Na enkele singles en een EP (in 2022) ziet het debuutalbum van de Utrechtse Fries Clasine Haringsma in maart van dit jaar het daglicht. Opererend onder de naam Immen brengt ze Nimmen uit. Voor de niet-Friezen onder ons: dat betekent ‘niemand’, en Immen betekent ‘iemand’. Maar Clasine is tegenwoordig niet meer zomaar iemand. Met haar debuutplaat rijgt ze de ene na de andere positieve recensie aan elkaar en speelt ze op de leukste plekken, bijvoorbeeld op Into The Great Wide Open en natuurlijk op Explore the North, waar ze de vrijdagavond opent in de Lutherse Kerk (al jaren een vertrouwde locatie binnen het ETN-programma). Een perfecte match, zo blijkt. Immen vult het sfeervolle kerkje met dito klanken: ingetogen en soms een beetje weifelend. Dat doet ze solo, of met gitarist en backing vocalist Thijs Kuijken (I Am Oak). De thematiek van de nummers is niet grotesk, maar juist intiem, persoonlijk en herkenbaar. Liedjes over troost en liefde, prachtig verwoord in Hjerst (Herfst), Rein (Regen) en het prijsnummer Ghalid, houden het duo klein. Het voelt bijna alsof je alleen in de kerk zit en Immen de liedjes speciaal voor jou zingt.
Het festivalweekend van Explore the North is een driedaagse ontdekkingstocht vol verhalen in vele vormen. Op prachtige locaties in de historische binnenstad van Leeuwarden nemen muzikanten, theatermakers en dichters je mee in eigenzinnige verhalen, voorstellingen, concerten en meer. Onze fotografen en redacteuren bezochten kerken, een oude gevangenis en poppodia om de beste concerten van Explore the North in woord en beeld te vatten. Lees hier het verslag van vrijdag 21 november.
Een koude kerk, warme klanken
Iets minder intiem gaat het eraan toe bij Pitou, LUWTEN & NAAZ. Zij hebben dan ook letterlijk een grote en koude kerk te vullen waarin het publiek nog wat overtuigd moet worden. Ze brengen één van de laatste shows van hun ‘collagetour’ naar Explore the North. Drie stemmen die solo veel zijn geprezen, maar die het niet konden laten om samen de studio in te gaan. Het trio treedt op in de Grote Kerk, samen met een drummer en toetsenist. De locatie blijkt zowel een vloek als een zegen: genuanceerde vocale lijnen verdwijnen in de grote leegte van de kerk, maar in gedeelten met meer volume komen de sterke arrangementen overtuigend uit de verf.
Vooral NAAZ warmt de zaal snel op. Zij weet de emotie van haar teksten en vocalen moeiteloos over te brengen. Ook de andere twee zangeressen maken solo indruk. De momenten waarop ze samen zingen zijn prachtig, vooral wanneer er lange vocale lijnen klinken over aanhoudende akkoorden. Snelle teksten veranderen al snel in een mengelmoes van geluid, wat bij sommige nummers werkt als extra laag, maar bij andere een obstakel vormt voor het beleven van de muziek. Na een onverwachte maar erg mooie cover van de Sugababes-hit Overload, geheel in eigen stijl, sluit het trio af met de gezamenlijke single Deep Pockets. Iedereen krijgt nog een moment in de spotlight, en de balans tussen stemmen, instrumenten en ruimte komt eindelijk volledig tot zijn recht.
Hoop, relaties en (Geen) Therapie
In de Beatriks krijgt het Explore the North-publiek een voorproefje van muziektheatervoorstelling Geen Therapie van Teletext. Deze gaat pas volgend jaar in première. Op het podium ziet de bezoeker een hoop synthesizers en drie personen in witte kleding met rode accenten. Electropopduo Teletext neemt voor de gelegenheid een extra bandlid mee, maar die houdt zich voornamelijk bezig met de muziek, terwijl het duo afwisselt tussen muziek, monologen, dialogen en enkele fysieke theatrale uitingen.
