Er hing een vreemd soort spanning in de lucht, vorige week donderdag in Paradiso. Zangeres Lana del Rey was voor het eerst in Nederland voor een razendsnel uitverkocht optreden in de bovenzaal van het Amsterdamse poppodium. Tien maanden geleden dacht ze er nog over het bijltje er bij neer te gooien, nu is ze ineens de meest besproken zangeres van het moment. Haar single Video Games vond zijn weg via het internet, bracht haar een deal bij het grote Interscope Records en zette haar wereldwijd op de playlist.

Video Games is een zwart-romantische ballade met een mysterieus tintje, vooral door de stemmige muzikale inkleding. "Ik schreef Video Games in een periode dat ik mijn persoonlijke ambities aan het bijstellen was”, vertelt Lana del Rey een dag na haar Nederlandse podiumdebuut. Haar satijnen haar hangt golvend over haar lipstickrode Ferrari-jasje. Haar lange nepwimpers zijn gitzwart. Del Rey spreekt heel anders dan ze zingt in Video Games, niet laag en donker, maar juist zachtaardig en meisjesachtig.

“Het wilde maar niet lukken met mijn muziek, ik stelde me in op een relaxter leven, thuis met mijn vriendje, die dan videospelletjes speelde. Ik deed dan zo'n beetje mijn eigen dingen, en dat was goed. Maar op hetzelfde moment wrong er iets, er was altijd een soort verlangen. Ik wilde een goede muzikant zijn, een artiest. Dus aan de ene kant was die periode hemels, aan de andere kant was er een vreemde, donkere dynamiek in onze relatie. Het is raar hoe personen op zo’n manier als magneten tot elkaar aangetrokken kunnen worden dat relaties langer duren dan eigenlijk zou moeten."

Het liedje veranderde haar leven. Ineens reist Lana del Rey de wereld over, wil iedereen haar interviewen en heeft Jan en Alleman een mening over haar. Over haar optreden bij Jools Holland - de een noemde het betoverend, de ander een blamage. Over haar lippen - nep of echt? Over haar verleden - want waar is al die oude muziek, waar is het album dat ze een jaar geleden uitbracht onder haar echte naam, Lizzie Grant? En wat klopt er van de geruchten dat Lana del Rey door een heel team aan managers gelanceerd wordt als ‘zogenaamd’ credible indie artiest?

Met andere woorden: is Lana del Rey nu nep of echt? Wie haar live show ziet, weet dat dat eigenlijk een irrelevante vraag is. Natuurlijk speelt Lana del Rey een rol, sterker nog: ze speelt de hoofdrol in haar eigen pop noir. Precies zoals Lady GaGa een rol speelt in haar werk, en zoals veel popsterren voor haar dat deden. Lana del Rey’s bekendste liedjes – Video Games en Blue Jeans – gaan over hartenzeer, maar ze worden ondersteund door beelden uit Hollywood-films.

Op drie grote ballonnen boven haar hoofd flitsen gedurende het optreden iconen als Elvis Presley en Marilyn Monroe voorbij. En we zien Dolores, de karikaturale diva uit Who Framed Roger Rabbit, die vreemde film uit 1988 waarin animatie en echte acteurs door elkaar lopen. Precies zoals Doleres, zo kijkt en lacht Lana del Rey op het podium. Zo knippert ze met haar ogen en lacht ze haar tanden bloot, alsof ze precies weet hoe ze mannen de gordijnen in moet jagen. Lana del Rey speelt met het beeld van ‘de American Beauty’, toch?

In de clip van Video Games zitten nostalgische beelden van een jong stel dat op brommertjes door de polder rijden. Die beelden zijn gemaakt door een Nederlander, Tim van den Hoff. Hoe ben je bij zijn filmpje terecht gekomen?
"Ik vond het originele filmpje op YouTube. De sfeer sprak me aan, die jonge kids, die duidelijk bezig zijn met niets anders dan het 'nu', ze denken even niet aan de rest van de wereld. Tim heeft een super-8 camera gebruikt, een soort venster naar de nostalgie. Na een tijdje mailde Tim me, omdat hij zijn video herkende. Als hij het niet wilde, had ik zijn materiaal uit de video verwijderd, maar hij was er juist blij mee. Gelukkig maar, want die beelden zijn de hoeksteen van mijn videoclip. We hebben contact gehouden, hij was gisteren ook bij mijn optreden."

