De laatste festivaldag vindt zijn aanvang in Het Ruim, het voormalige filmhuis. Hier speelt de Zergüzeşt, het (nieuwe) project van de Leeuwarder muzikant Yusuf Kemal Öztürk. Hij speelt solo, met een gitaar en een tafel vol elektronica, altijd spannend, aangezien de techniek (om welke reden dan ook) tijdens een optreden het vaak laat afweten. Ook Yusuf heeft hier even last van. Zijn laptop vertikt het mee te werken aan een song. Maar zodra man en computer weer op een lijn zitten, vervolgt Zergüzeşt het optreden, hij speelt, neemt op, loopt en verwerkt samples van historische opnamen in zijn muziek. Het resultaat is prachtig, vooral liefhebbers van de betere postrock komen hier aan hun trekken. Yusuf trekt een muur van geluid op, om deze vervolgens te destilleert tot een ‘liedje’, een shoegaze liedje met veel gitaar en distortion, dat dan weer wel.
Het festivalweekend van Explore the North is een driedaagse ontdekkingstocht vol verhalen in vele vormen. Op prachtige locaties in de historische binnenstad van Leeuwarden nemen muzikanten, theatermakers en dichters je mee in eigenzinnige verhalen, voorstellingen, concerten en meer. Onze fotografen en redacteuren bezochten kerken, een oude gevangenis en poppodia om de beste concerten van Explore the North in woord en beeld te vatten. Lees hier het verslag van zondag 23 november.
Hoge intensiteit
Alexander Moto is een multitalent dat zich zowel in het Nederlands als in het Fries uit. Enkele weken geleden bracht hij de Friestalige EP drakeënerzjy uit (via de Friese Vinyl Club) en eerder dit jaar won hij de Bernlefpriis voor zijn bijdrage aan de Friese muziekcultuur. Dat Moto (geboren als Thom Boonstra) in zijn nog prille carrière al duidelijk zijn sporen heeft verdiend, mag helder zijn, maar live is de man helemaal een sensatie: zijn optredens zijn eerlijk, authentiek en uiterst persoonlijk.
Zo ook afgelopen zondag in de Beatriks. De intensiteit tijdens dit optreden is zo hoog dat hij, na een rauw hiphopnummer, het tijdens de daaropvolgende pianoballade even te kwaad krijgt, overmand door emoties. Het is mooi om te zien dat deze artiest zo eerlijk en open durft te zijn. Moto dendert, met vaste man DJ Soulitude achter de wheels of steel, door zijn 45 minuten durende set. Tegen het einde komt saxofoniste Annegreet Silvius nog tevoorschijn om een nummer mee te blazen, en voor de begeleidende visuals is Moto de samenwerking aangegaan met videoartiest Vincent Westra. Het resultaat is prachtig en vormt een echte aanvulling op de show.
Serieuze art-schoolstudentenmuziek
Uiterst vermakelijk is het optreden van het meertalige Luxemburgs-Duitse Sheebaba. Het duo speelde dit najaar nog op het Reeperbahn Festival en mag in Leeuwarden optreden vanwege hun deelname aan het EXCITE-uitwisselingsproject. Twee hippe twintigers, het type art-schoolstudenten, die electropop maken met een vette knipoog naar de jaren tachtig: hoekig en dansbaar, voortgestuwd door drumcomputers, samples en synthesizers.
De referenties die ons te binnen schieten lopen uiteen van Kraftwerk tot Sonic Youth. Het duo viert darkwave met een technoïde invloed, in nuances van de nieuwste Neue Deutsche Welle. Opvallend is hun uitvoering van Pure Morning, een (monotone) cover van het Britse Placebo; hierdoor klinkt Sheebaba ineens opvallend poppy. Wat verder opvalt, is dat ze zichzelf erg serieus nemen—en dat zou nu juist niet hoeven. De performance is grappig en de muziek onderhoudend. Hoelang het beklijft, moet nog blijken.
Vrijheid en kracht kennen geen beperkingen
Wild Classical Music Ensemble opent de show in de Beatriks op een manier die je meteen bij je nek grijpt. De muzikanten worden door hun collega’s naar het podium begeleid vanwege enkele visuele beperkingen, maar zodra ze hun instrumenten bespelen, barst de energie los. Frontman Sébastien Faidherbe, de koning van het podium, in een paarse zijden blouse en witte zonnebril, staat vooraan met zijn DIY-percussiebas en sleurt het publiek mee in een ontembare punkoerknal. De band klinkt als een brute, goed afgestelde punkmachine: Damien Magnette (drums), Nathan Coppienne (synth), Johan Geenens (digitale fluit) en Nathan Ysebaert (gitaar) bouwen samen aan een gestuwd, meeslepend klankbeeld. Terwijl Sébastien oreert in Waals-Frans, spreekt zijn kompaan Nathan, voorzien van een fantastische glitterpet het publiek toe in het Engels. Hij benadrukt het belang van vriendschap en liefde, en dat je, ook met een beperking, prima je eigen keuzes kunt maken. Na elke aankondiging zweept hij de zaal op door met donderende stem “Are you ready? Are you ready? LET’S GO!” te schreeuwen. Wanneer hij voor de tweede song zijn glitterpet verruilt voor een weerwolvenmasker, is het hek van de dam en huilt het publiek luidkeels mee.
Aan het einde van Liberté, over je eigen keuzes kunnen en mogen maken, wordt Faidherbe kort overweldigd door emotie. Stampend en schreeuwend eindigt hij het lied, waarop Magnette hem even kalmeert, ondersteunt en een geruststellende kus op de wang geeft, vertedering tijdens een punkoptreden, een unicum. Het publiek is vanaf de eerste maat mee: er ontstaat een moshpit, wild gedans en er wordt hard meegezongen. Na de laatste slotakkoorden voel je zowel de adrenaline als de boodschap: vrijheid en kracht kennen geen beperkingen.
Saartje van Camp leidt ETN een droomwoud in
Saartje van Camp betreedt het podium van Podium Explore samen met muzikanten Dizzi Geetha en Judith Rijsenbrij, en creëert vanaf de eerste klanken een intiem, dromerig geluid. De combinatie van cello, toetsen en zachte percussie vormt een klanklandschap waarin Van Camps lichte stem vooral in de klassieke passages goed tot haar recht komt. Ze wisselt zang af met poëtische teksten en spoken-word, al wordt de verstaanbaarheid soms overstemd door de percussie.
Het nummer Witte Wimpels is geïnspireerd op de vreedzame vrouwenprotesten in Belarus in 2020, waar vrouwen in witte kleding met bloemen beschermende cirkels vormden rond opgepakte oppositiemannen. Hun moed onderstreept volgens Van Camp hoe kwetsbaar vrijheid is en hoe noodzakelijk het blijft om waakzaam en aanwezig te zijn. Het publiek luistert aandachtig en reageert enthousiast op verrassende elementen zoals de zingende zaag. Kleine improvisaties tussen cello en percussie zorgen voor subtiele energiepieken, terwijl kaarslicht en ingetogen belichting de dromerige sfeer versterken. Van Camp excelleert in het verweven van klassieke cello, poëzie, elektronica en improvisatie. Ze bespreekt thema’s die het alledaagse kunnen ontwrichten, zoals herstel na een hersenschudding, lichamelijke geheugen patronen en gedachten stormen tijdens alledaagse situaties.