'Labels kopen plekken op Wacken en Download'
Vanderbuyst-manager Danny 'Bidi' van Drongelen bevestigt de deal met Saxon: "10.000 euro voor 5 weken op tour. Tegenwoordig is een 'buy-in' al standaard bij grote bands. Ik geloof dat de support voor Serj Tankian 15.000 betaalde en bij Maiden en AC/DC kan je zomaar een paar ton kwijt zijn. Dat red je niet als independent. Nee, goed spelen is niet genoeg meer." Voor festivalspots heeft Bidi nooit betaald, maar hij kent de verhalen. "Op grote festivals als Wacken Open Air en Download Festival zijn er labels die een plek afkopen. Daar doe je niks tegen als Universal een plek koopt." Ook over Rock Werchter en Pinkpop hoort hij dat, maar bewijzen kan Van Drongelen dat niet. "Als je daar een naam ziet staan die je niet begrijpt, ga je dan maar eens verdiepen in welk label het doet, wie de distributie en management doet." Het grote geld bepaalt, wil Bidi maar zeggen. "Ik zeg altijd: de eerste metalband die uit het Midden-Oosten komt met een sjeik achter zich, die ga ik boeken."
Pay To Play: 1750 euro aftikken om op Primavera te spelen
Betalen voor een goede spot of om mee op tour te mogen is wijdverbreid
Of je even 1750 euro wil aftikken om op Primavera Sound te spelen? Het lijkt een bizar hersenspinsel, maar niet voor een spot op het festival in Barcelona, zo blijkt uit een mail die in handen van 3voor12 is. Het festival ontkent zelf overigens stellig dat bands moeten betalen om te spelen. Dat showcasefestivals geen gage betalen is heel gebruikelijk (SXSW en Eurosonic evenmin), maar Primavera is vooral een groot alternatief muziekfestival met een paar showcase-spots. Openen voor een grote band kost je nog veel meer: zo betaalde Vanderbuyst in 2011 10.000 euro om met Saxon op tour te mogen. "Je koopt je in om mee in de nightliner te mogen en om voor hun publiek te spelen", weet Geert van der Velde van The Black Atlantic. "Ik zou ook 1000 euro per keer betalen om voor Fleet Foxes te openen."
'Artiesten benaderen die op een zak geld zitten'
In het geval van de (op anonimiteit staande) Nederlandse band gaat het om een aanbod voor een podiumplek voor 1750 euro (+ 18% BTW). Voor dat bedrag ontvangt de band zes polsbandjes (voor festival en conferentie), per persoon één hotelovernachting en één diner en de optie om met promomateriaal mee te gaan in de conferentietas voor iedere bezoeker. PA, lichttechniek, backline en een kleedkamer zijn dan ook geregeld volgens de brief, maar opvallend genoeg een geluidsman niet en bovendien is niet duidelijk op welk podium, op welke dag en tijd de Nederlanders dan mogen aantreden.
Het zou heel goed het Adidas Originals Stage kunnen zijn dat Primavera enkele jaren terug opzette om Spaans talent een kans te geven. Volgens programmeur Robert Meijerink (Eurosonic, Doornroosje) worden daar zowel Spaanse als Europese 'nieuwe' acts geboekt. "Ik kan me best voorstellen dat de organisatie een exportbureau in Luxemburg belt om een spot aan te bieden tegen bepaalde kosten." Een anonieme bron suggereert dat Primavera juist actief artiesten benadert 'die op een pot met geld zitten', bijvoorbeeld op exportsubsidies zoals de Nederlandse MusicXport regeling (nu omgedoopt in Dutch Performing Arts).
Is het zinnig om te betalen voor een podiumplek?
"Dat Primavera dat doet zou zomaar kunnen", geeft Ruud Berends (als zelfstandig ondernemer werkzaam voor o.a. Dutch Performing Arts, Buma Cultuur, Eurosonic Noorderslag) toe. Hij benadrukt dat Dutch Performing Arts niet op die manier werkte: "Wij gaven artiesten alleen budget om naar een showcasefestival te gaan en vroegen om een verantwoording van de uitgaven." Dan ging het om reis- en verblijfskosten en een mogelijke bijdrage voor marketing- en promotiekosten. Volgens de nieuwe exportregeling gaan Nederlandse acts die op SXSW staan mee in een collectieve promotiecampagne. Of het zinnig is om te betalen voor een podiumplek hangt - zeker op een showcasefestival - vooral van de promotie af. "Zonder promotie neemt de zichtbaarheid af", stelt Berends. "Wij moeten zorgen dat de juiste decisionmaker naar de show gaat."
