Zorgvuldige statistische berekeningen en representatieve steekproeven waren niet nodig om erachter te komen wie HET platenzaakicoon van Nederland is. De reacties wezen op overweldigende wijze richting één man. Hij heeft een goede snor en een markante kop, hij bedient zijn klanten met potjes sjek op de balie. Hij is de eigenaar van een eenmanszaak, die nog voor je de winkel binnen stapt al weet wat je zoekt. Platenzaakicoon nummer 1: Johan Dollekamp van de Popeye in Hengelo. “Ik ben mede door hem begonnen met draaien”, zegt Casper van Deuveren, al jaren vaste klant. “Door het podium dat hij met koninginnedag voor zijn winkel had staan. Johan is zelf meer een southern rockman, maar hij luistert naar alles en heeft een enorme passie om dat over te brengen. Kom bij hem de winkel binnen, en er staan vier mensen bij de kassa te luisteren naar wat hij heeft opgezet. Platenbonnen tekent Johan helemaal zelf, met een eigen stijltje.” Bjorn Koebrugge sluit zich aan. “Johan is een lokale bekendheid, hier. Ik zag hem laatst zelfs opduiken in een expositie in de bibliotheek, waar ‘bekende Hengelo’ers' op de foto gaan met hun favoriete boek. Ik denk inderdaad dat hij voor veel mensen hier belangrijk is geweest in hun muziekontwikkeling. Hij ziet aan mensen hun gezicht al wat ze zoeken, ook als ze dat zelf nog niet weten. En dat gaat inderdaad heel breed, hij is zelf groot fan van bands als Lynyrd Skynyrd en Allmann Brothers, maar menig house-dj hier uit de regio koopt bij hem zijn spullen.”

Check ook dit mooie videoportret van Popeye-eigenaar Johan Dollekamp.

Een beetje platenzaakicoon staat midden in de scene. Hij sluit aan bij de niches die leven in zijn stad, is misschien zelfs wel aanjager van die niches. Zie daar Elpee in Groningen, een zaak in de Oosterstraat, op steenworp afstand van poppodium Vera. De zaak wordt gerund door 'de Jannen', JanKooi en Jan Gorter. De eerste van die twee is wat zichtbaarder, met dank aan zijn Twitter-gedrag. Het duo verkoopt alternatieve popmuziek in de breedte, maar heeft een voorliefde voor garagerock en sixtiespop. "De link tussen Vera en Elpee is er al zeker sinds de jaren zeventig, toen de Jannen er nog niet de baas waren", zegt Peter Weening, programmeur van Vera. "Het is een soort vanzelfsprekendheid, dat ik bij hen muziek koop. Van de week nog hoorde ik bij Jan een album van Purling Hiss. Purling Hiss? Purling Hiss? Verdomd, daar had ik een mail over. Ik ben meteen terug gegaan naar kantoor en heb de band geboekt." "De stukjes die de Jannen op hun website schrijven, zeggen mij vaak meer dan zes pagina's in de OOR", aldus Mark Dijkhuis, die al sinds eind jaren tachtig vaste klant is bij Elpee. "Ze brengen context aan, weten veel van specifieke kleine labels, en van bands als Parquet Courts, The Growlers en Nightmarchers. Ze zijn altijd op zoek naar iets nieuws, het liefst een debuut. De tweede plaat valt bij hen meestal tegen, zal ik maar zeggen. Over sommige acts zijn ze zo enthousiast dat ze de hele Nederlandse voorraad opkopen. Dat deden ze destijds met Gentleman Jessie, echt een hit in Groningen. En dan is een DM'etje via Twitter naar Jan genoeg: leg maar aan de kant."

"Ik en mijn Peer", mijmert Naomi Mertens. "Ja, een beetje verliefd was ik wel", zegt ze gekscherend. Haar traditie: zaterdagochtend, een plaatje, een praatje en een kopje koffie bij de Waaghals in Nijmegen, een platenzaak met veel historie en een breed alternatief assortiment. "Altijd een ommetje waard. Soms betaal je er 50 cent of een euro meer dan bij de concurrent, maar dat maakt me niet uit. Van de verschillende medewerkers van De Waaghals heb ik de beste klik met Peer. Zijn tips op de website en in de winkel passen het best bij mijn smaak. Al houdt hij soms ook van al te softe shit." Met die 'softe shit' wist Peer ook Paul Nederveen alias dj St Paul in te palmen. "Zwervende zielen", noemt de dj het type muziekkopers waar hij zelf toe behoort. "Platenzaken zijn soms wat intimiderend, een apenrots van dj's rond de kassa. Peer is degene die dat soort mensen feilloos kan helpen. Het heeft bij mij gezorgd voor een enorme trouw." Peer is een echte liedjesman, een romanticus, die zelfs soms klanten thuis uitnodigt om ze de 'beste muziek ooit' te laten horen. "Hij maakte dan intussen aardappelen, groente en vlees klaar. Dat deed hij ook met mij toen ik jong was. Het kon hem niks schelen dat hij veel ouder was, het ging om de muziek. 'Dit gaat jou ontroeren', zei hij dan. En hij had altijd gelijk. Zo zie je maar: smaak is niet te vangen in statistieken. Het mooist is toch nog altijd iemand die met een stapel vergeelde 7 inches aankomt. Ondertussen gaan ze gelukkig ook met hun tijd mee. Ze zijn goed bezig op internet. Ik wil overigens absoluut vermelden dat je niet over Peer kunt spreken zonder ook Paul te noemen. Peer en Paul, zij zijn de Simon & Garfunkel, de Angus & Julia Stone, de Eric B & Rakim van de Nederlandse platenzaken."

