Al jaren graaft het dj-collectief Harde Smart naar de allercoolste Nederlandstalige parels uit de jaren zestig, zeventig en tachtig. Voor onze maand van de Nederlandstalige popmuziek maakte het trio een zalige mixtape. Van deep cuts van Ben Cramer en Willeke Alberti naar de Nederclassics van Conny Vandenbos en The Amazing Stroopwafels. 

Wie dacht dat de originele funky breakbeats alleen in de bakken met jaren zeventig soul en r&b uit de Verenigde Staten of Northern Soul uit de UK kunnen komen, moet eens luisteren naar het werk van Harde Smart, een DJ collectief dat bestaat uit Micha Marva en No Sleep Richy uit Gent en Sjefke de Kok uit Eindhoven. Ze brachten drie jaar geleden al een prachtige compilatie uit met Vlaamse en Nederlandse grooves uit de vergeten muzikale krochten van de lage landen. 

Zowel die compilatie als de mixtape voor 3voor12 begint met het prachtige ‘Hollandse Taal’ van Moeder en Haar Jongens, een liedje van een vrij obscure theatersoundtrack uit 1977 van Ruud Bos. Precies dit nummer was ook het begin van de vriendschap met Sjefke de Kok uit Eindhoven, inmiddels al weer een aantal jaren het derde Harde Smart-lid. Micha: ‘We hadden het nummer “ontdekt” via zijn YouTube-account. We kenden hem toen nog niet maar aan zijn uploads te zien, wisten we meteen dat deze jongen de Nederlandstalige muziek op dezelfde manier benaderde als wij. Nog diezelfde week ging ik diggen in de Koekenstad Antwerpen en die plaat zat al de hele tijd in mijn achterhoofd. Toen ik door de eerste platenbak ging, zag ik opeens die hoes. Wat een gevoel! En dat voor 3,70 euro. Ik zei nog tegen de uitbater dat ik blij was met die plaat en hij antwoordde: “Hoe, maar dat is toch gewoon cabaret?!” Ja dat klopt, maar dan wel geproduceerd door eindbaas Ruud Bos.” 

‘Hollandse Taal’ is zo’n prachtig voorbeeld van een gevonden parel, maar waar moet een liedje aan voldoen, moest het voor Harde Smart in aanmerking komen? ‘Bij voorkeur moet het een lekkere drumbreak bevatten, drums zijn belangrijk. Maar een mooie groove, of ‘spacey’ soundbyte kan ook… Zeg maar dat het goeie grondstof moet opleveren om in een mixtape te gebruiken. Harde Smart is zeker ook een verhaal van knippen en plakken. Liedjes die helemaal van het begin tot het einde kloppen zijn er ook, maar die zijn zeldzaam. Volgens het concept zijn de liedjes ook in het Nederlands gezongen, het liefst met een paar harde lines uit het leven gegrepen.’

Het Harde Smart-verhaal begint in jaren ’90 in de bloeiende hiphop scene van Gent, waar Richy met zijn DHL crew verantwoordelijk is voor tientallen undergroundmixtapes. In die periode wordt nog wel wat neergekeken op Nederlandstalige muziek. ‘We hebben beiden als kind heel wat afgelachen met de platen van Urbanus, maar in mijn jeugd was ik nogal puristisch wat muziek betreft. Toch kan ik niet ontkennen dat ik in mijn jeugd ook wel wat voelde als ik bijvoorbeeld ‘Rozane’ van Wim De Craene hoorde op café. Het is toch muziek die tot het collectieve geheugen behoort in het Nederlandse taalgebied, of toch de surface van wat er allemaal op plaat is uitgekomen. Maar het duurde wel nog even alvorens ik de link met hiphop legde. De break in ‘Arme Joe’ van Will Tura was — zo dacht ik — een zeldzame uitzondering daarop.’

Op de feestjes in Gent waar Richy draaide legde het tweetal voor het eerst echt de connectie tussen breakbeats en het Nederlandstalige. ‘We hadden in 2013 wel een leuk vriendenclubje bij elkaar dat de nachtelijke clubs, straten en huiskamers afdweilde. Het gebeurde wel eens dat we dronken op een of andere afterparty bij iemand thuis belandden en daar dan kleinkunstklassiekers afspeelden. Gewoon via YouTube, wat er in ons hoofd opkwam. We hadden voor de fun het plan opgevat om zo eens een puur Nederlandstalige party te organiseren: In Vol Ornaat of kortweg IVO. We hebben die feestjes een paar keer gedaan en gaandeweg hadden we zoveel coole tracks dat we beslisten om een mixtape te droppen. We wilden een mix met enkel coole, oude Nederlandstalige platen, al was het maar om de lokale scene te laten zien wat voor een schat aan homegrown samplemateriaal we al die jaren hadden laten liggen. En dat bleek voor velen toch een bommetje te zijn. Ondertussen hebben we al twintig mixtapes en bijna evenveel radioshows gedaan. Goed, het is vooral Richy die achter dat geniale knip-en-plakwerk zit.’

Speciaal voor de Maand van de Nederlandstalige popmuziek op 3voor12 is deze mix van Harde Smart opgebouwd uit louter Nederlandse tracks, de Vlamingen ontbreken dus nu eens. Micha: ‘Ik denk dat Nederland veel avontuurlijker is, meer openminded. In dat opzicht is het muziekaanbod uit Nederland veel groter en diverser. Jullie hebben op alles een Nederlandstalig antwoord. Vlaanderen holde wat mij betreft een beetje achterop. Maar dan heb je af en toe van die obscure Vlaamse parels die overal bovenuit steken. Sowieso loopt het ook wel mooi door elkaar, hoor. Kijk maar naar Wim De Craene en Della Bossiers die heel veel met Ramses Shaffy optrokken.’

Check hier ook de Soundcloud van Harde Smart.