Je kunt geen stuk lezen over Aldous Harding of het woord ‘ongrijpbaar’ valt. Niet in een hokje te plaatsen, moeilijk te duiden. En dat is natuurlijk precies de charme van de Nieuw-Zeelandse zangeres, die vandaag haar derde album Designer uitbrengt. Maar hoe vertaalt zich dat in een gesprek?

Het kan haast geen toeval zijn: precies op de dag dat Aldous Harding de titel en cover van haar nieuwe album Designer wereldkundig maakt overlijdt een van de grootste modeontwerpers van de afgelopen honderd jaar, Karl Lagerfeld. Dat moet toch gek zijn, als je klaar zit bij de ‘publish’ knop, om het werk te onthullen waar je twee jaar aan gewerkt hebt, waar je trots op bent en waar bloed zweet en tranen in zitten, en ineens gaat het overal over een heel andere designer. Aldous Harding wordt er een beetje ongemakkelijk van als ik er bij wijze van geinige kwinkslag over begin, alsof ik haar zojuist beticht heb van betrokkenheid bij zijn dood. Het is een eerste, overduidelijk signaal, dat dit een ingewikkeld gesprek gaat worden.

Aldous Harding, ze verdient het om helemaal vanwege haar eigen werk gekend te worden, maar ze zal ook de indie-geschiedenis ingaan als de ex van Marlon Williams, het grote talent van Nieuw Zeeland. Hij maakte met Make Way For Love een prachtig album over hun breuk, en zij deed dat min of meer ook met The Party. Zo maakten ze een soort gescheiden break-up duet. Maar waar haar landgenoot Marlon Williams bekend staat als een zwierige romanticus, is Aldous Harding meer het ongrijpbare poëtische type. Of ongrijpbaar, eigenlijk is impressionistisch een beter woord: Aldous zet zelf de kaders uit, maar waar het liedje vervolgens heen beweegt weet ze zelf vaak ook niet. Vraag haar dus ook niet waarom haar nieuwe album dan wél Designer heet.

‘Mijn favoriete designer? Die heb ik niet echt. Ik houd van verschillende ontwerpers in verschillende fases.’
Maar je artwork wijst wel in een bepaalde richting, klassiek en Europees.
‘Mijn partner en ik zaten bij elkaar, hij had zijn computer bij zich en ik zei: misschien moet jij het artwork van de plaat maken. Hij zei: dat doe ik graag. Hij stuurde me wat ideetjes, die ik afschoot. De tweede poging was raak. Hij speelt ook op het album, en hij kent me goed. Ik heb hem verteld wat Designer voor mij betekent, en wat het niet betekent. Mensen denken vaak aan elegantie en klasse. Voor mij was het een woord. Designer. Ik gebruik het op een neutrale manier. Ik wil dat het … [ze begint te neuriën] … ik weet niet. Het komt op dezelfde manier tot me als de eerste zin van het liedje ‘Zoo Eyes’. Ik zat wat te rijmen in de auto: why, why, why, Dubai. What am I doing in Dubai’. Ik heb het niet geschreven in Dubai hoor, maar op de een of andere manier werkt het wel. Ik wilde iets zeggen over vrijheid, en toen dacht ik: designer.’

© Aldous Harding

Het is niet erg als je er niets van begrijpt wat ze zegt, want het zegt veel over Aldous Harding: dit is echt hoe ze praat, als een stream of consciousness, associatief. Of nou ja, stream, een trage stroom. Want Harding laat soms zes, acht seconden stilte vallen tussen het begin van haar zin en het einde. Dit is hoe haar liedjes ook tot stand komen, zegt ze. Laten we het iets concreter maken. Wat we weten is dat Harding een tijdje terug vanuit Nieuw Zeeland verhuisde naar Cardiff, in Wales, voor de liefde. Die partner waar ze het over heeft is muzikant Huw Evans. En al associërend benoemde ze toch zomaar ineens een interessant thema: vrijheid.

Is de zoektocht naar vrijheid de rode draad in al je liedjes?
…
‘Sorry, ik luisterde even niet.’
Gaan veel van je liedjes over een zoektocht naar vrijheid?
‘Vrijheid. Veel van ons hebben op papier vrijheid, maar hoe vrij we in onszelf zijn is een ander verhaal. Het enige wat ik probeer te zeggen is: wees jezelf of niet. Ik fluctueer tussen de twee.’

