Potential Criminal: hiphoppers kennen geen muzikale grenzen en bestrijden hokjes-denken - gelderland

De band heeft onlangs haar debuutep Observe gepresenteerd in een volgepakte bovenzaal van Luxor Live en werd door datzelfde Luxor Live geselecteerd voor een samenwerking met Arnhemse kunstenaars en creatieven binnen het project Innovate. Daarnaast heeft Go-Britain zich gemeld als kledingsponsor, is er een minitour langs de stores van deze hippe keten en ziet het festivalseizoen er rooskleurig uit. Aankomende zaterdag kun je de band aan het werk zien bij Go-Britain Arnhem, aan de Weverstraat.

3voor12 Gelderland treft vier van de vijf Potential Criminals in een loods op een industriegebied vlakbij de Rijn. Het is een doordeweekse, gure novemberavond en in de loods bevindt zich de repetitieruimte van de band. Dizzi, het vijfde bandlid en de enige dame van het stel, is er vanavond helaas niet bij. We nemen plaats op een sleets bankstel en een paar oude stoelen, vinden een plek voor de recorder tussen koffiemokken, bierblikjes en een asbak, en starten ons gesprek.

Om te beginnen, hoe is het ermee?

Marwin: “Lekker, lekker.” Marten vult aan: “Het gaat gewoon goed. We hebben net de release van een nieuwe ep achter de rug en zijn bezig met veel nieuwe dingen.” Marwin: “Na de release zijn we meteen met een tourtje begonnen, afgelopen weekend speelden we in Enschede.”

Even terug naar het begin: wanneer zijn jullie als band bij elkaar gekomen?
Jelle, met een zwaar Brabantse tongval: “Dat was tijdens een trip naar Londen vanuit onze studie, al zes jaar geleden inmiddels.”

Hoe zijn jullie precies bij elkaar gekomen?
Jelle: “Ik kwam Jeremy als allereerste tegen op de opleiding, we deden tegelijkertijd auditie. Later zijn we bij Marten en Marwin in de klas gekomen.” Marwin: “Tijdens die trip naar Londen gaf ik aan dat ik los van de opleiding een bandje wilde beginnen in de richting van hiphop en in de stijl van Rage Against The Machine. We zijn in die tijd samen nummers gaan schrijven en daar is Potential Criminal uit ontstaan.”

Jeremy, met een licht Achterhoeks accent: “We zijn begonnen met het maken van harde rock en hiphop, maar eigenlijk heeft iedereen een heel eigen achtergrond wat betreft muziek. Ik kom vanuit de soul-disco en bij de anderen varieert het van de oldschool hiphop tot rock, punkrock, wereldmuziek en oude jazz. Onze inspiratie komt dus uit allerlei muzikale stromingen.”

Zijn jullie nu eigenlijk wel of geen Arnhemse band?
Jelle: “Als je kijkt naar waar we zijn begonnen en waar we nu repeteren, dan zijn we zeker een Arnhem-gevestigde band.” Vervolgens op droge toon: “Alleen niemand komt hier vandaan…”

Marten: “We worden omschreven als Arnhemse band, maar zijn zelf geen Ernemmers. Eigenlijk komen we uit de Achterhoek, Wageningen, Nijmegen, Den Bosch… Overal vandaan behalve uit Arnhem.”

Wat is het meest heftige strafbare feit dat een van jullie gepleegd heeft?
De band begint te lachen voordat Jelle als eerste de biecht begint: “Het zwaarste strafbare is dat ik ooit bij een wietplantage heb ingebroken, maar daar ben ik nooit voor opgepakt. " Met een glimlach: "En of dat zo heel strafbaar was; ik denk dat de eigenaar van die plantage zelf strafbaarder bezig was dan ik die enkel even naar binnenging.”

Marten: “Ik heb in ieder geval geen dingen gedaan waarvoor ik een maandje zou moeten zitten. Maar ik heb echt wel eens dingen gedaan waar ik taakstraffen voor had moeten krijgen…”

For the record: dit behoort allemaal tot het verleden?
Marten, met een charmant lachje: “Zeker, zeker. Dit gaat terug tot onze tienerjaren.”

Potential Criminal

De bandnaam Potential Criminal doet vermoeden dat je bepaalde vooroordelen aan de kaak wilt stellen. Wat is het verhaal achter de bandnaam?

Marwin klikt met zijn tong en maakt een gebaar met zijn wijsvinger: “Klopt! De naam hangt samen met de allereerste track die we hebben gemaakt, 'Condom'. Dit stond symbool voor de overheid die naar mijn mening (in die tijd) bepaalde wie er echt van het leven mochten genieten en wie niet.”
Jelle: “Een condoom houdt alles bij elkaar, maar via een gaatje kun je er doorheen schieten. Het idee achter Potential Criminal is dat in potentie iedereen een crimineel kan zijn. En de een zal daar wat sneller voor worden aangezien dan de ander. Kleding, tattoos, huidskleur, alles kan daarbij meespelen.”

