentrum wordt overstemd door het geroezemoes van de drinkende bezoeker. Ik houd het hier dan ook al snel voor gezien en kies voor Willem van Eekeren met een combinatie van Bach en Charles Bukowski. Ik mis daarmee jammergenoeg het Rosa ensemble met hun productie over Captain Beefheart. Willem Van Eekeren, Bach-Bukowski De zaal is goed gevuld bij deze pianist/zanger. Van Eekeren zingt gedichten uit The Last Night of the Earth Poems van Charles Bukowski op delen uit het Wohltemperierte Klavier van Bach. Zijn prettig in het gehoor liggende, rauwe stem past verrassend goed bij de klassieke muziek. Het resultaat is een spannend optreden waar de zielenpijn vanaf druipt. De teksten zijn goed te volgen en dat is wel zo leuk bij Bukowski. Vooral het verhaal over hoe Bukowski als kleine jongen al graag bij de “idiots” van zijn stad (iedereen laat hen met rust) wilde horen was erg vermakelijk. Indrukwekkend. De Woordanssers De presentatie in de grote zaal was in handen van de woorddansers. Twee jongens uit Rotterdam die hun gedichten staccato de zaal in slingeren. Ik was er niet zo van onder de indruk. Hun op rap gebaseerde manier van voordragen begint snel te vervelen. Dit werd vooral duidelijk voor het optreden van Spinvis dat door omstandigheden later begon dan aangekondigd. Om de tijd vol te maken werden we getrakteerd op een wilde greep uit hun oeuvre. Maar de boodschap verzandt in moeilijke woorden. Hierdoor verslikken de jongens zich nog wel eens in hun eigen tekst en dat doet dan weer erg rommelig aan. Enthousiast zijn ze wel, dat is altijd een pluspunt. Spinvis Erik de Jong (= Spinvis) heeft speciaal voor het festival nieuwe muziek en poëzie voor spreekstemmen, tape-echo, vibrafoon, harp, drums en klassiek ensemble geschreven. En ik moet zeggen dat ik er in muzikaal opzicht iets meer van verwacht had. De Jong is vooral bezig geweest met het metrum van de poëzie. De muziek werkt dus vooral als ondersteuning van de voorgedragen teksten, die hierdoor wel sterk uit de hoek komen. Er volgen drie verschillende verhalen, opgeleukt met videobeelden, over het rangschikken van messen, ogen van de bruid, en een man die denkt in het zwembad uit elkaar te vallen. Slimme zet om acteurs de teksten te laten voordragen, De Jong zelf is immers niet echt een begenadigde redenaar/zanger. En op deze manier word je als vanzelf meegenomen in de beklemmende sfeer van de verhalen. Ives Ensemble met Joop van Zijl, John Cage’s Speech 1955 Voor de eerste keer maak ik deze avond de oversteek naar Atak. Atak is duidelijk te klein voor deze voordracht. De zaal is stampvol en het optreden is lastig te volgen daar het gebeuren onversterkt plaatsvindt. Aan de andere kant had dit ook voordelen, de zaal raakt langzamerhand wat minder gevuld en daardoor kan ik zelf de boel goed volgen. Joop van Zijl wordt op het podium omringd door 5 transistorradio’s en maakt zelf een selectie van het nieuws van de dag en leest dit volgens een bepaald schema voor. Het Ives ensemble bedient tegelijkertijd de 5 radio’s volgens hetzelfde schema. Het optreden is soms wat saai, maar toch vooral leuk door de keuze van het nieuws van Van Zijl. Vooral stukken uit het regionale dagblad werken op de lachspieren. Helemaal als er een piratenzender of iets dergelijks wordt aangeboord. De performers hebben dan ook zichtbaar plezier in het optreden en doen moeite om hun lachen te onderdrukken wanneer er bijvoorbeeld op de radio een clubje Japanners in een hevige discussie raakt. Met een brede grijns sluit Van Zijl de avond dan ook af. Dayna Kurtz Prachtig ingetogen optreden van deze Amerikaanse Singer-songwriter. Zelf speelt Dayna (slide-)gitaar en wordt ze begeleid door een toetsenist. Haar muziek valt niet in één woord te vangen. Verschillende stijlen passeren tijdens het optreden; jazz, blues, country. En dat pakt vreselijk goed uit. Dayna oogt ontspannen, zingt moeiteloos de sterren van de hemel en laat zich niet uit het veld slaan door een geknapte snaar. Ze besluit zelfs dat ze tijdens het volgende nummer de gitaar maar even niet gebruikt. Deze no-nonsense houding siert haar.Het is dan ook jammer dat ze haar cd’s en dvd’s in Utrecht had laten liggen, maar zelf vind ze dit niet zo’n groot probleem. We kunnen haar cd’s namelijk ook gewoon in de winkel kopen weet ze ons te vertellen. Youngblood Brass Band Het absolute hoogtepunt van de avond vormt de Youngblood Brass Band Uit de Verenigde Staten. Hiphop met blazers. Een rapper, Twee trombones, twee trompetten, tuba, saxofoon met daaronder een vette beat. Superstrak en in your face. Wat een power! Er wordt gescratcht met de Tuba, niet van echt te onderscheiden daar ik eerder dacht dat dit op een teepje stond of zo. En dan ook nog een boodschap. Maar wat die nu precies was, moet je mij niet vragen. De muziek staat hier duidelijk op de voorgrond en sneeuwt de (naar ik vermoed, politieke) teksten onder. Maar dat mag de pret niet drukken, je kunt namelijk niet stil blijven staan op deze muziek. Binnen een paar minuten staat de hele zaal op zijn kop. Deze jongens kunnen het wel eens helemaal gaan maken. Als ze tenminste hun instrumenten terugkrijgen, die ze bij hun volgende optreden in Brussel afgejat zijn. Tijdens het optreden Van Electric Barbarian en Kain, zit ik nog gezellig even een biertje te drinken in het voorcafé van Atak. Helaas kan ik hier dus niet over berichten. Neemt niet weg dat het een erg afwisselende avond was, met veel interessante acts. Volgend jaar weer!