“We wilden onszelf overtreffen”, aldus Killer Mike over het verschil tussen Run the Jewels 1 en 2. “Als een sportteam zichzelf een bepaalde stijl aanmeet waarmee ze de competitie winnen, dan raken mensen daar uiteindelijk aan gewend. Dan gaan ze het harder proberen, jou raken op je zwaktes. Dus als je op je lauweren gaat rusten, verlies je. We waren vastbesloten om een harder, donkerder en kwader album te maken. Maar dat was nog niet genoeg: we wilden dat het album een emotioneel centrum zou hebben, een diepte waar we op de vorige plaat wel naar hintten, maar toen niet volledig onderzocht hebben. Ik denk dat we nu een stap verder hebben gezet. El heeft de beats speciaal voor de plaat gemaakt, ze hebben een geweldige cohesie.” El-P: “We wilden absoluut dat deze groep geen wacky eenmalig project zou zijn. We wilden een legacy creëren, en ik denk dat we daarin geslaagd zijn.”

Bouwen op elkaars ideeën
El-P’s beats hebben op deze plaat weer de karakteristieke mix tussen old school en modern. “Ik denk dat dat mijn stijl in het algemeen is”, zegt hij daarover. Lachend: “Mijn invloeden zijn zo ongeveer gestopt in ‘89. Maar toch klinkt het op een bepaalde manier modern, ik geloof niet in nostalgie. Onder de radar ben ik altijd deel geweest van een scene alternatieve hiphopproducers met sounds die er nog niet echt waren. Ik bedoel, ik luister nooit naar de radio om uit te vinden wat de “new hot shit” is. Tegelijk houd ik wel van de muziek die op de radio komt, en wat er nu aan de hand is. Het mooie aan rapmuziek is dat je verder kunt bouwen op elkaars ideeën. Zo is het ook ontstaan: andermans muziek uit elkaar trekken en er iets nieuws van maken. Daar komt veel vindingrijkheid bij kijken. Een goede hiphopproducer kan fris en nieuw klinken en toch de artiesten waar hij van houdt eren.”

Uitgesproken politiek
Op enkele tracks zijn Killer Mike en El-P weer uitgesproken politiek. Op single Close Your Eyes (and Count to Fuck) levert Zach de la Rocha (Rage Against the Machine) een gastbijdrage. Samen gaan ze voor een ouderwetse prison riot: Where the fuck the warden?/ And when you find him, we don't kill him, we just waterboard him/We killin' 'em for freedom cause they tortured us for boredom. Hoogtepunt wat dat betreft is de laatste track van Run the Jewels 2, Angel Duster. Iedereen moet eraan geloven, van politici tot de kerk: A pope is a fraud / A church is a lie / A Queen is the same damn thing / You should pray to your fake God that she die, rapt Killer Mike furieus in het laatste couplet.

El-P: “We zijn altijd geëngageerd geweest, we hebben het alleen nog iets meer in dit album gestopt. Muziek gaat over het leven. Als je om je heen kijkt wat er gebeurt en je hebt een gevoel voor rechtvaardigheid, dan wordt je geraakt door onrechtvaardigheid. Dat gaat je inspireren, daar ga je over praten. Het is op die manier heel natuurlijk in onze muziek terechtgekomen, het is het type persoon dat Mike is en het type persoon dat ik ben.” Ze hebben een totaal verschillende achtergrond - Killer Mike komt uit Louisiana en is van de ‘dirty south’, El-P komt uit de alternatieve scene van New York. Het is het engagement wat hen bindt, denkt El-P. “Een deel van onze vriendschap is dat we elkaar daar intellectueel ontmoeten. We hebben soms een ander perspectief, maar komen altijd ergens in het midden samen.”

