Het einde van ultra
Het eerste deel eindigde met de doorbraak buiten Nederland van Minny Pops en Mekanik Kommando. De weg naar internationaal succes leek open te liggen. Het succes bleek echter maar van korte duur. Minny Pops hielden het in 1985 voor gezien en ook in Nijmegen stierf ultra een stille dood.

Het was niet zo dat er gezamenlijk was besloten om er mee te stoppen. Toch gebeurde het. Ties van de Linden, bandlid van ultraband Vice, blijft na de vraag wat hiervan de oorzaak was, stil. “Ik heb het mij vaker afgevraagd. Maar ik heb geen idee. Er kwamen geen optredens meer. Het was in het begin allemaal kleinschalig, waardoor je snel dingen kon regelen. Opeens was dat, rond 1983, allemaal een stuk moeilijker. We hebben toen nog een lp uitgegeven, maar daar kwamen geen optredens meer uit voort. De juiste tijdsgeest was er ook niet meer. Voor mij ontstond deze pas weer toen de techno opkwam. Toen vielen weer alle puzzelstukjes in elkaar.”

Voormalig Mekanik Kommando bandlid Peter van Vliet: “Na onze eerste plaat uit 1981 was de ultra wat ons betreft over. We hadden ons eigen muzikale kader geschapen. Dit hebben we verder uitgediept. We hebben vier jaar in een achtbaan gezeten: volle zalen door het hele land, radio-optredens, platencontract bij EMI, spelen in België, Duitsland, Tsjecho-Slowakije. Totdat wij uiteindelijk uit de bocht vlogen. We hadden het licht uit de ogen gespeeld. Uiteraard waren daar natuurlijk ook de machtsstrijd, de ego’s, het  geld, het bedrog, de hype, en de rock-n'-roll. Een mooi avontuur.

In 1984 ging Mekanik Kommando als trio verder en maakte in eigen beheer een zo goed als akoestische lp getiteld Shadow Of A Rose. Wat een rust. Natuurlijk houdt het daarmee niet op; het muziek maken is een oneindige reis. Mekanik Kommando ging naadloos over in The Use Of Ashes waarmee de reis nog steeds onverminderd door gaat."

De ultra revival
Na bijna veertig lijkt staat ultra op dit moment weer helemaal in the picture. Begin maart verscheen van de hand van Harold Schellinx het boek Ultra. Het tijdschrift Vinyl bracht na dertig jaar een nieuwe editie uit en ook de Minny Pops stonden weer op het podium. Op 8 maart gaat in Nijmegen de ultravierdaagse van start. Een avond waar niet alleen oudgediende hun ding gaan doen, maar ook hedendaagse muzikanten geven hun interpretatie van de ultrabeweging.

Een van de muzikanten anno nu die de ultramuziek van een nieuw jasje gaat voorzien is Bertin. “Ik ben al jaren geïnteresseerd in experimentele elektronische popmuziek, wave en noise. En dan vooral de oude pioniers vanaf de jaren zestig tot eind jaren tachtig. Het was dus een kwestie van tijd voordat ik aanraking kwam met de muziek van Mekanik Kommando en de Minny Pops. Pas later leerde ik dat de naam ultra het allemaal verbindt en dat er nog veel meer te ontdekken valt. Ik denk dat Mekanik Kommando mij het meest aanspreekt qua muziek. Maar ik houd ook erg van de performance presentatie van Minny Pops die ik ken van YouTube-filmpjes. Niet dat dat mijn eigen optredens nou zo erg beïnvloedt. Ik ben geen performer.”

De afgelopen decennia is het muzikale landschap zo verbreed met een divers palet aan experimentele muziek dat het lastig is om nu nog ergens een label op te plakken. De gemene deler in veel experimentele muziek blijft echter de DIY-filosofie.“Niets ten nadele van ultra maar ik denk dat dit van alle tijden is. Tenminste in de wereld van de alternatieve muziek. In de jaren tachtig was de cassette natuurlijk hét medium. Goedkoop en toegankelijk. In de jaren 90 nam lo-fi die fakkel over. En sinds het nieuwe millennium zijn het de zelfgebrande cd-r en het internet. Dat had vele voordelen. Nu is er weer interesse in tape en vinyl, omdat de functie van de geluidsdrager is veranderd. Men ziet een uitgave nu meer als een autonoom kunstwerkje. En terecht. Daarmee is ook de interesse naar die oude releases en demo’s gestegen.”

De Nijmeegse ultra-avond 2012
In het tijdschrift Oor van maart 2012 zegt Wally van Middendorp dat ultra niet meer en minder was dan dat “jonge mensen activiteiten ontplooiden, dat was het eigenlijk. Die ultra-avonden toen waren feitelijk niet heel anders dan de nieuwe reeks in 2012, al zal er nu uiteraard meer een mix van oud en nieuw te horen zijn.”

Komende donderdag staat er op de Nijmeegse ultra-avond een hele reeks van optreden gepland. Wat kan het publiek op deze avond eigenlijk verwachten? Bertin: “Ik treed altijd op met een analoge synthesizer en Casio keyboards, die zo’n beetje uit de ultra komen en waarmee ik met een beetje geluk een Mekanik Kommando-geluid kan neerzetten. Ik heb ook een oude Mini Pops junior ritmebox. Die was ik in eerst instantie van plan te gebruiken bij mijn optreden. De teksten van Wally zijn alleen wel moeilijk te verstaan. Maar ik zal zien wat ik kan doen, haha.”

Samen met voormalig Mekanik Kommando-lid Laszlo Panyigay zal Ties een optreden verzorgen onder de naam MK-12. Zoals gezegd heeft Ties in de afgelopen decennia de tijdsgeest van ultra nog een keer meegemaakt. Dit was toen de technomuziek opkwam. Het is voor hem dan ook niet meer dan logisch dat deze invloed ook tijdens de ultra-avond 2012 te horen zal zijn. “De technorevolutie was een andere muzikale revolutie, maar deze is volgens mij grotendeels aan de ultramensen voorbij gegaan. Ik heb veel op feestjes 's nachts gespeeld. Het bijna alsof de muzikantenwereld van de alternatieve of ultramuziek zich voor één uur 's nacht afspeelde en die van mij en Laszlo erna. Dat klinkt heel erg algemeen, maar dat gevoel heb ik.”

MK-12 zal een aantal nummers van Mekanik Kommando onder handen nemen. “De raarste tegenstelling in het licht van ultra is, dat velen denken dat echte muziek iets is met gitaren en drums. Er werden binnen ultra immers ook ritmeboxen gebruikt en andere vreemde instrumenten. Nu lijkt het anders te liggen. Nu lijken de scheurende gitaren voor de meeste opwinding te zorgen, terwijl voor mij de techno zo logisch is. Je probeert de grenzen weer te verleggen, op te rekken.” Op de vraag of hij benieuwd is wat de reactie van de oude ultragarde is, moet Ties hard lachen: “Dat maakt het juist ook zo spannend!”

Ultra-avond 2012 in Extrapool en de Onderbroek. Aanvang: 19:30.
Exclusieve livesets van: Bertin, The Dear Listeners, Wieman, Distel, MK-12, Tändstickfabrik en Donné & Desirée.