In het Dijkgedicht spreekt niet Willem de Bruin maar de Amstel zelf In het Dijkgedicht spreekt niet Willem de Bruin maar de Amstel zelf

Voor het Dijkgedicht 2025 staat Willem de Bruin voor een ongebruikelijke uitdaging: een ode schrijven aan vijf eeuwen waterveiligheid - maar ook een waarschuwing. Een dichter die de Amstel laat spreken en via het water onszelf een spiegel voorhoudt. Misschien stijgen woorden niet zo snel als zeeën, maar soms zijn ze precies wat je nodig hebt om de dijk nog even droog te houden.,,De Amstel heeft alles gezien. Stormen, nieuwe steden, mensen die hier leven. Nu spreekt het water terug.”

,,Ik dacht meteen: waarom ik?”, zodra hij de uitnodiging krijgt vanuit het Waterschap AGV bij de rapper en dichter terecht komt. Maar zodra hij met de initiatiefnemers spreekt, vallen de puzzelstukjes op hun plek. De geschiedenis van 500 jaar waterschap, zijn eigen jeugd in de polder, zijn fascinatie voor natuur - alles komt hie samen. Een licht projecteert de woorden van Willem via een nevelwand op de Amstel, van 5 tot en met 11 november elke avond na zonsondergang. De bedoeling van dit vloeiende gedicht? Stilstaan bij het blijvende belang van sterke dijken en goed waterbeheer.

Willem onderstreept dat. ,,Water heeft een mega urgent toekomstbeeld. We kunnen bouwen wat we willen, maar de druk neemt toe. Nederland ligt onder de zeespiegel. We hebben ongelooflijk veel kennis, maar dat betekent óók dat we ons moeten aanpassen. De mens heeft lang gedacht dat wij het middelpunt zijn.” Is dat een een narcistische houding? ,,Er is een discussie over de rol van de mens en de natuur: komt die zeespiegelstijging nou door ons? Stel het komt niet door ons, dan is het als nog goed om een steentje bij te dragen aan een betere wereld”, zegt hij.

Het water herinnert je er volgens de dichter aan hoe nietig je bent. Dat bewustzijn komt uit zijn jeugd: buitenspelen, leven met de seizoenen, opgroeien in een omgeving die door mensenhanden is drooggelegd. ,,De polder, waar ik ben opgegroeid, is echt Nederland. Mijn wereld was buiten. Dat heeft me gevoelig gemaakt voor de taal van de natuur”.

“Water is onlosmakelijk verbonden met ons als Nederland, we zijn geworden wie we zijn , hoe we het water zijn overgetrokken naar andere continenten, een groot deel van onze geschiedenis: daar zit voor mij een heel groot verhaal. Namelijk ook gevaar: in datzelfde water, wat zich niet altijd zich laat temmen komt de arrogantie van ons als mens naarboven, dat wíj degene zijn die het in controle hebben”, vertelt Willem.

Het gedicht is zowel een eerbetoon als een alarmsignaal. Willem formuleert het rustig: ,,Ik ben niet radicaal. Wat beter bij mij past is verbinding zoeken, niet schreeuwen. Maar in datzelfde water waar we trots op zijn, schuilt ook gevaar. Dat mag je niet voor lief nemen.”

Dat gevaar is niet abstract, blijkt maar weer uit de locatie vanwaar het video-interview plaatsvindt: Curaçao. “De waterkwaliteit is hier slecht, Shell heeft lopen gifdumpen, schildpadden in West zijn een attractie, gore zonnebrand en mensenvoedsel geeft de beesten gezwellen.” Tegelijkertijd krijgt het water daar ook weer een eerbied die wij in Nederland minder hebben. “Het water is hier echt van de zee, hoe de handel via die zee hierheen kwam, maar ook hoe het water hier stil kan liggen.”

De Bruin fantaseert tijdens het schrijven vaak over wat het water de mens eigenlijk wil vertellen. Uiteindelijk komt hij op twee dingen uit. ,,Ten eerste: dat we meer zijn dan we denken dat we zijn. Dat alles een samenspel is - energie, natuur, tijd. Het tweede is meer theoretisch: een kennis van mij werkt bij De Ambassade de Noordzee en gaf me dit inzicht. Wíj beslissen over dingen zoals de Noordzee en de natuur. Als wij na zouden denken en bepaalde aspecten zouden meenemen, de stem van het water dus: Zou je dan nog steeds dezelfde keuzes maken?”

Het Dijkgedicht is onthuld, en de projectie is gedoofd. ,,Ik hoop dat het een langere adem heeft. Dat we niet vergeten dat we niet moeten schijten waar we eten. Onze omgeving is dienstbaar aan ons - tot we er niet goed voor zorgen. Dan stopt dat.”

Dijkgedicht

Ik ben de stroom,

die eeuwenlang

het land bewaart.

 

Ik ben de oevers

waarin een verhaal rust,

dat ons allen verbindt.

 

Al vijf eeuwen lang:

daar

tussen mens en natuur

de beschermer

 

Ik hoor je stappen

op de muren van vertrouwen.

Huizen leunen op de schouders,

die gebruikt worden

om hen droog te houden.

 

Ik draag stormen,

ik koester boten,

en ik zwijg.

 

Regen valt,

in woede,

soms te veel tegelijk.

 

Zeeën stijgen

harder dan woorden.

Wie niet luistert

hoort straks alleen

het klotsen van spijt.

 

Ik ben de stem.

Ik ben het water.

Ik ben de spiegel van tijd