Het gaat niet goed met de Nijmeegse culturele instellingen en geld kan maar één keer worden uitgegeven. LUX (filmtheater, debatcentrum, podium voor theater en muziek) zit diep in de financiële problemen door incidentele kosten bij de start en structurele tekorten op de begroting. Doornroosje wil graag een nieuw gebouw.
In de gemeenteraad van 2 februari 2005 werd gesproken over een voorstel om LUX van de ondergang te redden. De vraag is of dat kan zonder dat het ten koste gaat van andere instellingen. De directeur van LUX had een trui aan met daarop de filmtitel 'Gegen die Wand'. Treffender had het niet gekund. Er moet iets gebeuren of het tot beste filmtheater van Nederland uitgeroepen complex moet stoppen. Een onderzoeksbureau concludeert dat de filmzalen goed lopen, maar dat vooral de nevenactiviteiten verliesgevend zijn, inclusief de horeca.
In LUX draait momenteel de film 'Der Untergang'. De gemeente Nijmegen wil voorkomen dat dit het lot van LUX wordt en besluit daarom tot een aantal maatregelen. Zij verstrekt een tijdelijk krediet van € 250.000,- aan LUX om de liquiditeitspositie op korte termijn te verbeteren. Dit is een voorschot op de gereserveerde subsidie voor 2005. Daarnaast vult zij een groot deel van het eigen negatieve vermogen van LUX aan, met een maximum van € 525.000,-.
Tot slot neemt Nijmegen het bouwdeel van de lening van LUX over. Dat bedrag moet komen uit een positief saldo op de gemeentelijke jaarrekening van 2004. Is dit niet het geval, dan wordt het bedrag gezocht in de gemeentelijke (cultuur)begroting. Niemand in de gemeenteraad wil LUX laten schieten. Het is een instelling met uitstraling die veel bezoekers trekt en van grote waarde is voor de stad. Dat het geld uit een meevaller komt, ligt gevoelig. Dat gaat normaal naar de reserves.
Een voorstel om de verbouwing van de Mariënburgkapel tot een debatcentrum uit te stellen en dit geld te gebruiken voor LUX, haalde het echter niet. Ook heeft de raad besloten het geld niet te halen van de € 4,5 miljoen die gereserveerd is voor de nieuwbouw van Doornroosje. Vrijwel alle fracties roemen Doornroosjes eigenzinnigheid en professionaliteit. De roep om nieuwbouw werd gehoord. Het college komt in maart of april met een voorstel.
"De gemeente heeft een veemarkttechniek toegepast", zegt Jaap Modder, voorzitter van LUX. "Op 22 december hadden we een deal met wethouder Hirdes om onze problemen op een structurele manier op te lossen. Plotseling kwam de wethouder met een voorstel dat uit ging veel minder geld. Met dit besluit zit hij ergens in het midden. De raad zegt dat dit voorstel een stuk beter is dan het vorige en is dus tevreden. Maar wij blijven zitten met een structureel tekort."
De toekomst van LUX als arthouse komt volgens Modder in gevaar. De oplossing lijkt volgens hem zo voor de hand liggend: concentreer je als LUX alleen op film. Maar juist het innoverende totaalconcept maakt LUX tot een unieke culturele instelling, waar de stad trots op mag zijn. Naast de financiële steun van de gemeente, zal LUX ook zelf werken aan een gezondere bedrijfsvoering. Er wordt gewerkt aan betere resultaten in de horeca en aan meer winst op de exploitatie van films. Dat zal moeilijk worden omdat dit tegen de landelijke trends ingaat.
Modder sluit inhoudelijke samenwerking met Doornroosje niet uit, maar hij vindt dat ieder zijn eigen zakelijk leider moet houden. Na het debat stapt wethouder Hirdes af op Toine Tax, directeur van Doornroosje: "Gefeliciteerd met alle positieve woorden en complimenten!" Tax heeft een dubbel gevoel over het besluit: enerzijds is het goed dat er knopen worden doorgehakt. Anderzijds zijn de toezeggingen aan LUX nu hard, en die aan Doornroosje nog erg zacht.
Voorlopig blijft de gemeente af van het budget voor nieuwbouw. Haalbaarheid van nieuwbouw is mede afhankelijk van externe financiers, en daarover is nog geen duidelijkheid. Wel is Tax tevreden over de grote steun van de raad aan Doornroosje. Om het innoverende karakter van Doornroosje kracht bij te zetten, deelde hij voor de vergadering een boekwerkje uit met de belangrijkste prestaties van 35 jaar Roosje. Het is een indrukwekkende lijst. Of het effect heeft gehad, zien we in maart of april, wanneer de raad zich uitspreekt over de nieuwbouw.