Een man in keurig gestreken zwarte pantalon staat over de tafel gebogen, het been iets geheven. Drie, vier seconden is het stil, dan stoot hij. Niet hard, maar met een kleine, doordachte curve. Een paar ketsen later stijgt een bedeesd applaus op uit de zaal. Bassist Georg Holm en toetsenist Kjartan Sveinsson van Sigur Ros kijken tussen twee interviews door steeds een stukje snooker in hun stijlvolle Londense hotelkamer. Er is tijd voor precies twee ballen tussen de gesprekken. "Een van de meest wonderlijke tv-sporten ooit", concludeert Sveinsson.

Indefinate hiatus
Tot zover zijn analyse van de edele balsport. Snooker, groot in Engeland, en inderdaad een wonderlijke fenomeen als media-evenement. Toch houden ze er hier in Londen immens van, van dat trage, het ingehoudene, het feit dat de wedstrijd uren, soms dagen kan duren. Het zal niemand verbazen dat de twee IJslanders er met een zekere aandacht naar kunnen kijken. Zeker niet aangezien hun nieuwe album Valtari dezelfde eigenschappen heeft. Het complete tegenovergestelde van de trend in het oeuvre van de band.

Vijf jaar geleden alweer verscheen het laatste album Með Suð í Eyrum Við Spilum Endalaust, daarna alleen nog gevolgd door het solo-album Go van frontman Jonsi. Het bleek de piek als het gaat om kleurrijk, ritmisch spectaculair en energiek. Daarna verdween de band uit beeld en klonken er zelfs hardnekkige geruchten dat er nooit meer een album zou komen. Zeker toen naar buiten kwam dat een compleet album de prullenbak in verdween. "Absolute onzin", zegt Georg. "Jonsi vertelde in een interview dat de band een pauze nam omdat de jongens kinderen krijgen. De journalist maakte daar domweg 'indefinate hiatus' van. Van stoppen was geen moment sprake. Al leek het er wel even op dat dit specifieke album nooit zou verschijnen."

Tastbaarder
Georg Holm is een voorzichtige, maar zeker niet onwelwillende gesprekspartner. Lang niet zo kortaf als Sveinsson, die zijn ogen voortdurend neerslaat en keurig spreekt met twee woorden. Vroeger was de hele band zo. Inmiddels heeft frontman Jonsi zich ontwikkeld tot een speelse kwajongen (Sveinsson: "Hij is een beetje gek"), terwijl Holm grapt over die goeie oude tijd. De tijd dat de platenmaatschappij journalisten over liet vliegen naar IJsland, waar ze door de band op ijzingwekkende stiltes onthaald werden. Ook bij fotoshoots haalden de bandleden menigeen het bloed onder de nagels vandaan, herinnert Holm zich. "Dan kwam ik weer eens te laat, of Jonsi. Dan deed onze manager een capuchon over zijn hoofd en nam zijn plaats in. Onze gitaartechnicus Ryan heeft ook wel eens voor mij ingevallen. Dan ging hij gewoon met zijn rug naar de camera staan."

Dat ongrijpbare, onmogelijke, hoorde natuurlijk compleet bij het mysterie van de band. Niet voor niets droeg het tweede album de naam ( ). Maar gaandeweg werd het geluid steeds 'tastbaarder', menselijker. Er werd zelfs geflirt met het traditionele drie minuten popliedje. Dat idee is nu helemaal weg. Valtari is vrijwel drumloos. De laatste vier nummers is bovendien zanger Jonsi niet te horen. En de traditionele grootse climaxen blijven ook in de meeste stukken uit. "We dachten er niet over na", zegt Georg Holm. "We bedenken eigenlijk nooit van tevoren wat we doen. Het ontstaat zoals het zich aandient. In eerste instantie waren we van plan een album met een groots koor op te nemen. Er zit nu nog steeds een koor in, maar heel wat bescheidener dan de bedoeling was. In het nummer Varúð bestaat dat koor uit mijn dochter van dertien met een paar vriendinnen."

Stoomwals
Valtari laat zich vertalen als stoomwals, zo'n gigantisch industrieel apparaat waarmee je asfalt legt. Een nadrukkelijke breuk met het beeld van de weelderige natuur dat aan de band kleeft. Sveinsson: "Onze muziek gaat niet over vulkanen en gletsjers. Aan het begin gingen alle interviews daarover, en wij hebben het spel maar een beetje meegespeeld. Dat heeft ons lang achtervolgd. Uiteindelijk is het niet zozeer de IJslandse natuur die ons inspireert, maar meer de openheid in het algemeen, de ruimte." Die ruimte is ruimschoots aanwezig op Valtari, waarop de nummers weer langer geworden zijn. "Drummer Orri speelt vooral toetsen", zegt Holm. "Maar dat is hij wel gewend. We wisselen continu van instrument. We spelen allemaal kleine klokkenspelletjes, een beetje piano."