"Je bent een goede platenpusher als je niet alleen bezig bent met stapels neerzetten die de labels graag zien", stelt Tjeerd van Erve, devoot bezoeker van platenzaak Sounds in Tilburg. Het platenzaakicoon van dienst aldaar is Maarten Koehorst, een verdwaalde Noord-Hollander die zijn plek in Brabant helemaal gevonden heeft. "Hij heeft de juiste spullen voor Tilburg", vindt Van Erve. "Tilburg is erg op de zware rock, muziek van labels als Sacred Bones zet hij er ook met groot gemak weg. En ken je Matt Bauer? Nee? Een Amerikaanse singer-songwriter, kaal hoofd en een baard. Er is maar één zaak in Nederland die daar stapels van verkocht heeft." Van Erve omschrijft Koehorst als een sympathieke, open man, maar wel een die rustig durft te zeggen als een plaat niet goed is. "En Roadburn is zijn tweede kerst", stelt hij over het grote stoner- en psychedelicafestival, dat dit jaar samenvalt met Record Store Day. Walter Hoeijmakers, de man achter Roadburn, verklaart zich fan van de platenhandelaar. "We hebben eindeloos gepraat, hij kan een uur lang vol vuur over een plaat uitwijden, of tips geven." Muzikaal kunnen de twee het goed met elkaar vinden, opnieuw een teken dat lokale scenes en platenzaken vaak de kruisbestuiving zoeken. Dat doet Roadburn dit jaar heel letterlijk met Record Store Day. "John Baizley van Baroness heeft net een plaat uit met covers van Townes van Zandt, waar Maarten zeer gecharmeerd van is. Hij zal die dag in de winkel spelen. Niet alleen omdat het Record Store Day is, maar ook een beetje voor Maarten."

Dat Groningen een vruchtbare platenzaakcultuur heeft, is bekend. Dat die zich ook uitstrekt tot Hoogezand wellicht minder. Toch zit daar een van de oudste platenzaken van Nederland: Evelyn Novacek, ontstaan in 1937, toen de LP nog uitgevonden moest worden. Vernoemd naar de oma van de huidige eigenares, Marjolein van Dam (samen met haar man Jan). "De winkel is begonnen met instrumenten, bladmuziek en klassieke muziek", vertelt Arnold Groen, een theatertechnicus die voor zijn werk in het hoge noorden belandde. "Aan Hoogezand mis je niet zo veel, maar een winkel als Evelyn Novacek maakt zo'n plaats dan weer heel leuk. Ze hebben klanten uit het hele noorden van het land. Marjolein houdt zelf het meest van acts als Allmann Brothers en Joe Bonamassa, maar ze doet moeite voor alles dat je wilt hebben. Ik herinner me dat ik eens een plaat van Frankie Miller besteld had die maanden op zich liet wachten. Op een dag hoorde ik ineens The Doodle Song in de winkel. 'Ja ja, die was je vast alweer vergeten', zie Marjolein tegen me." De historie van de winkel hangt duidelijk in de ruimte, stelt Ger Lindeman, wethouder in Hoogezand. "Ik kocht een jaar of vijf geleden mijn muziek voor veel in de stad Groningen of op internet, maar op een gegeven moment heb ik besloten dat ik het beter hier kan kopen. Mijn ouders hebben nog een stapel singeltjes uit de jaren zestig met het logo van Evelyn Novacek erop. Eigenlijk is er in al die jaren weinig veranderd. Eerst verkochten ze LP's, dat werden cd's, maar nu is het weer meer en meer vinyl. Het persoonlijke contact gaat toch boven zo'n webshop. Marjolein helpt me altijd heel goed, ik kan alles bij haar bestellen. Soms kom je ineens iets onverwachts tegen. Ik heb er eens een LP van Buddy Miller gekocht uit een oplage van 500. Die staat daar dan ineens. Soms mag je even rustig een kopje koffie drinken terwijl je tweedehands LP gewassen wordt in een platenwasmachine. Heel ouderwets, maar wel prachtig natuurlijk."