Marten: “Een Marokkaan of iemand met een hoodie kan een crimineel zijn, maar jij kan net zo goed een crimineel zijn. Don't judge on someone’s looks, oordeel niet te snel.” Jeremy: “Dat geldt ook voor ons. Wij zijn hartstikke lieve jongens. Mensen associëren hiphop algauw met ruige gasten. Dat zijn we helemaal niet. We maken de muziek waarvan we houden en dat is toevallig hiphop.”

Jelle: “We zijn juist een positieve band die wel negatieve dingen aankaart en dat verwerken naar iets moois.” Marten sluit af: “En we zijn zeker geen haatzaaiers!”

Zien jullie jezelf als een band met een missie?
Marten: “Ik denk dat onze naam als geheel veel zegt over de missie die we hebben. We zijn absoluut een positieve band, maar bij een optreden maken we eerder een feestje dan dat we een bepaald punt willen maken.”

Marwin: “In de tracks en videoclips van ‘Fooling you’ en ‘Observe’ is beide wel te merken hoe we tegen de wereld aankijken. In de eerste staan we als band wat op de achtergrond en wordt subtiel duidelijk gemaakt dat eerste indrukken niet altijd de juiste zijn. In 'Observe' zijn we juist, boom, right in your face aanwezig met een hele positieve vibe. Het verschil tussen beide is groot.” Met een grijns: “We geven met 'Observe' een linkse terwijl je een rechtse verwacht.”

Marten: “Met onze muziek zijn we geen Disneyfilm waarbij je na drie minuten exact weet hoe het eindigt. Je kunt er op verschillende manieren naar kijken en luisteren. Het is fijn dat verschillende mensen de nummers ook heel anders interpreteren, dat is prima.”

In het nummer ‘Unite’ komt de regel What about reading, observing and doing good deeds voor. Vat dat het samen?
Jelle: “Voor mij omschrijft dat wel waar we voor staan.” Marten: “Dat is denk ik de vraag die wij in het algemeen stellen.” Gezamenlijk: “Ja dus, eigenlijk wel.”

Daarbij is Unite de overkoepelende oproep?
Marten: “Jazeker. Unite: iedereen moet gewoon samenkomen! Ongeacht wie je bent, je religie of op wie je valt.”

Jullie hebben op 20 oktober jullie debuutep Observe uitgebracht. Wat hebben jullie in de periode daarvoor de wereld in geslingerd?
Jelle: “In de begintijd van dat eerste nummer hebben we nog wat tracks opgenomen en uitgebracht via SoundCloud. Het eerste serieuze nummer dat we inclusief videoclip naar buiten brachten was ‘Fooling you’. Dat was de eerste single die we met deze bezetting hebben gemaakt, ongeveer anderhalf jaar geleden. Daarna hebben we hier enkele livesessies gedaan, waarvan de nummers ‘Easy’ en ‘People’ op YouTube zijn gekomen. Nu is er dus de ep met een clip en vanaf hier gaan we weer verder.”

Potential Criminal: Marten (toetsen), Marwin (rap) en Jeremy (gitaar)

Hoe komen de tekst en muziek van jullie nummers tot stand?

Marwin: “De teksten komen van mij en ik spar vaak met Marten omdat hij lekker kritisch kan zijn. Bij ‘Featherweights’ [band van Marwin en Marten samen, red.] denkt Marten meer mee met mijn teksten, maar af en toe gebeurt dat hier ook. Alles begint bij de muziek, op basis van het gevoel dat ik daarbij krijg schrijf ik mijn teksten.”

Marten: “We vertellen elkaar niet welke kant het op moet, dat ontstaat vaak terwijl we gaan jammen. Jeremy begint bijvoorbeeld met een gitaarlijntje waar vervolgens een toetspartij bij ontstaat, waarna bas en drums erbij komen. Marwin zit dan hier achter ergens op de bank en die horen we dan twee uur lang niet. Tot ie ineens komt van ‘Jongens, kunnen we even samen spelen, ik heb de tekst hier…’. Vanaf het moment dat de tekst er is gaan we verder finetunen.”

Jelle, lachend: “Net op het moment dat we Marwin zijn vergeten is 'ie klaar. Tekst en muziek zijn twee verschillende elementen en deze manier van werken voorkomt dat je doorlopend de muziek moet stilleggen om aan de teksten te sleutelen. Wanneer de tekst klaar is, kunnen wij gemakkelijk coupletten en refreinen aanpassen of een break toevoegen, zodat de muziek goed op de tekst aansluit.”

