Dit jaar bestaat de Popunie 20 jaar. “Uit het feit dat het al zo lang bestaat, blijkt wel dat we serieus worden genomen.” Aan het woord is concertbezoeker, hartstochtelijk muziekliefhebber en projectmanager van de Popunie, Tom van der Vat. De Popunie betekent voor veel bands een opstapje om verder te komen, maar wat betekent muziek en de Popunie voor Tom? Tom van der Vat is vanaf eind 1994 verbonden aan de Popunie. Deze is gevestigd in het bruisende centrum van Rotterdam. Voor de Voorburger is de liefde voor muziek in een vrij vroeg stadium van zijn leven begonnen. Eerst was hij gewoon liefhebber en fanatiek concertbezoeker, later heeft hij van zijn hobby zijn beroep kunnen maken. “Na mijn studie psychologie, die ik voortijdig heb afgekapt, ben ik HBO Culturele en Maatschappelijke Vorming gaan doen. In het eerste jaar liep ik stage bij De Sfinx in Voorburg. Later werden mijn stage-organisaties steeds groter. Van gemeentelijk via regionaal, naar provinciaal. Op provinciaal niveau kwam ik bij de Zuid-Hollandse Popunie in Rotterdam uit. Ik was er natuurlijk niet vanaf het begin bij, om precies te zijn werd de Popunie opgericht op 28 januari 1985. In het begin heb ik er demobeheer gedaan en o.a. compilatie-cassettes samengesteld. Verder heb ik alle Popunieprojecten wel een keer georganiseerd. En nu ben ik dus projectmanager en verantwoordelijk voor de projecten. Ik hou me niet alleen bezig met muziek, maar ook met alles wat daarmee samenhangt: planning, financiën, overlegorganen, samenwerkingsverbanden, gemeenten, fondsen, noem maar op. Mijn belangrijkste taak is dan ook om de kwaliteit te bewaken van de Popunie-output en te zorgen dat er een continue ontwikkeling zit in alle projecten.” “In de jaren zeventig zaten mijn ouders in de horeca. Op muzikaal vlak gebeurde er toen ook erg veel. Al snel liep ik als kleuter rond bij concerten in zalen als de Jaap Edenhal en het Congresgebouw. Wat later kreeg ik via kennissen allerlei klusjes, zoals drukwerkverspreiding en kassawerk bij concerten. Zelfs mijn eerste keer Paard in '82 weet ik me nog goed te herinneren en al snel bezocht ik veel festivals. In die tijd kopieerde ik veel bandjes en liveconcerten op tape en fietste door de provincie naar de optredens in Delft, Zoetermeer en Leiden.” Inmiddels werkt hij als freelancer bij onder andere North Sea Jazz, Koninginnenach, Haschiba, Dunya, Zomercarnaval, noem maar op. “De passie voor muziek ging soms ten koste van de studie doordat ik om alle platen en concerten te bekostigen ook veel werkte. Mijn voorliefde heb ik uiteindelijk kunnen combineren met mijn werk. Ik heb veel tijd en moeite geïnvesteerd en dat is toch wel een beetje ten koste gegaan van het sociale leven. Als ik mocht kiezen tussen een verjaardag en een optreden, dan koos ik veelal voor een optreden. Maar dit soort offers brengen zie ik niet als lijden of zo hoor. Neem als voorbeeld Starmaker of Idols wat ik te gekke tv vond. Het leek soms te belachelijk voor woorden, maar toonde duidelijk aan dat wil je een bepaald succes behalen, je er veel voor over moet hebben. Veel mensen die in deze sector willen werken vergeten dat wel eens.” “Tegenwoordig koop ik nog steeds veel platen. Naast nieuwe ook veel oude dingen die ik mis en nog wil hebben. Wat concerten betreft, daarin ben ik selectiever geworden. Soms heb ik ook andere dingen, zoals uitgelopen vergaderingen of eigen producties en dan komt het er gewoon niet van. In mijn vrije tijd in de kroegen hangen, nee dat is zonde. Het moet wel functioneel zijn, ik wil bandjes kijken." Is je persoonlijke smaak een moeilijk punt? "Soms verwarren mensen dit wel eens, maar ik vind het altijd belangrijk dat er ook bands op de posters staan waar ik niets mee heb. Zeker als programmeur wil ik er voor waken dat het een egotrip wordt. Het gaat er meer om dat je voor het publiek iets neerzet waar je inhoudelijk achter kan staan dan dat je persoonlijke voorkeuren doordrijft." Gepassioneerd vertelt Tom ook over de Popunie en geeft in vogelvlucht een korte beschrijving. “Vroeger erkende de overheid geen popmuziek, het draaide vooral om kunst en ander cultureel amusement. Totdat er een groepje Rotterdamse jongeren opstond die bij de provincie aanklopte en zei: ‘Doe wat voor de popmuziek.’ Dit initiatief mondde uit in de Popunie. Wat we nu in Nederland hebben is te vergelijken met het oude Russische model. Landelijk hebben we het Nationaal Popinstituut, provinciaal de popkoepels en op gemeentelijk niveau de popcollectieven. Eigenlijk een soort piramide. Er is dus erkenning gekomen voor popmuziek als cultureel fenomeen. Uit het feit dat de Popunie al zo lang bestaat en nog steeds groeit, blijkt wel dat we serieus worden genomen. Wij vinden dat je onder popmuziek niet alleen de Marco Borsato's moet verstaan, maar ook de vele onbekende bands die hard aan de weg willen timmeren. De Popunie is er juist voor dit soort bands en muzikanten, door ze met kleine stimuleringssubsidies op weg te helpen. Wij vinden dat wat voor de grote bands geldt, ook mogelijk moet zijn voor de kleintjes; dus promoten en ondersteunen we de amateurpopmuziek. Maar let wel, we zijn een intermediair, geen boekingskantoor. De kwaliteit en inzet bepaalt uiteindelijk hoe ver een act komt." Een van de doelstellingen van de Popunie is het stimuleren van actieve participatie. Hoe doen jullie dit? "Ons Promotieplan is eigenlijk een zak geld. Daar worden echter geen loze activiteiten mee ondersteund want hier is echt wel over nagedacht. Door de Popunie ondersteunde activiteiten moeten altijd de amateurpop ten goede komen. Voor veel kleine initiatieven is het ook belangrijk dat ze flyers kunnen maken zodat er publiek op afkomt. En ook voor beginnende bands is het belangrijk dat ze een onkostenvergoeding krijgen of een gage zodat ze hiermee later een cd kunnen maken. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat nog onbekende acts kunnen optreden op grote evenementen die al veel publiek trekken. Eigen projecten organiseren we vooral omdat wij erin geloven en niet zozeer omdat er een pot met geld voor is. Als voorbeeld hiervan noem ik altijd onze Highschool Music Competition waar wij al in 1998 mee begonnen, nu is iedereen opeens met educatie bezig. We doen echt van alles; van promotiecd's samenstellen tot bandwedstrijden organiseren en van voorlichting en advisering tot het maken van ons popmagazine Speaker. Popmuziek is ook absoluut niet leeftijdsgebonden. We willen in de toekomst zelfs voor nog jongere doelgroepen iets doen. Kinderen van 6 en 7 jaar staan toch ook voor de spiegel in haarborstels te zingen.” “Qua popkoepels is de Popunie toch wel de grootste en met de meeste output denk ik. Andere koepels zijn kleiner. Dit heeft niet alleen te maken met de omvang van de provincie Zuid-Holland, maar ook omdat we juist een zelfstandige stichting zijn. De Popunie heeft momenteel zo’n 1400 bands in het bestand zitten, allen afkomstig uit Zuid-Holland. We produceren veel verschillende projecten waarbij elk project een eigen begroting heeft. Ook de Popunie-activiteiten kun je in een piramide weergeven. Onderaan projecten als HMC en Supertrio voor de beginnende bands, dan de Grote Prijs van Zuid-Holland en het SuperSuperTrio, vervolgens de top met de Onweerstaanbare 5 en het Wantijfestival. Wij zijn bijvoorbeeld de enige koepel met een zelf ontwikkeld, grootschalig openlucht festival. Dit festival Wantijpop en Rainbowpark wordt in opdracht van de gemeente Dordrecht georganiseerd." "Ook als we wedstrijden met prijzen organiseren gaan we uit van onze eigen kracht. Zo is de mogelijkheid om de winnaars van de GPZH af te vaardigen naar de Grote Prijs van Nederland sinds kort afgevallen. De Grote Prijs van Nederland heeft namelijk besloten wat anders te gaan doen. Ze willen nu weer talentscouts inzetten bij gebrek aan vertrouwen in de kunde van de popkoepels. Natuurlijk betreur ik deze beslissing en zijn we het er uiteraard niet mee eens maar tegelijkertijd vind ik dat mensen hier nogal spastisch over doen. Het is maar een wedstrijd! Natuurlijk ben ikzelf ook altijd wel betrokken, maar ik hoop op een gezondere manier. Zolang het leuk is en ik er mijn ei in kwijt kan, blijf ik dit werk doen. Een nieuw doel? Welnee, je kan je ook storten op wat je hebt en daar helemaal voor gaan, in plaats van iedere keer een nieuwe uitdaging te zoeken.” Dit jaar bestaat de Popunie twintig jaar. Gebeurt er nog iets bijzonders? “Twintig zit er zo net tussenin. We willen eerst naar de 25 jaar alvorens we echt iets gaan doen maar wat is nu nog niet duidelijk. Hoe ik een kwart eeuw Popunie dan zie? Ik denk dat, net zoals bij andere gevestigde kunstdisciplines, popmuziek altijd zal blijven bestaan. Vroeger was het een tegenbeweging op de klassieke en lichte muziek. Misschien gaat dit in de toekomst wel weer gebeuren waarbij er een tegenbeweging komt die weer nieuwe mogelijkheden schept of behoeften doet ontstaan. Ik kan het nu ook nog niet echt voorzien. Een ding: het rock 'n' roll gevoel zal altijd blijven bestaan. Zelfs wat dance betreft, hoewel men daar vaak nogal opgewonden over doet terwijl het soms weinig voorstelt. Toch kan je, op een heel andere manier, ook van dat soort muziek houden en ook hierbij zijn er muzikanten met een soort rock 'n' roll attitude bezig.” Bezoek de site van de Popunie voor meer informatie over alle activiteiten.