Het lijkt op een amateurfilmpje, maar het is in scène gezet, toch?
"Voor zover ik het begrijp, is het weliswaar door Tim geregisseerd, maar filmde hij daadwerkelijk hun echte leven. Die twee in het filmpje waren daadwerkelijk een stel."

Je muziek is enorm Amerikaans, je ziet er Amerikaans uit, er duikt zelfs een Amerikaanse vlag op in je visuals. Toch vertrok je naar Londen voor je muziek. Was dat logisch?
"Ik had geen andere opties. Op dat moment probeerde ik al vijf jaar aan de bak te komen in New York. Twee jaar geleden zag mijn manager - een Engelsman - mijn show op CMJ. Hij nodigde me uit om naar Londen te komen. Hij dacht wel mensen te kennen die mijn muziek goed vonden. Dat was niet zo. Ik heb twee jaar in Engeland aan mijn muziek gewerkt, tot het in mei, juni en juli ineens begon te lopen."

Het concept 'American Dream' duikt nadrukkelijk op in je liedjes. Ben je ermee opgegroeid?
"Nee, ik ben niet opgegroeid met de American Dream, maar toen ik ouder werd en op zoek ging naar mijn eigen identiteit, heb ik me wel verdiept in de geschiedenis van mijn land. Maar ik beperk me niet tot Amerika, in de video van Blue Jeans zitten ook twintig seconden met beelden uit Monaco. Het klopt, alles bij elkaar is mijn muziek behoorlijk Amerikaans, maar de Amerikaanse droom is op een gegeven moment de droom van de hele wereld geworden."

Wanneer gebeurde dat?
"In de jaren vijftig, denk ik? Het was het eerste decennium waarin mensen in gezondheid leefden. De babyboomers waren de eerste generatie die probleemloos de cruciale eerste jaren overleefde. Alles was nieuw: auto's, jurken, huizen. En het was het begin van de rock 'n roll. Maar hoe dan ook, ik ben meer geïnspireerd door ervaringen uit mijn eigen leven."

Dat snap ik, je liedjes gaan over gebroken harten, over persoonlijke relaties, maar ik wil je graag nog één ding over dat andere onderwerp vragen.
"I'm sure you do, dat is het verhaal dat je wilt schrijven."

Vind je dat een probleem?
"Maak jij er een probleem van?"

Nou, ik zie dat je nadrukkelijk werkt met concepten die buiten je eigen directe wereld staan, met Hollywood-beelden voorbeeld, dat is toch geen toeval? Ik heb het idee dat je bezig bent met meer dan liedjes van drie minuten, je bent ook bezig met hoe het eruit ziet.
"Toen ik jonger was beschouwde ik mijn werk meer als een kunstproject, maar ook weer niet al te serieus. Ik schreef mijn eigen liedjes en maakte daar video’s bij. Ik had weinig anders te doen en ik vond het leuk, maar er zat niet echt een verhaal in. De beelden die ik bij mijn show gebruik, zaten allemaal al in mijn database omdat ze in verknipte vorm al opdoken in mijn video's."

Heb je er lang over gedaan om tot de sound te komen die je nu hebt?
"Nee, als je luistert naar mijn oude albums, dan zul je horen dat ze allemaal dezelfde stijl hebben. Muziek uit 2006, 2007, 2008, 2009, 2010. Mijn eerste liedje ooit, Punchout Blues, klonk ook al laag en donker. Ik ben altijd geïnspireerd geweest door dezelfde dingen, zeer persoonlijke dingen. En Amerika vond ik een interessant platform."

Wat bedoel je daarmee?
"Ik probeer je een beetje te helpen je Amerika-artikel te schrijven. Maar goed, ik had ook een andere vlag kunnen laten wapperen dan de Amerikaanse. De Franse bijvoorbeeld."