Het terugkijken blijkt voor zowel publiek als band een bijzondere ervaring. De laatste jaren was de band weer volop aanwezig met de albums Brik en Hoofdkaas, maar tijdens het eerste deel van de tour speelden ze het vroege werk van albums Yverzucht, Krankenhaus en Gaaphonger. Een heel ander geluid voor mensen die De Kift alleen van het latere werk kennen.
Terugkijken op jubileumtour De Kift: "Het was fijn, maar ook enigszins confronterend"
De Kift, Patronaat, vrijdag 1 maart, 20:30 uur
De Kift bestaat dit jaar 25 jaar. Het eigenzinnige gezelschap maakt al die jaren lastig te vangen muziek. Zanger Ferry Heijne trekt zijn uitspraak – “De Kift is eigenlijk een genre opzich” – meteen weer in. Maar die omschrijving is zo gek nog niet. Wij hadden een uitgebreid interview met hem, dat in twee delen wordt gepubliceerd. Het eerste deel vertelt Heijne over de muzikale lijn die te vinden is in het uitgebreide oeuvre en de gevoelens die de jubileumtour opwekt. In deel twee onder andere alles over de bijzondere totstandkoming van de muziek van De Kift.
Golfbeweging
“Gaaphonger is absoluut geen popmuziek. Vergeleken met Brik is het inderdaad helemáál een wereld van verschil. Als ik terugkijk naar de shows zie je dat Gaaphonger, Krankenhaus extreem is in zijn tegenstelling. Gaaphonger is origineel een theaterstuk en eigenlijk totaal niet geschikt voor de popzalen. Je merkt nu hoe extreem het is om dat toch te doen.” Tot mei speelt de band nu Vlaskoorts en Koper. “We hebben nu een paar shows gedaan en deze albums zijn ook ontzettend leuk om te doen. Er staan grappen op Vlaskoorts die nog steeds werken. Als je naar Koper kijkt heb je het echt over pop. Daar zitten wel een paar hits tussen.” Heijne voegt lachend toe: “Relatieve Kift-hits.”
Hoewel 3voor12-lezers vooral bekend zijn met de pop die De Kift maakte, benadrukt Heijne dat ze zeker niet definitief de weg van Brik in zijn geslagen. Er is een golfbeweging zichtbaar als je de uitgebreide discografie bekijkt. Er zijn talloze projecten tussen de laatste pop platen. Zo was 2011 niet alleen het jaar van laatstgenoemde, maar ook van muziektheatervoorstelling Kees de Jongen (i.s.m Frank Groothof). Daarnaast maakte De Kift locatietheater Master en Margarita voor Oerol 2010 met gezelschap Tryater en opera Vier voor Vier in 2003.
“Wat we maken beweegt zich tussen theater en pop, we laveren tussen die twee uitersten. Het staat bandleden overigens ook vrij om sommige projecten over te slaan. Zo koos Patrick Votrian er in 2009 voor om niet mee te spelen met Kees de Jongen.” De tubaïst en trombonist was in plaats daarvan de afgelopen jaren een vaste waarde in het orkest van Kyteman.
Toekomstmuziek
Wie de echte popplaten 7 en Hoofdkaas integraal uitgevoerd wil zien zal helaas nog even moeten wachten. “We wilden eigenlijk ook dit voorjaar met het recentere werk gaan touren, maar dat is voorlopig even opgeschoven naar eind dit jaar of begin volgend jaar. Het bleek uiteindelijk lastiger dan gedacht om IJverzucht, Krankenhaus en Gaaphonger terug te halen en opnieuw in te studeren. We wilden niet dat de tour met 7 en Hoofdkaas het nieuwe project in de weg zou gaan zitten.” Over die nieuwe productie kan Heijne nog niet veel vertellen, simpelweg omdat het project nog in de kinderschoenen staat. “Wel is al duidelijk dat het weer meer richting muziektheater gaat dan de laatste twee platen. We weten al dat acteur Sanne den Hartogh meespeelt en waarschijnlijk zullen we een proloog uitvoeren op Oerol. Toch hebben we besloten om de productie ook geschikt te maken voor het popcircuit.”
Herinneringen
In gesprek met Ferry Heijne komen vooral de mooie analyses van 25 jaar De Kift. Als ik hem vraag naar bijzondere anekdotes valt er een lange stilte. "Anekdotes; de rock & roll clichés zijn onzin. Het is niet zoals je altijd hoort. Het is niet zo dat de hele backstage wordt afgebroken, of dat bandleden helemaal in hun eigen wereldje leven en pas op het podium elkaar aankijken. De Kift is al die jaren een hechte groep gebleven. Er is in al die jaren niets veranderd. We stappen in de auto, drinken een biertje voor het optreden, spelen onze muziek, drinken nog een biertje en aan het eind van de avond rijden we naar huis.” Die uitleg is best logisch ook. Probeer maar eens aan een onbekende uit te leggen hoe gezellig jouw zaterdagavonden met vrienden zijn.
Op de vrijdagmiddagborrel, waar alle generaties Heijne en oud zanger van The Ex Jos Kley (AKA G.W Sok) vanmiddag aanwezig zijn, komen de mooie verhalen wel los. Jos en Ferry vertellen de mooiste verhalen van vroege optredens in Polen, begin jaren tachtig. Toen de strikte scheiding tussen oost en west Europa nog van kracht was en het ijzeren gordijn nog niet gevallen. Jos: “Het voelde heel bijzonder. Niet zozeer omdat je raar aangekeken werd, maar door het welvaartsverschil.” Ferry bevestigt: “Gewoon op ons gemak even benzine tanken of wat te eten halen, voor ons heel gewoon, voor de bewoners een luxe. De meest bizarre situatie ontstond door het kopen van bier. ’s Middags hadden we een kratje gehaald. Bleek achteraf dat we de helft van de maandvoorraad van het dorp waar we speelden, hadden opgekocht.”
Confrontatie
Na die stilte dan toch terug naar de muziek. Wat voor gevoelens leverde het spelen van al die oude muziek op? Heijne: “We speelden speciaal voor deze optredens met mensen waar we vroeger mee samenwerkten. De hoofdrollen in Gaaphonger zijn gespeeld door acteur Huug van Tienhoven en Jos Kley, zanger van The Ex. Ook oud toetsenist Frank van den Bos is er weer bij. Dat voelde ontzettend goed, maar tegelijkertijd vindt iedereen het ontzettend jammer dat dit alleen voor dit project zal zijn.”
Heijne met enige twijfel in zijn stem: “In zeker zin was het opnieuw spelen van dat oude werk confronterend. Je komt erachter dat de nummers van Krankenhaus, die ten slotte toch al twintig jaar oud zijn, je nog steeds raken. Dat iedereen die nummers nog steeds vol vuur op een podium kan brengen. Het is fijn om te merken dat die muziek niet is ingehaald door de tijd.”
TE ZIEN: De Kift, Patronaat, vrijdag 1 maart, 20:30 uur/ Victorie, vrijdag 17 mei, 20:30