ZES deelde onlangs zijn productietools met ons: van een kopje thee en een glas Glen Fiddich tot aan zijn mini-toetsenpad en een gitaar. Het was een eerste inkijkje in zijn bestaan en zijn werk. Vanaf daar pakken we het weer op. De (studenten)kamer van ZES is niet al te groot, maar biedt genoeg plek voor het leefgedeelte en een afgescheiden studioruimte waar analoge instrumenten en digitale apparatuur samenkomen zoals ze dat ook in zijn muziek doen. Niet afgebeeld op zijn vorige foto, maar het middelpunt van zijn studio, is zijn grote monitor. Waar in een reguliere studio het mengpaneel het hart is van de studio, is dat bij ZES zijn monitor waarop voortdurend een digitaal mengpaneel te zien is. Hoe klein de liedjes soms ook lijken te zijn, er staat steevast een behoorlijk aantal sporen op het scherm. Het is dan ook aan te bevelen om de muziek van ZES op een hoofdtelefoon te luisteren, om maar alles zo goed mogelijk te kunnen horen, aldus ZES.
Fotoblog studiobezoek ZES
Productieproces dromerige elektronica in beeld gebracht
Het begrip slaapkamerartiest behoeft geen toelichting meer na de opmars van acts als XXYYXX, Youth Lagoon en Baths. In Eindhoven hebben we er ook een: ZES. Net als de genoemde acts, maar evenals meer gelouterde acts als Burial en Flying Lotus is hij er bijzonder geraffineerd in samples te horen in alledaagse geluiden. En als ze niet passen, creëert hij ze zelf. Zo gebruikt ZES zijn fingersnap of een aangedikte lettergreep van een ingesproken woord als beat en kan hij van een enkel akkoord een langgerekt soundscape maken. Op zijn nieuwe album spelen zijn gitaar en zijn stem een prominentere rol en dat maakt zijn elektronische muziek nog meer luistermuziek dan het al was. 3voor12/Eindhoven mocht de aanstaande release alvast horen en maakte een fotoverslag, ergens op een slaapkamer in Eindhoven.
Het productiewerk gebeurt op zijn beeldscherm, maar voordat het zover is, moet de muziek eerst nog gemaakt worden. ZES gebruikt weinig tot geen bestaande samples en speelt dus alles zelf in. Met zijn vingers, met zijn stem en met zijn gitaar. Zelfs als het echt niet voorstelbaar is, ligt er vaak een gitaar ten grondslag aan de toon die te horen is. ZES laat zien hoe hij de noten speelt en hoe zij ze vervolgens op zijn beeldscherm tevoorschijn kan halen. Van daaruit wordt het verder opgepakt. Hetzelfde doet hij met zijn stem die op het nieuwe album in een tweetal nummers behoorlijk op de voorgrond treedt en voor zijn doen ‘kaal’ klinkt. Onvervormd beter gezegd. Ook de gitaar klinkt regelmatig rauw, terwijl op andere plekken niets meer van het instrument te herkennen is, maar de muziek er wel door is ingespeeld. Het opnemen van de muziek doet ZES via de microfoon van zijn smartphone en van zijn computer, tot ongeloof van het label Fog Mountain Records waar hij onlangs heeft getekend.
ZES laat zien hoe zijn muziek is opgebouwd. Het is net een blokkendoos: alle blokjes zijn muzikale ingrediënten die hij kan gebruiken voor het recept van een nieuwe track. Zijn database is enorm. Alle samples die hij ooit heeft opgenomen staan op één centrale plek en zijn zo aan een bestaand nummer toegevoegd. Hij laat horen hoe de componenten afzonderlijk, gecombineerd en als geheel klinken. Als een dirigent duidt hij de start van iedere beat, sounscape, handclap of stukjes ingezongen tekst. De eindeloze mogelijkheden die het plaatsen, verslepen en mixen van deze blokjes bieden, maken het lastig voor ZES om ooit tot een eindresultaat naar tevredenheid te komen. Toch is het hem gelukt twee albums in een jaar te maken terwijl ook nog gewerkt wordt aan een live-set. Net als bij het produceren kan hij ook live alle stukjes muziek (her)gebruiken. Zo kan ZES een intro blijven loopen of juist componenten eruit halen om sneller naar de climax toe te werken. Een live-show van ZES is daardoor nooit hetzelfde en het is net alsof er live gebouwd wordt aan een ultieme mix van alle eigen producties.
Na de begeleidingstour door zijn muzikale arsenaal laat ZES zijn nieuwe – nog titelloze – album horen dat binnenkort op vinyl wordt uitgebracht bij het underground label Fog Mountain Records. Er is een duidelijke A- en B-kant geselecteerd en alle nummers zijn al voorzien van een naam. Het is een kwestie van wat finetuning en het releaseproces in gang zetten totdat de plaat uitkomt. Veel, zo niet alle, nieuwe nummers worden op 7 juni, tijdens de eerste show in Eindhoven, al live uitgeprobeerd. Net als op ‘Outcry’ is ook op het nieuwe album een knappe balans gevonden tussen luister- en dansmuziek. Het duiden in muzikale termen blijft lastig, vindt ook ZES. Het wat knullige ‘dromerige elektronica’ zoals de redacteuren van 3voor12/Eindhoven het regelmatig noemen, vindt hij niet eens zo verkeerd klinken. Post-dubstep is ook toepasselijk alsook ambient. Binnen de nuanceverschillen van de genres vallen ook hiphop-invloeden te ontdekken. Of anders gesteld: sommige beats zouden goed passen bij de hedendaagse hiphop die graag de alliantie met de dance-scene opzoekt.
Toen ZES het album liet horen aan zijn label, kreeg hij vrijwel direct volledige goedkeuring. Hij vindt het album zelf wat aan de korte kant, met nog minder dan een half uur, maar dat ontkracht hij vervolgens zelf weer door te stellen dat er zoveel op het album gebeurt dat je ‘voldaan’ bent na het luisteren. Ter afsluiting zet hij het album nog eenmaal op en wordt er getoast op de nieuwe release die “uiterlijk binnen enkele maanden” uitkomt, maar op 7 juni alvast met een – speciaal voor de clubavond door een visual artist vormgegeven lichtshow – te horen zal zijn.
ZES is op 7 juni 2013 headliner van Club 3voor12/Eindhoven, de tweede editie van 2013 waarop ook Glasses & Mustaches en Dylan Adrian te zien zijn.