De nummers in Geen Therapie worden merendeels gezongen door monotone, unisono stemmen. Aangevuld door groovy drumcomputers, typische synth-akkoorden, bliepjes en vocale effecten, en afgewisseld met slimme theaterteksten, vormt het een absurdistisch geheel. De liedjes zijn bij vlagen zeer catchy, maar het geheel maakt het soms ook makkelijk om afgeleid te raken. Zowel de muziek als de monologen en dialogen nemen de kijker mee in een satirisch geheel, met therapie als doelwit. Er wordt in de teksten vaak benadrukt dat het ‘geen therapie’ is, maar misschien toch ook een beetje wel.
Rond de starttijd van Mary Lattimore valt op dat de zaal half is leeggelopen. Met thema’s als hoop, relaties en toxic masculinity weet Teletext het overgebleven publiek alsnog aan het lachen te krijgen én aan het denken te zetten.
Reis naar de hemel en de maan (en weer terug)
Zeg je harp, dan denk je aan Joanna Newsom of (in mindere mate) Mary Lattimore. Toch heeft die laatste misschien wel een groter trackrecord dan Newsom. Zo is ze te horen op platen van Thurston Moore (Sonic Youth), Kurt Vile en Steve Gunn. Daarnaast neemt ze recentelijk het album Tragic Magic op met ambientmuzikante Julianna Barwick (die een kleine tien jaar geleden op ETN speelde) en met wie ze onlangs het podium deelt tijdens festival Le Guess Who? in Utrecht. In Leeuwarden treedt ze echter solo op, in de Grote Kerk, en passender kan het niet: muziek en decor zijn van ongekende schoonheid.
Alsof het opperwezen de programmeurs hoogstpersoonlijk ingefluisterd heeft om Lattimore in Zijn huis te programmeren. Gezeten achter haar harp en met een loopstation op schoot tovert de Amerikaanse de ene na de andere hemelse compositie tevoorschijn. Etherische klanken vullen de inmiddels opgewarmde kerk; na een paar tikken op het houtwerk van de harp heeft ze een ritme te pakken dat ze vervolgens gretig loopt. Stuk voor stuk hemelse muziekstukken. De bloedstollende compositie For Scott Kelly, Returned To Earth schreef Lattimore ooit voor de Amerikaansne astronaut Scott Kelly, die bijna een jaar in de ruimte verbleef en in 2016 terugkeerde op aarde. Superlatieven schieten tekort voor dit optreden. Na een hemelse ruimtereis keren ook wij weer terug op aarde, het is een onvergetelijke ervaring gebleken.
Meeslepende gospel in Leeuwarden (NY)
Het heeft iets typisch Amerikaans, hoe Sorvina Explore the North meeneemt in haar combinatie van gospel, funk, hiphop en spoken word. Haar authentieke en optimistische persoonlijkheid maakt het optreden een aanstekelijke bom van positiviteit. Een uur lang is Leeuwarden het zesde stadsdeel van New York City. Voor Sorvina staat muziek maken gelijk aan creating community. Met elke poging tot publieksparticipatie krijgt ze een deel van het publiek enthousiast mee, van zang tot ‘amen’. Vooral wanneer de artiest zegt dat Nederlanders hier vast beter in zijn dan Duitsers, weet Leeuwarden wat er moet gebeuren.
Naast Sorvina staan op het podium een toetsenist, een drummer, een bassist en een zangeres: stuk voor stuk virtuoze, energieke muzikanten die elk een moment in de spotlight krijgen en duidelijk sterk op elkaar ingespeeld zijn. Het plezier spat ervan af in de kleine community op het podium, en iedereen in de zaal is uitgenodigd om hier deel van uit te maken.
Alarmfase 2: Dans!
Afsluiter van de eerste festivaldag is NAH, een percussionist en audiovisueel kunstenaar die zijn tijd verdeelt tussen Philadelphia en Antwerpen. Hij heeft geen boodschap aan genres, maar waar hij zeker wél boodschap aan heeft, is het rammen op drums, aangevuld met een gevarieerde lading samples.
NAH opent zijn show met een soundscape die langzaamaan verandert in een sireneachtig geluid, terwijl de drums steeds harder en sneller worden en de grote flitsende felle lichten op de achtergrond in intensiteit toenemen. Dit zet de toon voor de rest van de set.
Een sterke afwisseling tussen tracks met hoge en lage energie sleept het publiek mee de nacht in. Bezoekers lijken de muziek tot in hun botten te voelen en dansen alsof ze niet kunnen stoppen. Als in een trance zweept NAH iedereen de eerste nacht in. Een veelbelovende start van Explore the North 2025.