Marwin: “Op dat moment heeft iedereen volledig zijn eigen inbreng gehad en wordt de hand gelegd aan de aanpassingen van de muziek aan de tekst. Het gaat dan zowel om de structuur van het nummer als om details, maar ook om de juiste accenten te leggen, zoals een slag op een snare.”

De teksten zijn zowel Nederlandstalig als Engelstalig?
Marwin: “Tot nu toe is er één Nederlandstalige track, maar we gaan er waarschijnlijk wel meer in het Nederlands maken.”

Schrijf je je teksten vanuit eigen ervaringen of komen ze bijvoorbeeld ook vanuit het nieuws, film of literatuur?
Marwin: “Het zijn meestal eigen ervaringen. Soms ben ik ook gewoon lekker met funky punchlines aan het gooien. Ik houd van woordspelingen en gekke rijmschema’s. Soms ga ik in op een visie of een mening die ik op dat moment heb. Ach, er is altijd wel shit aan de hand in de wereld.”

Jelle: “Marwin belt mij soms op om een onderwerp te bespreken dat hij in het nieuws heeft gezien en waar hij dan echt mee bezig is. Een van de dingen waarin we gegroeid zijn, is om dieper uit te zoeken waar nieuws vandaan komt. En of het wel klopt. Als je op de ene plek iets leest kan hetzelfde nieuws op een andere plek heel anders naar voren komen. We beginnen dus niet te snel met het afvuren van opinies als we niet zeker weten dat het goed gefundeerd is. Ook daarin zijn we wel gegroeid van jonge blaaskaken naar wat volwassener types.”

Marwin, zijn er bepaalde thema's of gebeurtenissen die jou triggeren?
Marwin: “Iets dat vaak terugkomt, is dat ik er steeds weer achter kom dat er zoveel is dat we niet weten en dat ons ook niet wordt verteld. Dat gebeurt terwijl ik vind dat we wel het recht hebben die dingen te weten, dat er meer waarheid boven tafel mag komen.”

Kun je een voorbeeld geven waarbij dat speelt?
Marwin denkt even na: “De onderdrukking van bepaalde volkeren vanwege religie, huidskleur of de plek waar ze wonen of de oorzaak van bepaalde armoedegrenzen zijn voorbeelden. Ik heb de antwoorden ook niet, maar ik zou ze wel graag willen hebben. En dat is ook een motivatie om te schrijven.” Na een korte stilte: “Als ik een nummer terugluister, is het net of ik tegen mezelf praat. Ik hoor dan wat ik in die tijd heb gezegd en die statements helpen me te beseffen waarmee ik bezig ben in het leven.”

Onderwerpen als Trump, klimaat, vluchtelingen en Zwarte Piet zouden allemaal in de teksten terug kunnen komen?
Marwin: “Dat zou kunnen, maar ik ben daar nogal voorzichtig in.”

En de liefde?
Marwin: “Toevallig hebben we onlangs een nummer geschreven dat ‘L.O.V.E.’ heet. ‘I’m searching for you L.O.V.E.’ - Waar is het? Soms mis ik het in de wereld.” Lachend: “Ach, dat klinkt wel heel heftig natuurlijk, maar negativiteit heerst in de wereld. Dat is zo jammer. Daarom vinden we het ook zo belangrijk om veel positiefs naar buiten te brengen met deze band.”

Zijn er bandleden die zelf discriminatie hebben ervaren?
Marwin: “Je doelt denk ik op de tekst van ‘Trein’ van de nieuwe ep. Dat was een ervaring die ik had toen ik tijdens een regenbui vanuit mijn werk de trein pakte. Ik had mijn capuchon op en droeg in die tijd nog echte baggy-baggy kleding, dus ook een heel wijde broek. Ik stapte de coupé binnen, ging zitten en werd aangekeken door een oud koppeltje drie stoelen verderop. Ze maakten wat opmerkingen en reageerden wat geschokt, alsof ik een mes op zak had. Ik wist niet wat me overkwam. In plaats van die confrontatie aan te gaan ben ik het gaan opschrijven: zo voelt dit.”

De anderen stemmen in wanneer Marwin aangeeft dat Dizzi zeker ook nare ervaringen heeft gehad. Marwin vervolgt: “Dizzi loopt soms tegen dingen aan vanwege haar afkomst of omdat ze een vrouw is. Mensen hebben zoveel verschillende redenen om anderen te discrimineren.”

Potential Criminal: Dizzi (drums) en Jelle (basgitaar)

De release van Observe vond plaats op 20 oktober; vet feestje?

