Zo stil als het rond deze tijd van het jaar op Ruigoord is, zo druk was het deze zomer in de kunstenaarskolonie. Ook in de media was het druk rondom het dorp: er verschenen berichten over het festival Solstice dat werd afgelast en het festival Landjuweel dat aan de nieuwe eisen van het stadsdeel Nieuw-West moest voldoen. Eisen die velen verbaasden en het festival veranderden. Nu het stof is gaan liggen, hebben de bewoners van het voormalig krakersdorp een aantal conclusies getrokken.

“Hoe de pers met ons omgaat, is heel erg gericht op het uitlichten van één feitje en soundbites, maar er zit natuurlijk een hele wereld achter”, zegt Sam Nemeth, voorzitter van de stichting Landjuweel, over wat er allemaal is gebeurd deze zomer en de berichtgeving eromheen. De stichting organiseert het gelijknamige festival en huurt regelmatig de kerk en het omliggende terrein voor evenementen. Het hele terrein wordt voor één euro per jaar verhuurd door de Amsterdamse haven aan Ruigoord. Overal waar je op het terrein loopt, zie je dan ook masten van boten en olieopslagsilo’s. Ruigoord zelf verhuurt de bekende gekleurde huizen als ateliers aan verschillende kunstenaars en artiesten. 

Van een “krakerskolonie” is dus geen sprake meer. Er is veel veranderd sinds het dorp gekraakt werd in de jaren zeventig, zo ook de festivals. “De eerste festivals die hier werden gehouden, waren heel informeel: er was geen entree en je kon je eigen drank meenemen”, zegt Sam. “Langzaam is het geprofessionaliseerd tot wat het nu is. Er zijn zoveel dingen waar we ons niet meer aan kunnen onttrekken. De vergunningsverstrekking ging van de centrale gemeente van Amsterdam naar het stadsdeel Nieuw-West en die hebben niet dezelfde sympathie voor ons. Het is een proces en wat er deze zomer is gebeurd, is een hick-up in het proces.”

Nieuw-West

Eind juni van dit jaar werden de vergunningen voor het festival Solstice geweigerd. Het stadsdeel Nieuw-West, die de vergunning verstrekt, zei tegen AT5 dat Ruigoord niet voldeed aan de veiligheidsvoorschriften. “De evenementenorganisatie ‘Chasing the Hihat’ zorgde namens Ruigoord voor de vergunningen. Dit begon als een kleine organisatie van studenten. Na een tijdje werden ze steeds groter en commerciëler, waardoor het stadsdeel ons ging zien als een eventlocatie. Wij zaten er toen al een tijdje over na te denken om de samenwerking te beëindigen en dat hebben we ook gedaan. Wij zijn namelijk geen locatie voor mainstream dance-events. Nu gaan we de vergunningen zelf regelen”, verklaart Sam.  

Nog geen twee maanden na het afgelaste Solstice was er weer bonje met het stadsdeel, toen moest het jaarlijkse familiefestival Landjuweel eerder stoppen. Dit kwam volgens Nieuw-West door een fout in de vergunningsaanvraag. Ze vonden namelijk dat de tijden verkeerd waren doorgegeven. Stichting Landjuweel nam aan dat het stadsdeel zou snappen, dat dit feest wat langer door zou gaan. Volgens Sam kwam hier nog eens bij, dat  de waslijst van ruim honderd eisen en de vele communicatie op het laatste moment zorgde voor de chaos.

“We hadden het festival aangevraagd tot 3 uur ’s avonds, normaal ging het elke dag de hele nacht door. Nu mocht alleen de zaterdagnacht tot 3 uur door.”  Het stadsdeel beweert dat het verkeerd in de vergunning is gezet, maar uit inzage blijkt dat dit wel degelijk goed in ingevuld. “Ook mocht er geen open vuur, er moest een camping tegenover het dorp komen in plaats van in het dorp, wat tientallen jaren wel werd toegestaan, er mocht geen glas, blikje of kookstelletje op het terrein. Zelfs de atelierhouders werden gefouilleerd en we kregen de vergunning voor het festival op de ochtend na de eerste dag.  Ik denk dat het stadsdeel ons gewoon de duimschroeven wilde aandraaien.”

In een opbouwfase

Toch is Sam niet alleen maar negatief. “Van beide kanten zijn we aan het leren met deze nieuwe regels en tijden om te gaan. Het is niet zo dat we tegenover elkaar staan. We zijn nu in een opbouwfase.” Sam is echter wel kritisch over de communicatie tussen Ruigoord en het stadsdeel. “Wij krijgen wat ze noemen de mushroom treatment: keep ‘em in the dark and feed ‘em shit. Ze antwoorden niet op hun mail en je krijgt top-down te horen wat ze willen. Er is dus geen sprake van een dialoog.”

Wat nu?

Nu de kunstenaarskolonie na deze botsingen heeft aangegeven geen mainstream dance-events meer te geven, is het de vraag wat ze met hun programmering gaan doen. Tijdens bijeenkomsten in de welbekende Ruigoordkerk presenteren atelierhouders en mensen binnen het dorp hun ideeën voor plaatsvervangende evenementen en kunstvormen. In de media gaf Ruigoord aan zich te gaan focussen op “kleinschalige en vernieuwende hybride kunstvormen.” Voor een aantal voorstellen vanuit het dorp zijn al vorderingen gemaakt: zo komt er bijvoorbeeld een evenement over hoe er in verschillende culturen met krankzinnigheid wordt omgegaan, de rituele festiviteiten worden uitgebreid, er komt een grote expositie van Ruigoordse kunstenaars en de kerk gaat meer gebruikt worden voor muziek en theater. “Grote festivals en commerciële partners komen er niet meer. Wij zijn een dorp en we proberen dus kleine evenementen en kunstvormen te organiseren”, zegt Sam. “Waar het mij om gaat is dat we gewoon leuke én interessante evenementen kunnen organiseren.”

 

We hebben de gemeente Amsterdam en het stadsdeel Nieuw-West meerdere keren benadert, maar uiteindelijk is het niet gelukt een reactie te krijgen.