Hoe is het om in Wales te wonen?
‘Het is ok. Het is fijn dat ik bij ‘hem’ kan zijn. Ik moet nog wel wat zelfstandiger worden. Ik heb veel tijd doorgebracht in de flat of achter hem aan gelopen. Ik moet wat dingen zelf gaan doen.’
Hoe is ‘hij’ in je leven gekomen?
‘Daar wil ik niet over praten.’
Maar hij is toch een belangrijke creatieve partner van je geworden?
‘Ja. Hij speelt meerdere instrumenten op je album. Hij helpt mij alles wat minder te serieus te nemen, en ik help hem alles juist iets serieuzer te nemen.’
En John Parish? Hij heeft je album geproduceerd, net als het vorige. Hij is een ervaren muzikant en producer. Wat voor band heb je met hem?
‘Onze band is goed, soms een beetje ongemakkelijk, omdat hij zo veel weet.’
…
Het is vijf seconden stil, en dan herhaalt ze voor zichzelf de vraag: ‘Hoe is het om met John Parish te werken? We vertrouwen elkaar.’
…
‘We hebben soms een conflictje, maar meestal luister ik naar hem. Hij voert de druk op. Dan zegt hij: ik denk dat je beter kan.’
…
…
‘We praten niet veel. Ik laat hem een nieuw idee horen. Hij luistert en zegt dan: ok, goed liedje. En dan zeg ik: ja toch?!’ Ze trekt haar hoofd een beetje schuin en imiteert haar eigen blik op zo’n moment, met een sprankeling van begrip in haar ogen. ‘Mensen vragen wel eens: wat was het grappigste moment. Maar dat was er niet echt. We hebben gewerkt. We hadden focus.’

John Parish dus, een 59-jarige Engelsman met een grote staat van dienst. Hij werkte veel met PJ Harvey, de iconische zangeres die niet toevallig geboren is in dezelfde stad als hij, het Zuid-Engelse Yeovil. Parish huist tegenwoordig in Bristol, niet ver daar vandaan en ook niet ver van Cardiff. Harding zegt dat ze bang is hem niet veel te bieden te hebben, maar dat hij ‘haar aanwezigheid op prijs stelt’. Het lijkt geen valse bescheidenheid, alsof ze niet lijkt te beseffen dat je ook als 28-jarige iets te bieden hebt aan iemand die al jaren meeloopt. Het is een haast ouderwets ontzag voor de ervaren man.

Aldous Harding mag dan voor haar eigen gevoel nog niet helemaal rijp zijn als muzikant, ze ontwikkelde zich de laatste jaren wel sterk. Ook op het podium, waar ze met soms theatrale grimassen de ogen op zich gevestigd houdt. Het zijn de trucs die ze ongetwijfeld van haar moeder geleerd heeft, die clown was. En actrice. En zangeres. Ook haar nieuwe video ‘The Barrel’ is een mooi staaltje theatrale expressie.

De video van je single ‘The Barrel’ is nogal opvallend, met een bizarre plottwist.
‘Wat vond je ervan? Hoe zag jij het?’
In eerste instantie oog je ongemakkelijk, stijf, met een hoed en ouderwets ogende kleding. Gaandeweg word je steeds losser en extravaganter, clownesker. Tot de knop helemaal omgaat en alles wat je eerst dacht de prullenbak in kan.
‘Ja! Dat wilde ik! Ik wilde de boel opblazen, schaamteloos plezier hebben.’
Iemand op internet schreef dat je hoed een beetje op een condoom leek en de ruimte waarin je danst op een vagina. Ik moest er daar wel om lachen.
‘Neeeeeee! Bah! Ik wilde gewoon iets interessants dragen en de ruimte bespelen. En omdat ik weet wat er komen gaat, probeer ik dat heel gecontroleerd te doen. Het moest in balans zijn.’
Wie kwam op het idee om het liedje echt een paar seconden stil te leggen?
‘Ik, omdat …. ik …. ik dacht dat het grappig was om de aandacht van mensen te grijpen.’

