Nu de hele culturele wereld op z'n gat ligt door de maatregelen om het coronavirus een halt toe te roepen en onze naasten in de samenleving te beschermen, moeten we het creatieve brein aanspreken om in deze nare situatie toch mooie initiatieven op te zetten. Popfabryk doet al vrij snel na de intelligente lockdown een oproep aan Friese makers in de popcultuur om een idee in te dienen, waarbij het de uitdaging is om alleen of in groepsverband - maar dan zonder fysiek contact - een eindproduct te presenteren. Op de site van 3VOOR12/Friesland worden de eindproducten gepresenteerd en vertellen de deelnemers hoe het idee tot stand is gekomen en de weg naar het resultaat. Het vierde idee dat we presenteren is die van STAAT, een samenwerking tussen dichteres Annemarie Lindeboom, muzikant Abel de Grefte (Cloud Mind, Woo Blind Birds) en filmmaker Jeroen van de Bovenkamp.
Stilstaan
Ik stond ineens een paar dagen stil. De eerste week was ik heel druk bezig met het vinden van alternatieven, opties, oplossingen en nieuwe creaties en ineens besefte ik: dit is niet iets wat even een paar gekke weken zijn. Dit is een hele hap uit ons leven, misschien wel uit onze vriendenkring of familie, en uit onze manier van samen leven. Ik wist dit wel al, maar het kwam toen pas echt binnen.
Ik voelde me alsof ik geen kant op kon. Wilde nieuwe dingen maken, mijn eigen werk voortzetten, maar niks was mogelijk, en het bouwen aan mijn werkzaamheden waar ik als kunstenaar midden in zit, was nu niet van belang.
Je zou zeggen dat je als creatief ondernemer daar mee om moet kunnen gaan, en juist creatieve oplossingen kan bedenken? Nou, heel eerlijk, voor mij was dat heel even niet het geval. De term “Never waste a good crisis” zorgde dat bij mij al mijn haren recht overeind gingen staan. Dit gaat over mensenlevens. Wat kan ik nou voor mensen betekenen met mijn kunst op dit moment?
Iets unieks
Tegelijkertijd voelde ik enorme druk. Druk om wel wat wat te maken. Ik zag allemaal kunst- en cultuurmensen in mijn netwerk het hele internet volgooien met “oude” content of content in het thema van corona. De eerste week deed ik daar twee dagen aan mee, maar ik stopte daarna meteen. Want dit was niet wat ik wilde. Ik wilde iets unieks. Ook in deze tijd.
Ik kwam in een soort staat van verlamming. Zat drie dagen lang een stom spelletje op mijn telefoon te spelen in de eetkamer terwijl ik in mijn hoofd tientallen interne vergaderingen had met mezelf over alles wat ik zou kunnen doen. Zou kunnen. Maar niet deed.
Boost
Wat het keerpunt was? Misschien is dat wel iets om te vertellen. Ik kwam er met een beetje hulp achter dat er twee dingen waren waardoor ik in deze situatie vastliep, en misschien herken je dit als kunstenaar wel: Je vergelijkt je met anderen, en je legt de lat veel te hoog. En eigenlijk moet je gewoon gaan doen waar je goed in bent, waar jij energie van krijgt. Zeker nu.
En dus begon ik met schrijven. Het beschrijven van mijn gevoel van stilstand. Mijn staat van zijn in die drie dagen. En met dat ik dat uitgeschreven had, zag ik de oproep voor ThuisLab. Ja, samen dingen maken met creatieve mensen, het kan nog steeds, ook binnen deze beperkingen. ThuisLab gaf even die boost om er meer mee te doen dan het als tekst te laten.
Het proces
Ik appte Abel de Grefte of hij vanuit Cloud Mind een stuk muziek wilde maken onder mijn tekst. Dat was wel een tof proces. Ik stuurde hem een demo op waarin ik een opname had waar je mijn vriend, Jeroen, op de achtergrond nog de afwas hoort doen. Het was af en toe wat heen en weer bellen en via de telefoon aanpassingen doorgeven met de speakers op de achtergrond, maar Abel snapte met de tekst meteen het gevoel wat ik wilde neerzetten, en sloot daar naadloos met de muziek op aan.
Voor de video was het ietsjes makkelijker: Jeroen van de Bovenkamp is mijn vriend, dus wij konden samen nog wel de video schieten en hierover brainstormen. We wilden zo veel mogelijk in ons honk opnemen, onze studio in Zalen Schaaf. Jeroen schoot op straat wel wat beelden van de lege stad op een avond. We liepen alleen tegen een muur op voor het laatste gedeelte van het stuk en de video: de nare droom. Hier hebben we best wel lang over gesteggeld: wat kun je daar nou doen zonder de studio te verlaten?
Het resultaat
En ook dit was een proces. Hierin komt de impact van de maatregelen weer naar boven. We zitten in een lockdown. We mogen niet naar buiten. Of nee wacht, we mogen wel naar buiten, maar met gepaste afstand, en de drukke gebieden vermijden.
En dus zijn we naar een afgelegen gebied gereden waar je niemand tegenkomt. Ik denk dat dat wel een learning is, we moeten op de juiste manier met deze “intelligente lockdown” omgaan. Dat betekent niet dat je opgesloten zit. De opties zijn alleen veel beperkter, en je moet de juiste overwegingen maken. Juist het vermijden van mensen, en zo veel mogelijk in de studio doen, maakt je op een andere manier creatief.
Dat is het proces van STAAT.
ThuisLab is een initiatief van Popfabryk, in samenwerking met 3VOOR12/Friesland. Makers uit de Friese popcultuur mogen een plan indienen en moeten een product aanleveren die op onze site wordt gedeeld en waarbij de maker(s) tekst en uitleg geeft over het idee en de voortgang van het project. Annemarie Lindeboom is artistiek leider en oprichter van Dichter Bij Leeuwarden, coordinator van Poetry Circle 058 en je kan haar volgen via De Wereld van Anne.