Record Store Day is ontstaan tijdens een bijeenkomst van een aantal onafhankelijke Amerikaanse platenhandelaren in 2007. In de periode dat de cd-markt begon in te storten besloten de handelaren de handen ineen te slaan. Samen met platenliefhebbers en artiesten werd besloten het unieke cultuurtje van de onafhankelijke platenzaak te vieren en te verspreiden. De allereerste RSD werd op 19 april 2008 afgetrapt door Metallica met een optreden bij Rasputin Music in San Francisco. Sindsdien staat de derde zaterdag van april wereldwijd - sinds 2010 ook in Nederland - in het teken van de onafhankelijke platenzaak.
RSD15: Platenzaken in het zonnetje op Record Store Day 2015
Platenzaken wereldwijd stonden in het zonnetje tijdens Record Store Day (RSD) 2015. In een zonovergoten Apeldoorn, Arnhem, Doetinchem, Ede, Harderwijk en Nijmegen kwamen ook de Gelderse muziekliefhebbers ruimschoots aan hun trekken met bijzondere uitgaven en vooral veel optredens. 3voor12 Gelderland doet verslag van de jaarlijkse Dag van (voornamelijk) het Vinyl.
RSD uit zich vooral door de vele speciale uitgaves en de instore optredens. De fanatieke verzamelaars staan vaak al ruim voor openingstijd voor de winkel te wachten om als eerste hun slag te kunnen slaan bij de bijzondere releases. Voor verzamelaars zijn het vaak unieke hebbedingetjes en voor de handelaar betekent het een investering die zichzelf tot een veelvoud van de originele aanschafprijs kan uitbetalen. Eén van de opvallende releases van RSD2015 is de 7" waarop de Zeeuwse Broeder Dieleman en de Amerikaanse folk-held Bonnie "Prince" Billy elkaars nummers coveren. Op de hoes prijkt het kerkje van Persingen waar beide muzikanten afgelopen najaar samen hebben gespeeld. Een greep uit de andere speciale uitgaven: drie gekleurde 10" vinyluitgaven van The Flaming Lips, een blauwe 7" van Bob Dylan's 'The Night We Called It A Day' en, na tien jaar eindelijk op vinyl, The White Stripes' Get Behind Me Satan. De laatste is een dubbelaar in wit en rood vinyl met een alternatief ontwerp.
Dan de optredens: in het land vinden zogenaamde 'instores' plaats in zo'n 80 platenwinkels. Dit varieert van een paar lokale artiesten gecombineerd met een landelijke act tot een programma met twee podia, een biertent en maar liefst zeventien namen op het programma zoals Velvet Records in Amersfoort. Wat grote aanpak betreft laat ook Wim's Muziekkelder in Doetinchem zich trouwens niet onbetuigd met maar liefst veertien namen op binnen- en buitenpodium. In Gelderland verwelkomen we artiesten als Handsome Poets, Afterveins, Audio Adam, Taymir en Broken Brass Ensemble. Een rondje vinyl...
Robin, hoe startte deze ochtend bij Kroese Nijmegen? (Kroese Nijmegen)
"Slaapzakken kwamen er net niet aan te pas maar om negen uur stonden er al dertig man voor de deur. De allereerste klant kocht het nieuwe album Left The Barn van Bootleg Betty dat onlangs als eerste plaat op het nieuwe label van Kroese is uitgebracht. Dit is ook meteen de best verkochte plaat van de dag. Eigenlijk kwamen ze allemaal voor de speciale releases in het kader van Record Store Day te scoren. Bijzonder was een ouderwetse cassette van Metallica waarvan we er eentje hadden en waar in de loop van de dag zeker dertig keer om gevraagd is."
En het verloop van de dag, just another day at the record store...?
"Nou nee. Rondom de instore optredens was het afgeladen vol en daar tussendoor liep de verkoop storm. Alsof het kerst was."
Kroese heeft voor RSD vijf bands in de winkel staan. 3voor12 Gelderland is bij het optreden van Sven Hammond midden op de middag. De dag start met The Cool Quest, waarna Bootleg Betty het rond lunchtijd overneemt. Paulusma en afsluiter Emil Landman completeren het quintet. Maar eerst even terug naar het optreden van Sven Hammond, dat pompte en groovede als een dolle. Eerder dit jaar bracht de band album nummer vier uit, eenvoudigweg getiteld IV. Naast de bandshirts bij de kassa ligt een bescheiden stapeltje vinyl klaar voor verkoop en signeren. Vooralsnog amuseren de bezoekers zich echter live met een genietende band die lekker losgaat. Het meest opmerkelijke moment is wellicht de soultrain die zanger Ivan Peroti in de langgerekte winkel instelt. De bezoekers doen allemaal een stapje opzij waardoor in het midden een lange lege ruimte ontstaat waarin de bezoekers een dansje mogen doen: de soultrain. Na een vette set pakken de heren hun spullen in om de brug over te steken en het feestje bij Kroese Arnhem te herhalen. Voor vertrek krijgt Sven 'Hammond' Figee nog drie lp's - Marvin Gaye, AC/DC en Thelonious Monk - mee van een vergulde platenhandelaar.
