Rob, wat heeft heeft je doen besluiten te vertrekken?
“Das een goede vraag, dat weet ik niet precies, het is nooit 1 specifiek ding. Het is een opeenstapeling van zaken die niet precies te duiden zijn.
Om te beginnen komt er een nieuwe kunstenperiode aan. Na een crisisperiode waarin zowel de muzikanten als het personeel in de hele kunstensector tot op het bot uitgehold zijn, komt er nu weer een nieuwe periode aan. Er gloort weer hoop voor talentontwikkeling, zelfs in Den Haag. De gedachte van staatssecretaris Zijlstra was dat er meer geld uit de markt zou komen, maar daar kwam niks van, die fles was leeg. Uiteindelijk kwam het uit de mensen, die met hun passie werken voor hun projecten tot ze er bij neer vallen. Zowel aan de makers, als aan de productionele kant. Wat ooit een pannenkoek was is nu een uitgerold dun flensje.
Gelukkig is ON overeind gebleven mede dankzij de steun van de provincies en de gemeente. Zo’n nieuwe periode is een goed moment om mezelf af te vragen of ik dat nog wel wilde. Dat is overigens een 4 jaarlijks terugkomende vraag en het is goed dat je daar elke vier jaar even bij stilstaat. Tot nu toe was 't altijd ja, want dit is de allerleukste baan die ik kan hebben, maar soms komen er dingen op je pad waarvan je in eerste instantie denkt ‘dit is niks voor mij’. Directeur worden van ArtEZ was zo’n ding.
Tegelijkertijd werd ik gemaild en gebeld door allerlei mensen die zeiden dat dit wel wat voor mij was, dat zet je dan toch aan het denken. Ik geef al 1 dag in de week les bij ArtEZ en heb een beeld van de opleiding en vooral van de studenten. Voor mij was de grootste vraag of mijn onrustige aard zich verhoudt tot de wat andere vorm van een conservatorium. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat het in ieder geval een buitengewone uitdaging zou zijn waar ik veel zin in had. Het ligt ook redelijk in het verlengde van wat ik eigenlijk al doe: Ik geniet elke week weer van de vibe van jonge muzikanten die wat willen en dat op hun eigen manier proberen vorm te geven, terwijl ze weten dat ze er nooit rijk van zullen worden. Dat gegeven, daar houd ik van.
En soms is het gewoon tijd om iets anders te gaan doen. Bovendien wist ik dat ik een goeie opvolger tegenover me had zitten en dat de organisatie stabiel genoeg was om dat aan te kunnen.”
Wisselaars van de wacht bij ON
Interview met de gedreven nieuwe directeuren van ArtEZ Enschede en Productiehuis Oost Nederland
Productiehuis Oost Nederland maakt en produceert ONgewone dingen voor normale mensen. En hun trackrecord liegt er niet om! Van het produceren en begeleiden van Kytemans hiphop-orkest tot de 10-koppige live drum ’n’ bass band Knarsetand. Van de Arabicana muziek van NO blues tot de erfgoed-muziektheatervoorstellingen van Het Geluid Van… (die inmiddels 13 edities door heel het land voor duizenden bezoekers heeft gedraaid). Directeur en oprichter van productiehuis Oost Nederland (ON) Rob Kramer wordt directeur bij het ArtEZ Conservatorium en Maike Fleuren neemt het stokje over bij ON. Een gesprek met een ex-kraker met een chaotische geest die directeur werd en de eigenwijze producent die hem opvolgt.
Maike, wat gebeurde er toen je het te horen kreeg?
“Het was na de Kerst, het kantoor was dicht, we hadden dit jaar eens geen producties en dan is alles even rustig wat bij ON zeldzaam is. Ik was thuis en had een eetafspraak met vrienden. Om een uur of 10 belde Rob. Ik dacht, het zal wel, geen producties ik bel morgen wel terug. Toen stuurde hij toch een berichtje of ik kon terugbellen als het uitkwam, maar dat kwam dus niet uit. Toen stuurde hij een berichtje naar mijn vriend, en toen dacht ik, hij zal wel van de trap gevallen zijn, dit is echt dringend!
Toen zei Rob in eén adem dat hij wegging bij productiehuis ON en dat hij mij had voorgedragen bij het bestuur als nieuwe directeur. Ik had niet verwacht dat Rob op dat moment zou gaan. Ik was op alle vlakken heel erg verrast, ook dat hij mij als opvolger vroeg. “Denk er maar even lekker over na, maar niet te lang, want ik moet de bekendmaking in gang gaan zetten.” Dus daar eindigde mijn vakantie. Ik heb er goed over nagedacht en veel gesprekken gevoerd met m'n omgeving. En na een aantal gesprekken met het bestuur en mijn collega’s bleven er geen goede redenen over om het niet te doen.
Hoe voelt ’t nu dat Maike het over gaat nemen?
Rob: “Omdat Maike al zeven jaar tegenover me zit op kantoor heb ik haar goed kunnen volgen. Ik weet nog goed dat we haar aannamen: we zochten een nieuwe producent en waren toen net begonnen met Kyteman. Wat ik in een sollicitatiegesprek dan vaak doe is je grootste probleem inbrengen als ‘case’ om te kijken wat voor vlees je in de kuip hebt. Maike vond toen, zoals elke rechtgeaarde producent, dat het eigenlijk niet te doen was en dat was de enige juiste mening. Uiteindelijk hebben we haar aangenomen en was Kyteman’s Hiphop Orkest haar eerste productie bij ON. En dat is best wel aardig gelukt zou je kunnen zeggen. ON is in de business van onmogelijke dingen mogelijk maken. Daarna heeft ze 7 jaar steeds moeilijkere en ingewikkeldere projecten gekregen. Met als laatste de 13e editie van de serie ‘Het Geluid Van’ die nu in Nijmegen met ‘Het Geluid Van Stroom’ een XL versie beleeft: een maand lang spelen met alleen maar uitverkochte voorstellingen.