Terug naar die opmerking over het bijna mislukken van het album. Wat ging er mis? Waarom belandde de hele boel in de prullenbak, om daar net op tijd weer uit gevist te worden? "We hadden wel mooie ideeën, maar uiteindelijk voelde ze vaak niet goed. Het voelde onaf. De laatste dagen in de studio hebben we eindeloos zitten slepen, bewerken, monteren. Het succes zat soms in de details. Zo nam Alex (Somers, de partner van frontman Jonsi, red.) op een gegeven moment het 16-koppige koor op met een goedkope tape recorder. Dat gaf net een ander gevoel, een beetje crappy. In Ekki Mukk hoor je vinyl scratches. Die komen van de plaat die we gesampled hebben. Ik kan je helaas niet vertellen welke plaat dat was. En toen, zomaar opeens, was het album af. Ineens klopte het."

Taaie mensen
Het blijft wonderlijk om te zien hoe deze taaie mensen in staat zijn zulke intense muziek kunnen maken. De een spreekt bijna niet, de ander in eenvoudige, pragmatische woorden. Totaal anders dan de muziek die door liefhebbers wordt ervaren als sprookjesachtig, poëtisch, groots en meeslepend. Een band met een totaal eigen geluid, een visie, zou je zeggen. "We weten het niet", zegt Holm nog maar eens. "We doen maar wat." Je kunt het je haast niet voorstellen, zeker niet na zes albums. Maar aan deze mannen is helemaal niets groots en meeslepend. En ze doen al helemaal niet hun best om die indruk hoog te houden. "Mensen denken ook vaak dat wij heel serieuze mensen zijn. Maar als we met zijn vieren op pad zijn lachen we ook gewoon om scheten in de tourbus."

Het is een effectieve manier om het mysterie rond de personen weer te verschuiven naar de muziek. Zeker de instrumentale stukken hebben immers geen betekenis die te herleiden is tot de werkelijkheid of de persoonlijke levens van de bandleden. Kinderen? Dat moet wel speelse arrangementen tot gevolg hebben? "Of oververmoeidheid", countert Holm lachend. "Uiteindelijk heeft je stemming wel invloed op de muziek, maar niet heel concreet. Nee, ook de crisis in IJsland heeft op ons geen vat."

Goudvis
Sveinsson veert wat op als het onderwerp valt, al gaat hij gaandeweg zijn betoog alweer steeds zachter praten. "Ik had gehoopt dat je meer zou merken van de crisis, in de IJslandse maatschappij. Dat mensen op een andere manier zouden gaan nadenken. Dat is helemaal niet zo. Iedereen geeft gewoon zijn geld uit, alsof er niets gebeurd is." Holm: "Sterker nog: de partij die het land in de crisis stortte is momenteel de grootste in de peilingen. Als het zo doorgaat zitten ze na de volgende verkiezingen gewoon weer op de troon. Mensen hebben kennelijk het geheugen van een goudvis. Ze denken alleen maar: voor de crisis hadden we het beter dan onder deze regering."

Gek genoeg lijkt de crisis in IJsland alweer sneller voorbij dan in de rest van Europa. Het land koos voor zichzelf, met succes. De IJslandse revolutie ging met dezelfde beheersing als de goedlachse boosheid die Holm en Sveinsson over dit onderwerp tentoon spreiden. De inwoners gingen de straat op om te protesteren, maar er werden niet zoals in Londen gebouwen in brand gestoken. "Er is wel iets in brand gestoken, maar dan wel op het midden van het plein. IJslanders zijn trotse mensen. Het is een raar geval. Aan het begin van de vorige eeuw was IJsland het armste land van Europa. IJslanders hadden geen hoge dunk van zichzelf. De enorme groei heeft de IJslanders trots gemaakt. Dat is gevaarlijk, want nationalisme ligt altijd op de loer."

Direct na het gesprek floept de tv weer aan. Er is weinig veranderd, al is het nu wel de andere man in gestreken zwarte pantalon die over de tafel gebogen staat. Sveinsson tuurt geconcentreerder naar het scherm dan hij het afgelopen half uur gedaan heeft. Snooker, een van de meest wonderlijke tv-sporten ooit.