Hoe zag je, opgroeiend in Nieuw Zeeland, het verre Europa?
‘Oud.’
…
…
…
‘Onbereikbaar.’
….
‘En essentieel om serieus genomen te worden. Je moest erheen, zo voelde het. Maar dat ik er nu woon maakt niet dat ik anders schrijf.’
Je pakte pas op je twintigste voor het eerst de gitaar op, terwijl je opgroeide in een gezin met muzikanten.
‘Misschien is dat wel de reden dat het zo lang duurde. Als kind begrijp je je ouders niet, wat je niet hebt is interessanter dan wat je wel hebt. Niet dat ik gepusht werd. Mijn moeder drong me niets op, misschien omdat ze zag dat ik veel op haar leek.’
Hoe was het, opgroeien? Had je veel vrijheid?
‘Ja, ik had vrijheid, zoals veel mensen vrijheid hebben. Ik weet niet.’
….
‘Had ik veel vrijheid?’
Hoe zag je familie eruit?
‘Daar wil ik niet over praten, omdat … ik wil er gewoon niet over praten.’
Waarom niet? Vind je het niet belangrijk?
‘Natuurlijk is het belangrijk, daarom wil ik er niet over praten.’

Vond je het makkelijk om Nieuw Zeeland achter je te laten?
‘Ja hoor, best makkelijk.’
…
…
‘Weet je, het is gek. Jij weet waarschijnlijk best veel over me waarschijnlijk, want je hebt je voorbereid op dit interview. Je weet vast dat ik last heb gehad van angstaanvallen enzo. Zoals zoveel mensen. Maar dat zijn dingen die je al weet, toch?’
Vind je dat ik vraag naar dingen waarvan ik weet dat je er niet over wilt praten?
’Nou, dat niet per se. Maar ik wil me niet wentelen in mijn gevoelens. Hoe het was en waarom. Het is saai. Ik ben een heel gezegend mens, en ik wil niet praten over mijn wonden. Het is ook niet waar het album over gaat. Het gaat juist over het open gooien.’

Misschien ligt het aan mij, maar ik vroeg niet naar je wonden. Met wat ik vroeg kun je alle kanten op. Jij noemt het een album over dingen open gooien, zeg je. Je zet je fantasie in om met woorden te associëren, en zo creëer je vrijheid. Ik probeer iets te maken van jouw associaties.
…
‘Sorry, ik kan je niet volgen, terwijl je dit zei dwaalden mijn gedachten af. Ik bedoel het niet onbeleefd. Ik ben ook niet geïrriteerd, ik ben in de war. Aan de ene kant wil ik je op je gemak stellen, aan de andere kant: als de wil er niet is om me open te stellen, ga ik dicht. Het belangrijkste is: ik wil niet ondankbaar lijken door te vertellen over mijn jeugd.’

Ben je blij met waar je nu staat?
‘Ja, het voelt levensvatbaar en duurzaam.’
Dit is je derde album. Ben je van plan het te blijven doen, muziek maken?
‘Ja, dat is wel het idee. Ik vind het niet per se makkelijk, muziek maken, maar ik ben er wel goed in, durf ik te zeggen. Mensen zijn onder de indruk. Maar er zijn wel grenzen aan hoeveel ik van mezelf kan geven. Ik ben pas 28, dit is nog maar het begin van mijn carrière.’

Je songs zijn soms serieus, maar ook vaak licht en speels. Terwijl ik daar vaak naar zocht, interpreteerde jij het als graven in je wonden. Dat betekent dat die twee heel nauw met elkaar verbonden zijn.
‘Ja, dat denk ik ook. Het is fascinerend wat een enkele gedachte met je hele lichaam kan doen. Jij als man kunt je dat vast voorstellen, haha. Ik heb dat soms met dingen als dit. Zeker als ik moe ben, zoals vandaag. Dan heb ik niet de kracht om er voor te vechten. Maar toen ik besefte wat er gebeurde, heb ik mezelf geprobeerd eruit te trekken en te zeggen: kijk, dit is wat er gebeurde. Ik wil mensen niet vervelen met mijn irrelevante leven. So what dat je een moeilijke jeugd hebt gehad. Dat is nu voorbij.’

Kun je jezelf nu beter beschermen op tour? Met je vorige album speelde je bijna 200 shows en moest je het laatste stukje van je tour afzeggen omdat je afgedraaid was.
‘Ja, het was allemaal mijn eigen schuld. Het ligt in mijn natuur om problemen op te zoeken, er zelfs op af te rennen. Mijn vader zei altijd dat ik dat als kind ook deed als we verstoppertje speelden. Ik hoorde hem aankomen, en werd dan zo bang dat ik me niet verstopte, maar op hem af rende. Ik weigerde gevonden te worden. Sommige mensen zijn nu eenmaal zo.’