De track Early werd door velen geïnterpreteerd als een reactie op de rellen in het Amerikaanse stadje Ferguson, waar een zwarte tiener werd doodgeschoten door een blanke politie-agent. Een gebeurtenis waar vooral Killer Mike zich fel over uitsprak, zie ook het CNN-interview hierboven. El-P: “Veel mensen luisterden nummers als Early en dachten dat we die over Ferguson schreven. Ik wilde dat het zo was, maar het treurige is: we schreven het vóór Ferguson. Dat soort dingen gebeurden al, het is nog steeds hetzelfde verhaal. Mensen worden nu pas wakker, tot op zekere hoogte. Wij hadden die optie niet. Mike (Afro-Amerikaan, red.) komt natuurlijk uit een gemeenschap waar het überhaupt geen optie is om je ogen ervoor te sluiten. Dus het gaat niet om een specifiek incident, maar om de grotere waarheid die erachter zit en niet is veranderd.”

Battles
Het irriteert Run The Jewels dat andere rappers individualistisch zijn geworden en het vooral voor de beroemdheid doen. While other rappers are vaginas for the fame the jewel runners will always stay rude, rapt El-P in Jeopard. “It annoys the fuck out of me!”, zegt Killer Mike. “Wie maakt het wat uit dat ze het individueel gemaakt hebben? Onze focus is altijd het collectief geweest. Ik heb het zeker over enkele rappers in de scene in die track.” Maar welke dat zijn? Ze verwerpen de interpretatie dat Kanye West eraan moet geloven in Close Your Eyes (And Count To Fuck) met de zin: Fashion slave, you protestin' to get in a fuckin' look book? Killer Mike: “We battlen niet één rapper, we battlen alle fucking rappers!” El-P: “Wij komen allebei uit een battle scene. En dan niet al die gearrangeerde battles van tegenwoordig: we waren die gasten die op de middelbare school die de reputatie hadden dat ze konden rappen, en werden tegen iemand van een andere middelbare school gezet. Het is een vriendelijk competitief gebeuren. Ik bedoel, als je er niet tegen kan dat twee gasten met hun pik in hun hand staan te rappen dat ze de beste rapper zijn… misschien moet je dan opstaan, je pik vasthouden en zeggen dat jij dat zelf bent.”

Meow the Jewels
Toch hebben ze ook hun minder serieuze kanten. El-P kondigde aan Run the Jewels 2 met alleen maar kattengeluiden te produceren, als iemand een deluxe editie zou kopen van veertigduizend dollar. Grapje natuurlijk, maar toch kwam iemand op het idee een crowdfunding te beginnen met als doel om alsnog een remixeditie van RtJ 2 te maken met alleen maar kattengeluiden. El-P was laaiend enthousiast en bood aan al het geld aan goede doelen te geven. Bovendien kreeg hij onder meer Geoff Barrow (Portishead), Zola Jesus, Baauer, Prince Paul en Dan The Automator zo gek om mee te doen. Inmiddels zijn ze al lang over de veertigduizend dollar heen: inmiddels is er 65.783 dollar opgehaald.

“Ik vind het prachtig”, zegt El-P. “Mensen hebben zich verenigd achter een van de stomste fucking ideeën die iemand ooit heeft gehad. De reden daarvoor? In essentie gaat het niet over katten, maar over mensen. Al het geld gaat naar de families van Mike Brown en Eric Garner (respectievelijk slachtoffers van Ferguson en een ander dodelijk politie-incident in New York, red.), mensen die onrechtvaardig zijn behandeld door de autoriteiten. Anders zou ik er natuurlijk niet bij betrokken willen zijn, maar nu hebben we de kans om iets goeds te doen. En dat dat dan onder de vlag gebeurt van een rapalbum gemaakt van kattengeluiden, is misschien het coolste dat ooit is gebeurd.”

Zomer
Wat kunnen we verwachten van de liveshow, 20 december in TivoliVredenburg? Killer Mike: “Nederland in december, ik stel me voor dat het koud gaat zijn. Maar wij komen de zomer naar jullie motherfuckers brengen. Het gaat heet worden, zweterig, de kids worden waanzinnig.” El-P: “Onze shows zijn altijd mayhem. Het wordt alleen maar gekker en gekker. Verwacht niet naar de show te komen en een beetje in je handen te klappen. Je wordt deelgenoot van iets, meegezogen in de energie. Run the Jewels is onze versie van Run DMC: geen band, twee gestoorde motherfuckers en een dope dj. We’re coming to fuck shit up!”

Run the Jewels 2 is uit via Mass Appeal/V2 en is nu te horen op de Luisterpaal.