Een boom kiest zelf waar zijn wortels groeien. Hier krijgt die keuze een muzikale vertaling: experimentele muzikále wildgroei. Bij de gloednieuwe stage Wilgenportaal op het vierdaagse festival Landjuweel in Ruigoord zit je goed in een houten colosseum met een klein podium waar kunst in elke vorm mag floreren - en soms de confrontatie met zichzelf aangaat: alsof je naar een jam-sessie kijkt die ineens een modular, ambient battle wordt.

Landjuweel wil veel onverwachte creaties tonen

'De kerk heeft een vaste rol, een blijvende functie, in combinatie met alles wat er al gebeurt'

,,Wat ik te gek vind aan het Wilgenportaal? De kerk heeft een vaste rol, een blijvende functie, in combinatie met alles wat er al gebeurt. Wij willen juist onverwachtse shit hierheen trekken, voor het hele Landjuweel,” vertelt Matthijs Bill Rietveld, terwijl hij slingerend door zijn sprankelende houten sprookjesparadijs klimt. De programmering is in handen van Niek Stronks. Jonathan van Duijn is kunstenaar, vooral actief in het theater, en bouwt graag. Zijn vorige collectief At World’s Ende waar ook Bill bij zat - is uit elkaar gevallen, waardoor er ruimte is gekomen voor een nieuw project.

,,In 2022 bestond Ruigoord 50 jaar. Dat voorjaar dachten we: laten we het anders aanpakken. Van maart tot juli hadden we met de container de eerste start. Alles wat je nu vol braam ziet, was vroeger vaste grond. Alles van riet was moeras. Alleen deze prachtige wilg stond er al,” vertelt Jonathan tijdens een rondleiding in pure Freek Vonk-modus. ,,Ach, wat heeft dit paaltje een hoop meegemaakt,” zegt hij terwijl we afdalen van de boomhut naar een bruggetje, en tegen een versierde variatie van het Amsterdammetje aanlopen. Een paaldansplaatje, een mijlpaaltje? ,,Haha, nou, het is zeker een vorm van erkenning. Dit stuk hout heeft al zoveel mooie plekken meegemaakt.”

De tour heeft meerdere tussenstops, als breaks in een set. We lopen over een waterbruggetje, ploffen neer op een giga houten bank, stappen door naar de boomhut waar iemand een fluweelrode huiskamerlamp aanklikt. Via een - natuurlijk - houten wenteltrap vinden we eindelijk plek, tijd en rust om alle verhalen als samples bij elkaar te rapen.

,,De dansvloer die je daar ziet drijft eigenlijk. Het was eerst een kanaal voor het podium langs. Je kon daar gewoon wegzakken tot je knie, hè!” In februari beginnen de eerste vrijwilligers al te bouwen, want: ,,Wilgentakken kun je niet vlechten in juni, dan zijn ze gortdroog. Daarom starten we vroeg,” zegt Jonathan.

Een vette groep mensen die heel veel kunnen

Tot het laatste moment aan het werk

De grote groep vrijwilligers die dit samen bouwt, dat maakt het anders dan veel op Ruigoord, volgens Jonathan. ,,Kijk, Jim (met gereedschap in zijn hand) daar, zwaai ff! Hij vond dit project zo vet dat hij zelf aanbood mee te helpen aan ons boomparadijs.” Tot op de laatste seconde voor de opening wordt het interview onderbroken door geboor, geschroef en kreten als: ‘Hier ben ik nog nooit geweest!’ of ‘18:00 jongens, het is bijna het feestmoment!’

,,Argh! I fell with my nose in the butter with this crazy festival - is that a Dutch saying actually?” vraagt een Australische bouwer, die daarna met een glas cider klaarzit voor het proostmoment: een viering van maanden - eigenlijk jaren - kei- en keihard werken aan het Wilgenportaal.

Fouten maken, grenzen testen, muziek in een kader

'Ik heb heel goed gekeken naar wat hier past en wat niet. De visie: muziek moet zich aanpassen aan de ruimte'

Een stronk hout zonder experimentele muziek op Landjuweel is als een baslijn zonder groove. Niek, programmeur en muzikant, legt uit: ,,Ik heb heel goed gekeken naar wat hier past en wat niet. De visie: muziek moet zich aanpassen aan de ruimte.” De vrijdag staat bijvoorbeeld in het teken van ‘lekker swampy’ en klassiek (o.a. Loki Project, Artafakt), de zaterdag is dan wat meer eletronisch (o.a.) FRAKnoise, Papi Gaba, Marijn S en Inphiknight. Een verwijzing naar How Music Works van Talking Heads-frontman David Byrne maakt meteen duidelijk: deze programmering gaat niet over status of macht. “Wat ik hier zoek, is het experiment, het onderzoekende. Muziek die je meeneemt op reis.”

En waar pleiten ze voor op de houten dansvloer? “Er zit altijd een kader omheen, ook om muziek - al kan dat kader wél heel ruim zijn. Ontdek die grenzen, maak fouten op onze playground. Dat is heel erg Landjuweel,” aldus Niek. Bill valt hem in de rede: “En heel belangrijk: het is een uitnodiging om een wereld te maken waarin je buiten jezelf kan treden. En laat dit een plek zijn waar men het hele jaar door een wondere wereld kan beleven. Hoe meer je kan koppelen, hoe krachtiger die werkelijkheid wordt.”