Afgelopen donderdag werd tijdens het Nijmeegse festival de-Affaire een verrassingsoptreden van De Staat afgelast. Uit angst voor een te grote toestroom van publiek, luidde de uitleg van het Veiligheidsbureau, de instantie die voor de hele Vierdaagsefeesten besluiten neemt over veiligheid. Met het drama van de Love Parade in Duisburg voor ogen misschien een verstandig besluit, maar volgens directeur Godfried Verstege van de-Affaire was afgelasten niet nodig geweest. “We kennen de publieksaantallen die De Staat her en der in het land op de been brengt en waren ervan overtuigd dat ons terrein groot genoeg is. We hebben ruimte voor 5.000 tot 6.000 man. Maar zo’n beslissing is uiteindelijk aan de overheden. Op zo’n moment kunnen wij weinig anders dan eraan gehoor te geven.”

Volgens woordvoerder José Albers van de politie Gelderland-Zuid had het festival het optreden van de publiekstrekker vergunningstechnisch eerder moeten regelen. “Nu kregen we in een heel laat stadium te horen dat het om De Staat ging en kon moeilijk bepaald worden hoeveel mensen er op af zouden komen. Wij zijn in het algemeen niet blij met mystery acts.” Daarbij speelde ook een rol dat in de week voor het optreden al naar buiten kwam dat De Staat de verrassingsact in het programma was. Dat was volgens Godfried Verstegen niet de bedoeling. “Als we er een ding van geleerd hebben, dan is het wel dat een cadeautje een cadeautje moet blijven tot je het uitpakt.”

de-Affaire legt zich zonder al te veel mokken neer bij de beslissing van de veiligheidscoördinatoren, al maakt Godfried Verstegen zich wel zorgen om de bereidheid van overheden om vergunningen te verlenen. “Na Hoek van Holland en ongetwijfeld ook na Duisburg is men voorzichtig. In Nederland is dat proces al op gang gekomen. Ik herinner me een evenement in Nijmegen waarop een aantal vechtpartijen plaats vonden, waarna ook een festival van een andere organisatie op hetzelfde terrein een week later niet door mocht gaan. Tijdens Noorderslag afgelopen jaar zat ik een panel voor over festivals. Daarin bleek dat er grofweg twee redenen zijn waarom festivals niet doorgaan. Of festivals verkopen te weinig kaarten, of men is bang voor veiligheidsproblemen. Men vreest vaak voor ongeregeldheden. Ik vind dat we vooral een deel van de verantwoordelijkheid bij de mensen zelf moeten neerleggen.”

Complicerende factor is het feit dat festival de-Affaire niet op zichzelf staat. Het maakt onderdeel uit van een evenement waarvoor gedurende de week ruim een miljoen mensen naar Nijmegen komen. Volgens politiewoordvoerder Albers een gigantische operatie als het om veiligheid gaat. “De menigte wordt op verschillende manieren gemanaged”, vertelt ze. “Zo hangen op verschillende plekken camera’s. Honderd meter boven het centrum hangt een heliumballon met een camera die kan inzoomen, waardoor publieksstromen in de gaten gehouden worden. Als bepaalde locaties te druk worden, kunnen we publiek waarschuwen met lichtkranten. De drukste dag is dinsdagavond, de eerste loopdag die afgesloten wordt met een groot vuurwerk op de Waalkade. Bepaalde toegangswegen tot de Waalkade zijn erg populair, maar als het daar te druk wordt proberen we mensen op alternatieven te wijzen, bijvoorbeeld door middel van ludiek geklede steltlopers.”

Volgens Godfried Verstegen was een optie geweest om het optreden toch door te laten gaan en het terrein desnoods te sluiten als het vol was. “Dat hebben we in het verleden ook wel eens gedaan.” Een woordvoerder van de Gemeente Nijmegen vindt dat geen optie. “Evenementen waarbij verwacht wordt dat het terrein overvol raakt, krijgen in principe geen vergunning. Grote, populaire artiesten kunnen niet overal spelen.” Politiewoordvoerder Albers bevestigt dat: “Caro Emerald bijvoorbeeld speelde op de Waalkade, de grootste locatie van de stad. Die locatie kun je maar op één manier bereiken, met een grote boog om het festival. De richting van de publieksstromen wordt sterk geregisseerd.”