Colin Benders (Kyteman, red.) zei ooit : “Iedereen wil het resultaat, maar niemand het proces.” Daar heeft hij helemaal gelijk in, maar uiteindelijk ben je als productiehuis zo goed als je output, in de ogen van de toeschouwer dan.”
Maike, wat verwacht je dat 't grootste verschil gaat zijn met wat je hiervoor hebt gedaan?
Maike: “Ik zal meer bezig zijn met de lange lijnen, met de visie en de toekomst. Het positioneren van ON binnen het culturele landschap, veel meer als hele organisatie in plaats van als uitvoerende producent en mede maker van een deel van de producties. De motivatie om dingen te maken was er al, nu is het alleen op een andere manier. Van een radertje in het geheel naar zorgen dat de hele machine blijft lopen en intussen de lange termijn koers in de gaten houden. ON staat samen met De Nieuwe Oost (de samenwerking met Generale Oost in Arnhem en de Wintertuin in Nijmegen) al goed op de kaart. Daar willen we blijven, talentontwikkeling is geen fancy toetje maar een essentieel onderdeel van elk gerecht.
We zijn heel fris, met een team dat echt goed is in wat ze doen; daar hoef ik me geen zorgen over te maken. Ik denk de hele tijd, wat tof! Ik mag nieuwe dingen doen, ontdekken, ontmoeten, maken, druk maar leuk. Talentontwikkeling gaat immers niet alleen over makers en muzikanten, maar ook over jezelf en je eigen organisatie!”
Rob?
“Het is buitengewoon ingewikkeld om van degene die het bedrijf heeft opgezet de boel over te nemen. Dat maakt het ook enorm dapper om het te doen. Dit is geen werk, maar een manier van leven en daar moet je van houden en tegen kunnen. Er is maar eén manier om dit te doen en dat is er voor 200% in duiken. Je krijgt er heel veel liefde voor terug, maar je moet er ook heel veel liefde in stoppen.
Er komt ook een andere tijd aan binnen ON; ik ben van aard chaotisch, dat maakt me een heel goeie improvisator en creatieve denker, Maike is veel gestructureerder. Ik heb de mensen om me heen verzameld die dingen doen waar ik niet goed in ben. De taak van Maike is nu de mensen om haar heen te verzamelen die de dingen doen waar zij niet goed in is zodat je een aanvullend team hebt. Ik ben een goeie improvisator en ideeën-bedenker, maar een minder goede producent. Dat is een ander vak, maar het zijn uiteindelijk alle mensen bij elkaar die een organisatie sterk of zwak maken. ON is bij uitstek een ‘team effort’, met de muzikanten, de producenten, marketing, financiën, maar ook met de overheden en geldschieters die in je geloven.”
Rob, what’s next?
“Mijn basis insteek bij ArtEZ is: ik wil meer buitenwereld naar binnen halen en meer binnenwereld naar de buitenwereld brengen. Zichtbaarheid, aanwezigheid en urgentie. Uiteindelijk leidt ArtEZ zelfstandigen op, cultureel ondernemers, die zowel artistiek als zakelijk eigen baas zijn. En daar moet je ze maximaal op voorbereiden.
Als je als muzikant of docent wat wil bereiken, dan moet je bereid zijn het wherever vandaan te halen. Bij voorkeur met een mentaliteit van ‘als het systeem zich niet aan mij aanpast dan pas ik het systeem wel aan’. Dat is echt relevant en daar moet ook ruimte voor zijn binnen ArtEZ. ArtEZ is een van de weinige kunstopleidingen die zo veel verschillende disciplines herbergt. Ik kijk er dan ook naar uit dat al die mensen maximaal van elkaars discipline kunnen profiteren.
Ik ga maximaal gebruik maken van het feit dat ik nieuw ben en als een relatieve buitenstaander naar binnen kijk. Het spanningsveld tussen wat je wilt, ziet, wat je doet, en het verschil daartussen. Ik heb er zin in.”
Maike, what’s next voor ON?
"Waar we voor staan is de overtuiging dat met wat we hebben opgebouwd als ON èn met De Nieuwe Oost relevant is voor de top van talentontwikkeling. Eigenlijk doen we aan talentoptimalisatie. Met Generale Oost (dans en theater) en de Wintertuin (literatuur) kunnen we veel talenten een plek geven. De top van de huidige generatie makers en muzikanten wil niet meer in een hokje geplaatst worden, is multicompetent: fotograaf, dichter en muzikant ineen. Staat de ene dag in een huiskamer zijn verhalen en gedichten te doen en de volgende dag op een festival voor duizenden mensen op te treden. Dat vraagt een ander proces, kennis en netwerk, dat disciplines overstijgt. Ook kun je talentontwikkeling, producties en festivals niet zo ver uit elkaar trekken als de huidige subsidieregels dat doen. Dat is wat we vanuit de Nieuwe Oost het belangrijkste vinden. ON blijft daarnaast ook bezig om de talenten die uit het ontwikkelingstraject komen te begeleiden, zodat 't plantje niet meteen verdort zodra hij net z'n kopje opsteekt boven de aarde.
Ik ben heel blij met deze uitdaging maar ook echt met het hele team. Ik heb er oprecht alle vertrouwen in dat we het met z’n allen gaan cheffen!”