Ton, vinylhandelaar, bemant de eerste stand vanaf de Lux. Met zijn ooglapje (lui oog, hij ziet beter mét dan zonder) is hij een opvallende verschijning. Wat opvalt in zijn collectie: véél Elvis.
Ton, hoe ben je in de platenhandel verzeild geraakt? (platenbeurs Mariënburg)
"Twintig jaar geleden kwam ik op een beurs in Wamel Rob en Elly tegen; zij hebben hier in Nijmegen het Vinylarchief . Daar kocht ik een psychedelische plaat van Rare Bird: As Your Mind Flies By. Dit is echt een uitzonderlijk exemplaar, één op de honderdduizend dat je die tegenkomt. Via Rob leerde ik van alles over vinyl, van techniek tot verkoop. Ik zat aanvankelijk in het antiek maar ben door die ontmoeting in het vinyl gerold."
Ton vertelt mooie anekdotes over bijzonder vinyl, speciale edities en spectaculaire verkopen. Voor mij deels onbekende, maar kennelijk legendarische bands passeren de revue: The Jay Jay's, Groep 1850, The Zombies, ZZ en de Maskers... Één van de wijsheden van het vak: je moet elkaar iets gunnen, anders maak je jezelf niet populair en eindig je wellicht als een echte piraat.
Wat heb je vandaag meegekregen van RSD?
"Een kennis van me stond vannacht al bij Kroese voor de deur en kreeg daar als goede klant een rood vinyl singletje van Armand. En hij gaf 'm daarna weer aan een goede vriend van hem. Verder heb ik vandaag goed verkocht ondanks het feit dat het wat minder druk was door die Record Store Day optredens in de stad."
Nog een laatste tip voor de vinylliefhebbers die dit lezen?
"Jazeker, ga eens op bezoek bij Rob en Elly van het Vinylarchief. De enorme collectie die je daar aantreft vind je moeilijk elders!"
Tot slot wijst Ton me op een gospelplaat van Elvis, He Touched Me, een eerste persing uit 1972. Vanuit het luidsprekertje van de gammele Philips platenspeler klinkt The King met een krakerige stem: "He touched me, oh He touched me. And Oh the joy that floods my soul". Ton: "Als het om muziek gaat brengt religie vaak mooie dingen in de mens naar boven!"
Peer, vertel eens, hoe ging het er aan toe vanochtend? (Waaghals Nijmegen)
"Nou, van slaapzakken voor de deur was geen sprake maar het was een goede dag met een super sfeer. Er stonden vandaag vier bands, om elf uur trapten we af met Afterpartees. Wat een te gekke band is dat zeg, het dak ging eraf! Niks geen ochtendhumeur maar gewoon inpluggen en gáán."
Op Record Store Day barst het van de bijzondere releases, wat is jouw favoriete uitgave van vandaag?
"De 10" van The Replacements is wel mijn favoriet van de dag, samen met het live album van The Family Stone."
Is het overtrokken om te stellen dat de comeback van het vinyl platenzaken zoals de Waaghals heeft gered?
"Zo'n dag als vandaag is topdrukte en betekent een heel goede omzet. Vinyl heeft ons absoluut een enorme boost gegeven en het is nog steeds in opmars. Wij houden wel van vinyl."
Welke artiest zou je - in geval van carte blanche - hier graag zien staan op RSD2016?
"Ik ben alvast erg blij met Janne Schra die nu aan het soundchecken is, al had ik dit jaar bijvoorbeeld ook Jonathan Jeremiah graag gehad. En volgend jaar? The Replacements. Of Ryley Walker zou te gek zijn, tot nu toe is dat mijn plaat van het jaar (Primrose Green). Het jammere is dat die volledig uitverkocht is en moet worden bij geperst. Je moet geduld hebben, het duurt zeker nog een paar maanden voordat je die hier weer kunt kopen."
Naast Afterpartees traden ook Roy Santiago, The Use Of Ashes en Janne Schra op in de helgroene muziekwinkel naast de waag. 3voor12 Gelderland ziet de laatste twee optredens, beginnend met The Use Of Ashes. Pink Ashes is een plaat met daarop de elf favoriete Pink Floyd-nummer van de ambient-psychedelische Nijmegenaren. Pink Ashes is een plaat voor de liefhebber en daarvan is er een flink aantal komen opdagen. Na de bezwerende set van een goed half uur ontvangen 'The Ashes' een stevig applaus. Eveneens uit de Waalstad komt Janne Schra die met een intiem optreden (percussie en toetsen zijn vandaag niet van de partij) RSD2015 in Nijmegen afsluit. Het is muisstil wanneer Janne, vergezeld door gitarist en basgitarist, liedjes speelt die voornamelijk afkomstig zijn van haar laatste album Ponzo. Kippenvel, en meer dan voldoende reden om die plaat te kopen!