Jelle speelt wat met een leeg blikje bier: “De release was in de bovenzaal van Luxor. Het was een volle bak en een hele toffe show met achtergrondzangeressen erbij. Bij de normale optredens komen veel mensen die je niet kennen en die gaan checken of je cool bent of niet. Nu was het een show waarbij iedereen die er was ook echt voor ons kwam. Dat gaf een heel vette vibe en iedereen ging ook echt los!”

Marten: “Na elk optreden komen er wel mensen langs die het echt hard vonden, maar dit was de eerste keer dat de hele zaal echt voor ons was.”

Marten: “Voorafgaand aan de release hebben we via Luxor Live meegedraaid in het Innovate Festival onder de vlag Luxor Live Labs. Tijdens Labs hebben we de mensen laten observeren hoe een releasetraject eraan toegaat, met ondersteuning van diverse Arnhemse creatieven. Daaruit kwamen vette sculpturen en graffiti pieces voort en ook een designbroek met sensoren. Die broek, de Hit and Run pants, sluit je aan op onze muziek, die je vervolgens alleen maar kunt horen wanneer je in beweging blijft. Of die broek ook werkt met André Hazes? Nee, enkel en alleen met Potential Criminal… Verder zijn er logo’s gemaakt en komt ook onze clip voort uit deze samenwerking.”

Jeremy: “Luxor Live heeft ons uitgekozen om aan dit traject deel te nemen. Met het oog op de release kwam de samenwerking met al die kunstenaars perfect uit. En alles dat gemaakt is op Innovate mochten we gebruiken als aankleding voor de releaseparty. Dankzij Innovate was onze releaseparty een groot succes!”

Inmiddels hebben jullie ook een kledingdeal met Go-Britain?
Marten: “Dat klopt. Die paar maanden voor de release tot en met de release in Luxor heeft voor ons enorm veel veranderd. De begeleiding vanuit Luxor, de videoclip maar zeker ook de samenwerking met Go-Britain heeft ons veel gebracht, zoals de Hit ’n Run tour.”

Sponsorden zij ook de badjas uit de video van Observe?
Marten: “Haha, nee, die badjas niet, die heb ik zelf gefixt. Maar wel de kleren die we op het einde aanhebben. Ook de kleding voor de optredens hebben we van hen gekregen.”

Jelle: “Pim, onze manager, heeft contact gezocht met Go-Britain omdat hij vond dat wij gezien de eprelease en het Innovateproject een upgrade nodig hadden.”

Die Hit and Run pants waren wel dé manier om de ep te promoten?

Marwin: “Dat klopt. Tom Kortbeek van KunstLab Arnhem is de bedenker van de broek. Het begon met het gegeven dat de Wu-Tang Clan ooit een album uitbracht waar er maar eentje van is. Het idee was natuurlijk om een twist te geven aan zo’n idee. Als je blijft bewegen, kun je de hele ep beluisteren en als je stopt… Dan hoor je niets meer.”

Jelle: “Naast Tom waren er trouwens enorm veel mensen die ons geholpen hebben, zoals Marije Woudstra en mensen van Go-Britain.”

Mannen, het is eind 2017: de plaat is uit en de tour met Go-Britain loopt. Tijd om er keihard voor te gaan. Hoe gaan december en 2018 eruit zien?
Jelle: “In december gaan we verder met de Go-Britain tour en op 30 december doen we het voorprogramma van Extince. Voor het festivalseizoen aankomende zomer mogen we nog niets bekend maken. Er komen in ieder geval een paar mooie festivals aan.”

Jeremy: “Verder is het na het uitbrengen van de ep tijd voor nieuwe muziek en werken we toe naar een volledig album. Daar gaan we iets heel moois van maken én daar gaan we ook weer een vet concept omheen bedenken. We willen iedereen versteld laten staan!”

Jelle: “Iets dat we zeker graag willen is meer samenwerken met andere muzikanten.”

En wat betreft ambitie: the sky is the limit?

Marten: “We kunnen natuurlijk niet zeggen wat we gaan bereiken. Wat ik hoop is dat we een band blijven die goed draait en dat mensen onze message meekrijgen en genieten van de muziek. Hoe grootschalig dat zal zijn… Ik weet het niet.”

Jeremy: “We leven vooral in het nu en we gaan ervoor. Op zakelijk niveau waren we vroeger niet zo goed bezig, maar daarin zijn we gegroeid en je merkt dat dat ook wat oplevert. Als je hard voor je shit gaat dan kom je zeker verder. Met die mentaliteit gaan we ervoor.”

Marwin: “De invloeden in onze muziek zijn heel breed; van oude jazz en soul tot hiphop, rock en nog veel meer. Dat kan zeker een breed publiek aanspreken. We richten ons echter op het maken van een goed album en niet op wat er voor mogelijk succes op ons ligt te wachten. Met een brede lach: Als we vervolgens over de hele wereld kunnen touren dan is dat fucking mooi meegenomen!”