'Het is business: als je het niet doet, kom je niet verder'
Vanderbuyst ving voor de tour met Saxon wel 5000 euro toursubsidie via de MusicXport-regeling, maar volgens Van Drongelen verdien je 10.000 euro niet zomaar terug. "Je speelt voor zalen van 500 tot 1400 man, dus je kunt een berekening maken, evenals plannen om terug te komen. Maar je gaat de eerste keer altijd het schip in. Het is zuur, maar als je het niet doet, kom je niet verder. Het is business. Sinds het wegvallen van de subsidies is de tijd dat een band een gratis hobby was wel voorbij. Je zult toch bedrijfsmatig met je band bezig moeten zijn."
Rats On Rafts over spelen op Primavera
"1750 euro? Dat doe je toch niet?!" Rats On Rafts speelde in 2012 ook op Primavera, uitgerekend op de Adidas Orginals Stage, maar zou volgens frontman David Fagan nooit betalen om te spelen. "Wij kregen een aanbod om voor promotors en boekers in een hotellobby te spelen en hebben toen gevraagd of we ook op het festival konden spelen. Anders hadden we het niet gedaan." Als je op zo'n festival kan spelen, moet je wel wat geld willen investeren, vindt de Rotterdammer. "Je krijgt alleen geen vergoeding en moet wel zelf je eten, reis- en verblijfskosten betalen. Toen konden we dat betalen en je moet er van uitgaan dat je dat terug verdient." Omdat de beurs leeg was, moest de band vervolgens wel andere festivals in Kroatië en Spanje afzeggen. "Maar het was de investering zeker waard, we hebben veel lol gehad en waren bovendien nog nooit in Spanje geweest. Het zou anders zijn als je voor Pinkpop gevraagd wordt en daar niks voor terug krijgt."
Primavera is 'alsof je in een reclameclip loopt'
Het oudste showcasefestival ter wereld, SXSW in Texas, is volgens Meijerink heel commercieel. "Je hebt podia die worden gesponsord door Dorito's of Levi's, die de hipste hiphoppers hebben en wel betalen." De programmeur heeft Primavera ook vaak bezocht en het festival "helemaal zien vercommercialiseren. Joost Heijthuijsen van Incubate heeft daar twee jaar terug een heel mooi stuk over geschreven. Elk podium is 'branded', het is bijna alsof je in een reclameclip loopt, terwijl je hele coole underground bands ziet." De 'branding' mogelijkheden op Primavera zijn inderdaad eindeloos.
The Black Atlantic investeerde 3000 euro voor SXSW
Geert van der Velde deed met The Black Atlantic aardig wat (Noord-Amerikaanse) showcasefestivals aan, maar heeft nooit betaald om te spelen. "Bij een showcasefestival weet je dat je zelf ticket en reiskosten moet betalen en geen gage krijgt, in die zin betaal je ook. De eerste keer SXSW moest ik écht alles zelf doen, dus heb ik er een tourtje omheen geboekt. Ik heb er wel 3000 euro in gestopt om heen te gaan." De drie keer dat Van der Velde op Eurosonic speelde ontving hij ook niks, maar hoefde hij ook niet te betalen. Betalen gaat volgens programmeur Meijerink ook tegen het equal billing principe in: niemand krijgt betaald, ook Jake Bugg niet. "Onze missie is duidelijk: wij zijn een platform voor Europees talent. Wij hanteren het principe dat we geen gage betalen, net als SXSW. We zijn alleen wat schappelijker en voorzien alle buitenlandse bands van hotels, backline, catering en lokaal transport."
