Fenomeen singer-songwriter ontleed door betrokkenen

Vallen acts op clubavond binnen het genre of wordt term vooral uit gemakzucht gebruikt?

Frank Wagemaker ,

Kijkend naar het affiche van de eerste 3voor12 Noord-Holland clubavond behoren de acts ergens in de verte tot het gilde der singer-songwriters. Of toch niet? Het zijn de liedjesschrijvers die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond schieten. Met bosjes tegelijk worden ze op poppodia geprogrammeerd en komen ze langs op televisie. Zijn het er echt zoveel of gebruiken critici de term vooral uit gemakzucht? Eens kijken of Sue the Night, Lucas Hamming en our Minor fall daadwerkelijk iets gemeen hebben.

Zo eenvoudig is het genre niet te definiëren. Hoewel, iemand met een instrument die zelf geschreven liedjes uitvoert is een simpele uitleg. Maar waar ligt de grens als je het groter aanpakt? Suus de Groot begon ook in haar eentje met een gitaar. Nu leidt ze Sue the Night met een flinke band. Volgens haar beslaat de term singer-songwriter een breed spectrum. “Net als wereldmuziek, dat ook ontzettend algemeen is. Indie heeft dat ook een beetje. Nu met de band zijn we ons redelijk bewust van het genre aan het distantiëren, terwijl ik nog steeds zelf de liedjes schrijf en zing.”

De term schetst volgens Suus vaak een verkeerd beeld, het beeld van een eenling met gitaar of piano. “Maar door het groter aan te pakken, dus met band, blijf je in essentie toch singer-songwriter? Voetballers die later trainer worden, die blijven toch ook voetballer? Ik vind het ook niet vervelend als men dat stempel op mijn muziek drukt.” Het genre is laagdrempelig. Meer dan pen en papier, een instrument en een stem heb je niet nodig. “Mede daardoor is het aanbod zo groot”, stelt ze. Suus vindt Kurt Vile (The Violaters), Adam Granduciel (The War on Drugs) en Kevin Parker (Tame Impala) hedendaagse voorbeelden van singer-songwriters, terwijl het er net als bij Sue the Night niet zo dik bovenop ligt.

Populair dankzij online community
Ooit schreef Suus zich bijna in voor het eerste seizoen van De beste singer-songwriter van Nederland, het tv-programma met Giel Beelen. Over DBSSW gesproken, het is een onverwacht groot succes geworden. Ook eindredacteur Robbert-Jan van de Velde heeft dat niet kunnen voorzien. “Kijkcijfertechnisch valt het nog wel mee – het trekt gemiddeld ongeveer 350.000 kijkers – het is het online gedeelte dat voor reuring zorgt.”

Hij vervolgt: “Ik vind het moeilijk te zeggen of de populariteit iets met de tijdgeest te maken heeft. Het is een niche waarbij je internet nodig hebt. Als je alleen al kijkt naar het aantal views voor Maaike Ouboter. Twintig jaar geleden kon dat nog niet.” Internet verlaagt de drempel om je aan te melden ook aanzienlijk. Ongeveer 500 potentiële liedjesschrijvers hebben zich aangemeld voor het vierde seizoen. “Voor ons is de definitie van een singer-songwriter iemand die een eigen liedje schrijft en zichzelf begeleidt. Het instrument maakt niet uit. We proberen het programma dit jaar breder te trekken dan kandidaten met gitaar of piano. Voor het nieuwe seizoen hebben we aanmeldingen met een urban vibe, soul, jazz, dat soort dingen. Ook zij passen binnen het format. Het programma is puur op talent gericht. Kwaliteit komt bij ons vanzelf bovendrijven. Daarom kan onze aanpak op veel goodwill van volgers rekenen.” Eind februari beginnen voor Robbert-Jan de opnames.

‘Publiek heeft behoefte aan authenticiteit’
Alex Huis in ’t Veld van our Minor fall vraagt zich af of het terecht is dat de term singer-songwriter als genre wordt gezien. “Er is altijd sprake van songwriting, dus waarom die naam als genre gebruiken? En als de eenlingen later met een band dezelfde liedjes spelen, is het ineens geen singer-songwriter meer, zoals Lucas Hamming?” Op de vraag waarom het zo populair is heeft Alex een mogelijk antwoord. “Het publiek heeft misschien behoefte aan authenticiteit. Dat je als luisteraar weet waar de liedjes vandaan komen. Mogelijk is er ook behoefte aan intimiteit, want intiem is het zeker.” Hij ziet our Minor fall als democratisch collectief van singer-songwriters.

Een singer-songwriter heeft een duidelijk persoonlijk stempel op zijn of haar werk. Het is een kunstenaar. Bij het genre moet ik altijd denken aan Neil Young en Bob Dylan. Jongens die een liedje schrijven en het zelf volledig afmaken, zodat je weet waar het vandaan komt, met of zonder band. Oude soulartiesten of iemand als Marco Borsato schreven en schrijven niet zelf hun teksten, maar brengen het wel alsof het uit hun hart gegrepen is. Zij brengen wel het gevoel over, maar zijn feitelijk geen singer-songwriters.”