Nanne Tepper: Mag opa ook nog meetellen?

‘Dementie sluipt de popmuziek binnen’

3VOOR12-columnist Nanne Tepper krijgt een onbedwingbare behoefte naar een ouderwetse bender. Terwijl hij zijn platenkast doorneemt ontdekt hij dat zijn bejaardenbender allang niet meer alleen voor bejaarden is. Ook de jeugd vergrijpt zich er aan.

‘Dementie sluipt de popmuziek binnen’

Als de leukste opa van heel Europa (dat ben ik dus) een onbedwingbare behoefte naar een ouderwetse ‘bender’ krijgt, moet-ie niet enkel zijn corset aansnoeren, zijn steunzolen herschikken en zijn hangzak op laten binden, maar bovenal moet hij als eerste dat woord ‘ouderwets’ schrappen. Een ouderwetse bender. Ja ja. Eerlijk gezegd word ik al beroerd als ik eraan denk. Zo’n ding nam wel eens jaren in beslag. Er is natuurlijk niets tegen een maandje of twee in een vat jajem dobberen terwijl je rectaal alles inneemt wat er verder aan geperst genoegen rondslingert (rectaal ja, want opa’s hebben zwakke magen, en het is toch zonde om een vers ingenomen downertje weer uit de kotsen). Maar al rap moet de oude lul weer uit de Euforie-Achtbaan, al was het maar omdat ‘evenwicht’ een laaiende koppijn aardig weet te temperen. Die ouderdom steekt vooral de kop op als je jezelf betrapt op het ‘voorbereiden van de bender’. Vader gaat op stap en al die deprimerende aankondigingen van de dood. ‘Genoeg geld op zak?’ ‘Piemel gewassen?’ Enzovoorts. Bah. Hedonisme is me heilig, maar je hebt er sodeju wel Ausdauer voor nodig. Waar het uiteindelijk op uitdraaide was een verwoestende reis door mijn platenkast. Als je eens een paar weken werkelijk geen zeepbel hoeft te recenseren (behalve natuurlijk de gebruikelijke van je vrouw), en je een hol hebt waar al je platen, verboden middelen (‘niet alweer een aspirientje!’) en verzamelde viezigheid rondslingeren, dan kun je met gesloten gordijnen een heel aardig bejaarden-bendertje bakken. Met een oude klare en een sigaartje beginnen. Dan eerst de platen die je jaren niet gehoord hebt vanwege tijdgebrek. Dan de vergeten schatten. De re-releases. De old time favourites. Wat nieuw spul. Aan genres geen boodschap. Het is louter het oude-lullen-schap dat je op precies de juiste trip stuurt. Genres, periodes, legendes, bewegingen; alles verdwijnt door deze manier van emotioneel en associatief draaien. U kent dat wel. Dat er tegenwoordig ‘gecross-overed’ wordt alsof iedereen de kluts voorgoed kwijt is blijkt ineens minder mal dan het weerzinwekkende geknoei op dit vlak de laatste jaren deed vermoeden. Gecross-overed werd er natuurlijk altijd al, en de meuk die dat opleverde is door de geschiedenis met grof geweld onder de zoden geschoffeld. Maar de schatten uit datzelfde verleden vliegen ons ondertussen tegenwoordig wel in dozijnen per maand om de oren. En wij, luisteraars, cross-overen al sinds het begin der tijden, met onze nukken en heilige wansmaak. Dezelfde muzikale dementie die ik voelde tijdens mijn bejaardenbender (‘van kick naar kick, desnoods met een alpenstok, en als gevolg van de dementie zonder aanziens des plaatje’), lijkt ondertussen op een bizarre wijze de gehele popmuziek binnengeslopen te zijn. Top veertig bands die trouw blijven aan sound en bronnen. Over Franz Ferdinand, bijvoorbeeld, zou je eenvoudig een essay kunnen schrijven dat helemaal terugverwijst naar 1978 zonder dat je ook maar een seconde neerbuigend hoeft te doen over de bands die je er in dat essay bijsleept en de wijze waarop ze doorklinken in de band. Integendeel zelfs. En de wijze waarop FF vervolgens in een kutprogramma als Top Of The Pops live de zaal platspeelt zou zelfs de grootste indiesnob mild moeten stemmen. Een onder hiërarchieën bezweken cultuur in gezegende scherven? Zou kunnen, tis tenslotte ‘lage cultuur’. Er is geen ‘hoge cultuur’ binnen de pop die er eens even wat van zeggen gaat. Behalve het journaille natuurlijk – maar laten we wel zijn: het journaille is wel het laatste onderdeel binnen de pop dat zich ‘de hoge cultuur’ noemen mag, en bovendien is z’n invloed zo goed als dood. Noem het democratisering van de pop, als je per se wilt. Kuddes losgeslagen hippies die hele tenten vol Hollandse saggerijnen aan het zwijmelen krijgen, terwijl datzelfde volk later staat te stampen bij The Hives. Dat is geen eclectisme of omnivorengedrag meer. In mijn optiek is dat een gezegende vorm van dementie die door oude lullen langzaam onder jongeren wordt verspreid. Ja zeg. Mag opa ook nog meetellen?