'Dubieus om voor AlterSonic te betalen'
Dan heeft Meijerink het over het officiële ESNS-programma van 300 bands, waarvan 230 op Eurosonic. Hij weet ook niet wat er precies gebeurt tijdens de steeds verder groeiende onofficiële festivaltak. "Mijn portemonnee is leeg, maar soms krijgen bands buiten ons om een onkostenvergoeding via het label." Meijerink heeft wel het vermoeden dat er spots verkocht worden buiten het officiële programma. "Dat heb ik ook van AlterSonic gehoord." Koen ter Heegde organiseert voor Subroutine ook ES-showcases en weet zeker dat voor AlterSonic wordt betaald. "Dat vind ik behoorlijk dubieus, omdat je op best wel kutplekken terecht kan komen, zoals vorig jaar in Pruim City, een soort plattelandsdisco-in-de-stad die nu weer failliet is." Ter Heegde benadrukt dat bands bij de Subroutine/Lepel showcases op Eurosonic wel een onkostenvergoeding ontvingen. Van der Velde heeft voor het Fries Productiehuis twee bands neergezet op AlterSonic en voor ieder 150 euro betaald. "Het was wel goed bezocht. Het is ook gratis toegankelijk, dus konden wij mensen uitnodigen, bij een officiële showcase moet je maar afwachten hoeveel man er komt. Ik ben er een beetje pragmatisch in geworden: als het zo moet, dan moet het zo."
Betalen voor de Warped Tour of een tour met Friska Viljor
Dat geldt ook voor de wijdverbreide praktijk van het betalen om met een grote band op tournee te mogen. Volgens Van der Velde, die zelf in de Amerikaanse hardcore punkband Shai Hulud speelde, is dat in de hardcore en metalscene heel gewoon. "In Amerika betalen alle bands om mee te mogen op de Vans Warped Tour." Die bands ontvangen geen percentage van de baromzet of het ticketgeld, maar verdienen dat volgens hem toch terug door veel merch te verkopen of zien het als goede investering om later op eigen kracht terug te komen. Zo dacht ook de Utrechtse band Kismet die 200 euro per dag moest betalen als openingsact voor de tour van het Zweedse Friska Viljor. "Het idee is dat Friska Viljor alleen iemand meeneemt om de kosten van de nightliner te dekken." Ruud Berends kent die praktijken ook: "Degene die het meest biedt mag mee. Een act moet op alle fronten winstgevend zijn voor het hoofdprogramma." Van der Velden: "Uiteindelijk is het ook business en snap ik het wel. Ik zou er niet vies van zijn om met The Black Atlantic een support-tour voor Fleet Foxes te doen en 1000 euro per keer te betalen."
Pay To Play is al wijdverbreide praktijk
Pay To Play is dus inmiddels heel gewoon. Het draait allemaal om de wil om te investeren in je band. Van der Velde: "Als je ergens voor een krat bier speelt betaal je ook indirect." Hoewel Rats On Rafts volgens David Fagan nooit zou betalen, snapt hij het investeren helemaal. "De Amerikaanse band die voor ons speelde op Primavera, zei dat ze er flink geld op hadden moeten toeleggen; een eigen vlucht regelen en alles om even op te treden op een podium langs de zee voor honderd man. Dan denk je wel even aan Nederlandse bands die zeuren over van alles. Maar het blijft anders dan betalen voor een podiumplek. Daarmee geef je ze ook de mogelijkheid het alleen maar erger te maken dan het al is."
Reactie Primavera:
Primavera reageert met een categorische ontkenning: "Dat gebeurt niet op Primavera Sound of welk ander bekend festival dan ook. Geen enkele band heeft ooit op Primavera Sound betaald om te spelen", antwoordt Almudena Heredero per mail. Heredero is de directeur van PrimaveraPro, de conferentie van het festival waar ook het Adidas Originals Stage onder valt. "De nationale paviljoenen op PrimaveraPro gebruiken, via de verschillende exportbureaus, deze stage om hun bands te promoten en in contact te brengen met delegates en professionals. Deze paviljoens nemen de extra kosten voor bijvoorbeeld registraties, diners, vervoer en promotie op zich. Bands kunnen niet deelnemen aan PrimaveraPro zonder de steun van een paviljoen of een professionele vereniging. Maar nooit heeft een band betaald om te spelen", herhaalt Heredero.